Fakirin enflasyonu 18 yılda yüzde 600’ü aştı Türkiye’de en fakir kesitin enflasyonu 2003’ten bu yana yüzde 600’ü aştı. Fakirin enflasyonunu besin ve konut, zenginin enflasyonunu ulaştırma ve lokanta fiyatları uçurdu.
Yüksek enflasyon ile zorlaşan geçim koşulları bilhassa fakirlerin son birkaç ayda daha sıkıntı bir tablo ile karşı karşıya bırakırken, son 18 yılda fakirin enflasyonu yüzde 600’ü aştı. Değişen harcamalar ile birlikte ülkedeki en fakir kesim ve en varlıklı kesim içinde da enflasyon farkı oluştu. 18 yıllık süreçte enflasyona bakıldığında toplumun en güçlü yüzde 20’lik dilimi ile en fakir yüzde 20’lik dilimi içindeki fark 40 puana ulaşırken, besin ve konut artırımları üzere temel harcamalar fakiri, ulaştırma ile otel ve lokanta meblağları zengini zorladı.
FAKİRİ YORDU
2003 yılı baz alındığında, 2021 Temmuz prestijiyle toplumun “en yoksul” yüzde 20’lik kısmında enflasyon endeksi 601.8’e yükselirken, “en zengin” yüzde 20’lik dilimde endeks 560.6’ya yükseldi. Fiyat artışı olarak bakıldığında da 2003 yılından itibaren en zenginin tüketim sepetinin Türk Lirası bedeli yüzde 460 artış kaydederken, en fakirin tüketim sepetinin bedeli yaklaşık yüzde 500 oranında artış gösterdi.
Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi (BETAM) tarafınca yayınlanan “Yoksul ile zenginlere mahsus enflasyonun karmaşık evreni” başlıklı araştırmada yüzde 10’luk dilimlere bakılırsa, harcama farklılıklarından ötürü fakir kısmın enflasyonunun daha epey konut besin üzere zarurî tüketime hassas olduğu aktarılırken, güçlü enflasyonunun ise daha epey ulaştırma, lokanta, otel üzere lüks tüketime hassas olduğu açıklandı.
Araştırmada fiyat artışlarının varlıklı ve fakir enflasyonu üstündeki tesirine dair şu tespitlere yer verildi: “Gıda, alkolsüz içecekler ve konut harcamaları en fakir kısmın tüketim sepetinde 2019’da yüzde 35.5’lik ve yüzde 40.1’lik bir hisseye sahipken en zenginin sepetinde bu hisseler yüzde 11.8 ve 14.6’dır. Buna karşılık ulaştırma harcamaları en fakirin sepetinde yüzde 3.6 üzere son derece düşük bir hisseye sahipken, en varlıklı için bu hisse yüzde 29.2’dir. ötürüsıyla besinde ve konut kalemlerinde fiyat artışları en fakirin enflasyonu üzerinde en zengine kıyasla daha büyük tesir yaparken ulaştırma fiyatlarındaki artış aksi tarafta tesir yapar.”
Araştırmada yüzde 10’luk dilimler halinde bakıldığında güçlü kesitin enflasyonunun da fakire yaklaştığına ve fakir kesitteki sistematik artış algısının tam olarak datalara yansımadığına dikkat çekildi. Enflasyonun tüketiciye yansımasındaki farkın büyük ölçüde her kümede farklılaşan harcama kalemleri, tüketim sepetindeki farklar ile bu kalemlerdeki fiyat değişimlerinden kaynaklandığına işaret edildi. Bu tespite göre, en varlıklı bölümün sepetinde epey daha yüksek bir yüke sahip ulaştırma kalemi “en zenginin” enflasyonunu 128.7 puan arttırdı.
Araştırmanın bir diğer bulgusu ise toplum gelir açısından yüzde 10’luk dilimler halinde incelendiğinde, enflasyon oranlarının farklılaşması oldu. Buna nazaran, en düşük harcamaya sahip kümenin tüketim sepetinin pahası tıpkı periyot için yaklaşık yüzde 447 artarken, en yüksek harcamaya sahip kümede ortalama hanenin tüketim sepetinin kıymeti yüzde 461 artış kaydetti. Bu oran, pramidin en zirvesindeki zenginlerin harcama alanları niçiniyle fiyat artışına daha fazla maruz kaldığına işaret ediyor.
