Bayan işsizliğinde telaş verici tablo: Bir ayda 80 bin bayan daha işsiz kaldı ANKARA – Gerek Covid-19 salgınının olumsuz tesirleri gerekse Türkiye’nin ortasından geçtiği ekonomik açmazlar toplumun birfazlaca kısmını etkilerken, bu kırılganlığı en çok hissedenler içinde, emek piyasasında ve toplumda hala dezavantajlı pozisyonda olan bayanlar geliyor.
Memleketler arası Çalışma Örgütü’nün son bilgilerine nazaran 2021 yılında 2019 yılına göre çalışma hayatındaki bayan sayısı 13 milyon kadar eksilirken, erkek istihdamındaki kayıplar süratli bir biçimde toparlanarak iki yıl evvelki sayılara ulaşmış durumda. Türkiye de son yayımlanan istatistikler ışığında bu trendin istisnası değil.
Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi (BETAM) tarafınca hazırlanan “Kadın İşsizliğinde Alarm Zilleri Çalıyor” başlıklı İşgücü Piyasası Görünümü: Ocak 2022 araştırma notu pazartesi günü yayımlandı.
Rapor, bayan işsiz sayısında önemli bir artışa işaret ederken, istihdamda adamların daha epey tercih edildiğini de bilgilerle ortaya koyuyor.
İstihdamda 228 binlik artışa karşın işsiz sayısında 39 binlik artış olduğu tespit edilen raporda, mevsim tesirlerinden arındırılmış bayan işsizlik oranı Ekim ayından Kasım ayına yüzde 14,5’e yükselirken, erkek işsizlik oranı yüzde 9,6’ya geriledi.
Kelam konusu periyotta bayanlarda işgücü artışı istihdama kıyasla hayli daha kuvvetli olurken, bayan işsiz sayısında bundan evvelki aya bakılırsa 80 binlik artış tespit edildi. halbuki, erkek işsiz sayısı bundan evvelki aya nazaran 43 bin azaldı.
ötürüsıyla, BETAM, işsizlik oranlarındaki toplumsal cinsiyet farkının 0,9 puanlık önemli bir artışla yüzde 4,9’a yükseldiğine dikkat çekiyor.
Bu tespit, birebir gün Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) Kasım 2021 devrine ait deklare ettiğı işgücü istatistikleriyle de bir ölçüde örtüşüyor. TÜİK’e bakılırsa, üç bayandan ikisi işsizken, üç erkekten biri işsiz durumda. Bayanlarda işsizlik oranı bundan evvelki aya bakılırsa 0,6 oranında artarken, 32 milyon 280 bin kişilik bayan nüfusunun yalnızca 11 milyonu işgücüne dahil. Bayanların 1 milyon 597 bin kadarı işsiz.
senelera göre bakıldığında ise durum çok vahim. Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı’nın Aralık 2021’de paylaştığı datalara bakılırsa, bayan nüfusundaki yaklaşık yüzde 25’lik artışa karşın, “çalışma çağı nüfusu” olarak kabul edilen 15 ve üzeri yaş kümesinde bayanların işgücüne katılma oranı 18 yılda sadece yüzde 3 oranında artış gösterdi. 2002 yılında bayanların işgücüne iştirak oranı yüzde 27,9 iken, 2020 yılı itibariyle bu oran yüzde 30,9.
SÜREN: BAYAN, ATAERKİL YAPI SEBEBİYLE GÖZDEN ÇIKARILIYOR
Bayan Cinayetlerini Durduracağız Platformu ve Bayan Meclisleri’nin hukukçusu, İstanbul Bayan Hakları Merkezi üyesi, feminist-aktivist Av. Rukiye Leyla Süren’e bakılırsa; son istatistiksel sayılar bayanlar için daha güç bir dünya ve gelecek manasına geliyor.
Av. Rukiye Leyla Süren
Gazete Duvar’a konuşan Süren, “Ülkemizdeki toplumsal cinsiyet eşitsizliği ve ataerkil bakış açısının kararı ekonomik kriz ve pandemi bir daha bayanları vurdu. Eğitimden ve ülke kaynaklarından hak ettiği hissesi alamayan, maalesef ülkemizde bulunan bayanlardan milyonlarcası iktisat ve işsizlikle ilgili raporlarda denkleme bile dahil edilmiyorlar,” diyor ve ekliyor:
“Bir ülke nüfusu kadar bayanlar meskenlerde ev işi, hasta ve yaşlı bakımı üzere ekonomik paha atfedilmeyen, tıpkı vakitte aslında karşılığı büyük bir ekonomik paha olan işleri yapmaktalar.”
Uzmanlar bayan işsizliğinde hem pandeminin birebir vakitte ekonomik krizlerin tesirine işaret ediyor.
Av. Süren bu durumu şöyleki açıklıyor:
“Ülkemizde ‘ailenin geçimini sağlayan erkektir’ görüşü hakim. İşten birinci çıkarılacak kesim olarak bayanlar bilhassa işe yeni giren, işten çıkarılması halinde maliyeti fazla tutmayacak olan kesitlerdir. Toplumsal cinsiyet eşitsizliği niçiniyle bayanlar bilhassa eğitime ulaşmada ve dijital iş dünyasını takip etmekte zorluk yaşıyorlar. Erken yaşta anne olma, işe orta verme üzere niçinlerle bilgi ve meslek kaybı yaşıyorlar. Piyasalarda ‘ikincil işgücü’ olarak görülüyorlar.”
ötürüsıyla Süren’e bakılırsa, gerek kamu gerekse özel kesimde erkek yönetici yahut erkek patron, ataerkil toplumsal yapı niçiniyle bayan çalışanı daha kolay gözden çıkarıyor.
Bayanların konutlara gelir sağlayan, ikincil gelir getiren olarak kodlanması kararı günlük, süreksiz işlerde, teminatsız ve yarı vakitli olarak daha fazla istihdam edildiklerine dikkat çeken avukat Süren, pandemi sürecinde bu bireylerin işsiz kaldığını kaydediyor.
ÇINAR’DAN TEKLİFLER
2015 yılında kurulduğundan beri bayan istihdamının desteklenmesi gayesiyle projeler yürüten İşte Bayan Derneği, bayanın çalışma ömründe daha fazla yer almasının kişisel bir kazanım olmasının yanı sıra toplumsal bir dönüşümü de birlikteinde getirmesini hedefliyor.
Kimisi Avrupa Birliği kimisi Türkiye’deki kamu kuruluşları tarafınca finanse edilen İşte Bayan Derneği’nin projelerine katılan dezavantajlı işsiz bayanlara özgüven, farkındalık, tesirli bağlantı teknikleri eğitimleri ve temel bilgisayar, e-ticaret, çocuk gelişimi, temel muhasebe üzere sertifikalı eğitimler veriliyor; dijital maharetleri ölçümleniyor. Proje kararında biroldukça işsiz bayan işe yerleştirilirken, kimilerinin da kendi işlerini kurmalarına takviye olunuyor.
İşte Bayan Derneği lider vekili Fatma Çınar, Gazete Duvar’a yaptığı açıklamada, bayan işsizliği konusunda şunları kaydetti:
“Kadınların çalışma hayatında daha epey yer almaları ve meslek açısından desteklenmeleri Türkiye’nin ekonomik gelişimi açısından büyük değer taşıyor. Bayan istihdamı konusunda yetkili olsaydım, birinci olarak işe alımlarda kadın-erkek eşitliğini iş yerlerine, uyulması gereken birinci kural olarak kural koşardım. Bayanların konutlarında yaptığı el emeği eserleri kara dönüştürmeleri için satış yeri fırsatı yaratırdım. Eşinden boşanmış yahut eşi vefat eden bayanlarımıza iş yeri açmaları için dayanak verir, vergiden muaf tutardım. Ayrıyeten bu sistemin hakikat ve adaletli yürütülmesi ismine kontrol sistemi da oluştururdum.”
Çınar, bayan işsizliğinin önlenmesinde mahallî idarelere büyük sorumluluk düştüğünün de altını çiziyor.
“Her şeydilk evvel bayan teşebbüsünün önündeki en büyük pürüzlerden olan sermayeye erişim problemini çözmek kritik ehemmiyet taşıyor. Bunun için hibe takviyelerini artırmak ve adaletli dağılımını sağlamak gerekiyor” diyen Çınar, “Kadınların ekonomik ve toplumsal yaşama faal bireyler olarak katıldığı ülkelerin tümü, refah düzeyinin, eğitim seviyesinin ve kişi başına gelirin yüksek olduğu ülkelerdir. Umarım bu refah bizler de bir gün ulaşırız” diye ekliyor.