Yüksek enflasyon ile zorlaşan geçim koşulları bilhassa fakirlerin son birkaç ayda daha sıkıntı bir tablo ile karşı karşıya bırakırken, son 18 yılda fakirin enflasyonu yüzde 600’ü aştı. Değişen harcamalar ile birlikte ülkedeki en fakir kesim ve en varlıklı kesim içinde da enflasyon farkı oluştu. 18 yıllık süreçte enflasyona bakıldığında toplumun en güçlü yüzde 20’lik dilimi ile en fakir yüzde 20’lik dilimi içindeki fark 40 puana ulaşırken, besin ve konut artırımları üzere temel harcamalar fakiri, ulaştırma ile otel ve lokanta meblağları zengini zorladı.
FAKİRİ YORDU
2003 yılı baz alındığında, 2021 Temmuz prestijiyle toplumun “en yoksul” yüzde 20’lik kısmında enflasyon endeksi 601.8’e yükselirken, “en zengin” yüzde 20’lik dilimde endeks 560.6’ya yükseldi. Fiyat artışı olarak bakıldığında da 2003 yılından itibaren en zenginin tüketim sepetinin Türk Lirası bedeli yüzde 460 artış kaydederken, en fakirin tüketim sepetinin bedeli yaklaşık yüzde 500 oranında artış gösterdi.
Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi (BETAM) tarafınca yayınlanan “Yoksul ile zenginlere mahsus enflasyonun karmaşık evreni” başlıklı araştırmada yüzde 10’luk dilimlere bakılırsa, harcama farklılıklarından ötürü fakir kısmın enflasyonunun daha epey konut besin üzere zarurî tüketime hassas olduğu aktarılırken, güçlü enflasyonunun ise daha epey ulaştırma, lokanta, otel üzere lüks tüketime hassas olduğu açıklandı.
Araştırmada fiyat artışlarının varlıklı ve fakir enflasyonu üstündeki tesirine dair şu tespitlere yer verildi: “Gıda, alkolsüz içecekler ve konut harcamaları en fakir kısmın tüketim sepetinde 2019’da yüzde 35.5’lik ve yüzde 40.1’lik bir hisseye sahipken en zenginin sepetinde bu hisseler yüzde 11.8 ve 14.6’dır. Buna karşılık ulaştırma harcamaları en fakirin sepetinde yüzde 3.6 üzere son derece düşük bir hisseye sahipken, en varlıklı için bu hisse yüzde 29.2’dir. ötürüsıyla besinde ve konut kalemlerinde fiyat artışları en fakirin enflasyonu üzerinde en zengine kıyasla daha büyük tesir yaparken ulaştırma fiyatlarındaki artış aksi tarafta tesir yapar.”
Araştırmada yüzde 10’luk dilimler halinde bakıldığında güçlü kesitin enflasyonunun da fakire yaklaştığına ve fakir kesitteki sistematik artış algısının tam olarak datalara yansımadığına dikkat çekildi. Enflasyonun tüketiciye yansımasındaki farkın büyük ölçüde her kümede farklılaşan harcama kalemleri, tüketim sepetindeki farklar ile bu kalemlerdeki fiyat değişimlerinden kaynaklandığına işaret edildi. Bu tespite göre, en varlıklı bölümün sepetinde epey daha yüksek bir yüke sahip ulaştırma kalemi “en zenginin” enflasyonunu 128.7 puan arttırdı.
Araştırmanın bir diğer bulgusu ise toplum gelir açısından yüzde 10’luk dilimler halinde incelendiğinde, enflasyon oranlarının farklılaşması oldu. Buna nazaran, en düşük harcamaya sahip kümenin tüketim sepetinin pahası tıpkı periyot için yaklaşık yüzde 447 artarken, en yüksek harcamaya sahip kümede ortalama hanenin tüketim sepetinin kıymeti yüzde 461 artış kaydetti. Bu oran, pramidin en zirvesindeki zenginlerin harcama alanları niçiniyle fiyat artışına daha fazla maruz kaldığına işaret ediyor.