İşte Bayan Derneği koordinatörlüğünde Macaristan JOL-LET Vakfı ve Adıyaman Genç Jenerasyon Bayan Teşebbüsçüler ve İstihdam Derneği (AKİD) paydaşlığıyla Sivil Toplum Diyaloğu VI. Periyot Hibe Programı kapsamında Avrupa Birliği tarafınca finanse edilen “Kadınların Karşılıksız Emeğinin Farkına Varalım” projesi, bu sene 30 Haziran’a kadar yürütülecek.
Bayan işsizliğinin “görünmeyen yüzü” olan bayanların ev-arasında emeklerinin karşılığı ödenmeksizin çalıştırılmasına odaklanan projede bayanların emeklerinin farkına varmaları ve onların konut ortamında dijital iş fırsatları hakkında bilgilendirilmesi hedefleniyor. Yani meskenlerde fiyatsız personel olarak çalıştırılan, lakin artık kendi ayakları üzerinde durmak isteyen bayanlar emek piyasasına kazandırılacak. bu biçimdelikle bayanların fiyatlı işgücüne dahil edilmesi ve kayıtlı bayan istihdamının artmasına katkı sağlanacak.
Geçtiğimiz günlerde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın kabine toplantısı daha sonrası yaptığı açıklamaya nazaran, KOSGEB (Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme Yönetimi Başkanlığı) bayanların ve gençlerin istihdama katılmalarına yönelik bir dayanak paketini yakın bir tarihte uygulamaya geçirecek.
75 bin kişinin yararlanması öngörülen pakete nazaran, hizmet ve ticaret bölümlerinde faaliyet gösteren mikro ve küçük işletmeler, 12 ay boyunca çalıştırma taahhüdü verdikleri çalışanın bayan olması durumunda her bir işçi için dayanak üst limiti olarak 110 bin lira geri ödemeli dayanak alacak. Mikro işletmeler 2, küçük işletmeler ise 5 çalışana kadar bu paketten yararlanabilecek. Dayanağı alan işletme, 24 ay boyunca ödeme yapmazken, daha sonraki 24 ayda eşit taksitlerle ve faizsiz olarak KOSGEB’e ödeme yapacak.
Raporun detayları için: https://betam.bahcesehir.edu.tr/2022/01/isgucu-piyasasi-gorunumu-ocak-2022/
Memleketler arası Çalışma Örgütü’nün son bilgilerine nazaran 2021 yılında 2019 yılına göre çalışma hayatındaki bayan sayısı 13 milyon kadar eksilirken, erkek istihdamındaki kayıplar süratli bir biçimde toparlanarak iki yıl evvelki sayılara ulaşmış durumda. Türkiye de son yayımlanan istatistikler ışığında bu trendin istisnası değil.
Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi (BETAM) tarafınca hazırlanan “Kadın İşsizliğinde Alarm Zilleri Çalıyor” başlıklı İşgücü Piyasası Görünümü: Ocak 2022 araştırma notu pazartesi günü yayımlandı.
Rapor, bayan işsiz sayısında önemli bir artışa işaret ederken, istihdamda adamların daha epey tercih edildiğini de bilgilerle ortaya koyuyor.
İstihdamda 228 binlik artışa karşın işsiz sayısında 39 binlik artış olduğu tespit edilen raporda, mevsim tesirlerinden arındırılmış bayan işsizlik oranı Ekim ayından Kasım ayına yüzde 14,5’e yükselirken, erkek işsizlik oranı yüzde 9,6’ya geriledi.
Kelam konusu periyotta bayanlarda işgücü artışı istihdama kıyasla hayli daha kuvvetli olurken, bayan işsiz sayısında bundan evvelki aya bakılırsa 80 binlik artış tespit edildi. halbuki, erkek işsiz sayısı bundan evvelki aya nazaran 43 bin azaldı.
ötürüsıyla, BETAM, işsizlik oranlarındaki toplumsal cinsiyet farkının 0,9 puanlık önemli bir artışla yüzde 4,9’a yükseldiğine dikkat çekiyor.
Bu tespit, birebir gün Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) Kasım 2021 devrine ait deklare ettiğı işgücü istatistikleriyle de bir ölçüde örtüşüyor. TÜİK’e bakılırsa, üç bayandan ikisi işsizken, üç erkekten biri işsiz durumda. Bayanlarda işsizlik oranı bundan evvelki aya bakılırsa 0,6 oranında artarken, 32 milyon 280 bin kişilik bayan nüfusunun yalnızca 11 milyonu işgücüne dahil. Bayanların 1 milyon 597 bin kadarı işsiz.
senelera göre bakıldığında ise durum çok vahim. Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı’nın Aralık 2021’de paylaştığı datalara bakılırsa, bayan nüfusundaki yaklaşık yüzde 25’lik artışa karşın, “çalışma çağı nüfusu” olarak kabul edilen 15 ve üzeri yaş kümesinde bayanların işgücüne katılma oranı 18 yılda sadece yüzde 3 oranında artış gösterdi. 2002 yılında bayanların işgücüne iştirak oranı yüzde 27,9 iken, 2020 yılı itibariyle bu oran yüzde 30,9.
SÜREN: BAYAN, ATAERKİL YAPI SEBEBİYLE GÖZDEN ÇIKARILIYOR
Bayan Cinayetlerini Durduracağız Platformu ve Bayan Meclisleri’nin hukukçusu, İstanbul Bayan Hakları Merkezi üyesi, feminist-aktivist Av. Rukiye Leyla Süren’e bakılırsa; son istatistiksel sayılar bayanlar için daha güç bir dünya ve gelecek manasına geliyor.
Av. Rukiye Leyla Süren
Gazete Duvar’a konuşan Süren, “Ülkemizdeki toplumsal cinsiyet eşitsizliği ve ataerkil bakış açısının kararı ekonomik kriz ve pandemi bir daha bayanları vurdu. Eğitimden ve ülke kaynaklarından hak ettiği hissesi alamayan, maalesef ülkemizde bulunan bayanlardan milyonlarcası iktisat ve işsizlikle ilgili raporlarda denkleme bile dahil edilmiyorlar,” diyor ve ekliyor:
“Bir ülke nüfusu kadar bayanlar meskenlerde ev işi, hasta ve yaşlı bakımı üzere ekonomik paha atfedilmeyen, tıpkı vakitte aslında karşılığı büyük bir ekonomik paha olan işleri yapmaktalar.”
Uzmanlar bayan işsizliğinde hem pandeminin birebir vakitte ekonomik krizlerin tesirine işaret ediyor.
Av. Süren bu durumu şöyleki açıklıyor:
“Ülkemizde ‘ailenin geçimini sağlayan erkektir’ görüşü hakim. İşten birinci çıkarılacak kesim olarak bayanlar bilhassa işe yeni giren, işten çıkarılması halinde maliyeti fazla tutmayacak olan kesitlerdir. Toplumsal cinsiyet eşitsizliği niçiniyle bayanlar bilhassa eğitime ulaşmada ve dijital iş dünyasını takip etmekte zorluk yaşıyorlar. Erken yaşta anne olma, işe orta verme üzere niçinlerle bilgi ve meslek kaybı yaşıyorlar. Piyasalarda ‘ikincil işgücü’ olarak görülüyorlar.”
ötürüsıyla Süren’e bakılırsa, gerek kamu gerekse özel kesimde erkek yönetici yahut erkek patron, ataerkil toplumsal yapı niçiniyle bayan çalışanı daha kolay gözden çıkarıyor.
Bayanların konutlara gelir sağlayan, ikincil gelir getiren olarak kodlanması kararı günlük, süreksiz işlerde, teminatsız ve yarı vakitli olarak daha fazla istihdam edildiklerine dikkat çeken avukat Süren, pandemi sürecinde bu bireylerin işsiz kaldığını kaydediyor.
ÇINAR’DAN TEKLİFLER
2015 yılında kurulduğundan beri bayan istihdamının desteklenmesi gayesiyle projeler yürüten İşte Bayan Derneği, bayanın çalışma ömründe daha fazla yer almasının kişisel bir kazanım olmasının yanı sıra toplumsal bir dönüşümü de birlikteinde getirmesini hedefliyor.
Kimisi Avrupa Birliği kimisi Türkiye’deki kamu kuruluşları tarafınca finanse edilen İşte Bayan Derneği’nin projelerine katılan dezavantajlı işsiz bayanlara özgüven, farkındalık, tesirli bağlantı teknikleri eğitimleri ve temel bilgisayar, e-ticaret, çocuk gelişimi, temel muhasebe üzere sertifikalı eğitimler veriliyor; dijital maharetleri ölçümleniyor. Proje kararında biroldukça işsiz bayan işe yerleştirilirken, kimilerinin da kendi işlerini kurmalarına takviye olunuyor.
İşte Bayan Derneği lider vekili Fatma Çınar, Gazete Duvar’a yaptığı açıklamada, bayan işsizliği konusunda şunları kaydetti:
“Kadınların çalışma hayatında daha epey yer almaları ve meslek açısından desteklenmeleri Türkiye’nin ekonomik gelişimi açısından büyük değer taşıyor. Bayan istihdamı konusunda yetkili olsaydım, birinci olarak işe alımlarda kadın-erkek eşitliğini iş yerlerine, uyulması gereken birinci kural olarak kural koşardım. Bayanların konutlarında yaptığı el emeği eserleri kara dönüştürmeleri için satış yeri fırsatı yaratırdım. Eşinden boşanmış yahut eşi vefat eden bayanlarımıza iş yeri açmaları için dayanak verir, vergiden muaf tutardım. Ayrıyeten bu sistemin hakikat ve adaletli yürütülmesi ismine kontrol sistemi da oluştururdum.”
Çınar, bayan işsizliğinin önlenmesinde mahallî idarelere büyük sorumluluk düştüğünün de altını çiziyor.
“Her şeydilk evvel bayan teşebbüsünün önündeki en büyük pürüzlerden olan sermayeye erişim problemini çözmek kritik ehemmiyet taşıyor. Bunun için hibe takviyelerini artırmak ve adaletli dağılımını sağlamak gerekiyor” diyen Çınar, “Kadınların ekonomik ve toplumsal yaşama faal bireyler olarak katıldığı ülkelerin tümü, refah düzeyinin, eğitim seviyesinin ve kişi başına gelirin yüksek olduğu ülkelerdir. Umarım bu refah bizler de bir gün ulaşırız” diye ekliyor.
İşte Bayan Derneği koordinatörlüğünde Macaristan JOL-LET Vakfı ve Adıyaman Genç Jenerasyon Bayan Teşebbüsçüler ve İstihdam Derneği (AKİD) paydaşlığıyla Sivil Toplum Diyaloğu VI. Periyot Hibe Programı kapsamında Avrupa Birliği tarafınca finanse edilen “Kadınların Karşılıksız Emeğinin Farkına Varalım” projesi, bu sene 30 Haziran’a kadar yürütülecek.
Bayan işsizliğinin “görünmeyen yüzü” olan bayanların ev-arasında emeklerinin karşılığı ödenmeksizin çalıştırılmasına odaklanan projede bayanların emeklerinin farkına varmaları ve onların konut ortamında dijital iş fırsatları hakkında bilgilendirilmesi hedefleniyor. Yani meskenlerde fiyatsız personel olarak çalıştırılan, lakin artık kendi ayakları üzerinde durmak isteyen bayanlar emek piyasasına kazandırılacak. bu biçimdelikle bayanların fiyatlı işgücüne dahil edilmesi ve kayıtlı bayan istihdamının artmasına katkı sağlanacak.
Geçtiğimiz günlerde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın kabine toplantısı daha sonrası yaptığı açıklamaya nazaran, KOSGEB (Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme Yönetimi Başkanlığı) bayanların ve gençlerin istihdama katılmalarına yönelik bir dayanak paketini yakın bir tarihte uygulamaya geçirecek.
75 bin kişinin yararlanması öngörülen pakete nazaran, hizmet ve ticaret bölümlerinde faaliyet gösteren mikro ve küçük işletmeler, 12 ay boyunca çalıştırma taahhüdü verdikleri çalışanın bayan olması durumunda her bir işçi için dayanak üst limiti olarak 110 bin lira geri ödemeli dayanak alacak. Mikro işletmeler 2, küçük işletmeler ise 5 çalışana kadar bu paketten yararlanabilecek. Dayanağı alan işletme, 24 ay boyunca ödeme yapmazken, daha sonraki 24 ayda eşit taksitlerle ve faizsiz olarak KOSGEB’e ödeme yapacak.
Raporun detayları için: https://betam.bahcesehir.edu.tr/2022/01/isgucu-piyasasi-gorunumu-ocak-2022/