CO₂ ayırma ve depolama, iklim kriziyle mücadeleye katkıda bulunmalıdır. Bu projelerden en büyüğü artık faaliyete geçti.
İklime zarar veren karbondioksit (CO₂) emisyonu küresel ısınmaya neden olmaya devam ediyor. Uzmanlar, CO₂ kirliliğinin devam etmesi halinde Dünya iklimi üzerinde geri dönülemez sonuçlara yol açabileceği konusunda uyarıyor. Yeni CO₂ emisyonlarının önlenmesinin yanı sıra yeni teknolojiler de kullanılıyor. Dünyanın en büyük DAC+S (Doğrudan Hava Yakalama ve Depolama) sistemi Pazartesi günü İzlanda'da faaliyete geçti. Mammoth adı verilen sistem, doğrudan havadaki CO₂'yi filtreliyor ve kalıcı olarak yeraltında saklıyor.
Climeworks genel müdür yardımcısı Jan Wurzbacher medya temsilcilerine şunları söyledi: “DAC+S teknolojisini genişletmek hiç bu kadar gerekli olmamıştı.” 2023 yılında küresel ısınmanın sanayi öncesi döneme göre 1,48 santigrat derece olacağından bahsetti.
Halihazırda 200 kilogram CO₂ yakalandı
Genel müdür yardımcısına göre, küresel ısınmayı etkili bir şekilde durdurmak için her yıl dünya çapında yaklaşık on milyar ton CO₂'nin yakalanıp depolanması gerekecek. Wurzbacher, bu kapasiteye 2050 yılına kadar ulaşılması gerektiğini söylüyor. Yeniden ağaçlandırma gibi CO₂'yi yoğunlaştırmanın doğaya dayalı yolları, şu anda küresel ısınmaya karşı mücadelede güçlü ve önemli bir araç.
Wurzbacher, “Fakat insanlık tarihindeki başarılara baktığımda odak noktasının yalnızca teknoloji olabileceğini görüyorum” dedi. Wurzbacher'a göre küresel ısınmanın artık kontrol altına alınması mümkün değildi.
Wurzbacher, Mammoth sisteminin zaten son 72 saat içinde yaklaşık 200 kilogram CO₂'yi ayrıştırdığını ve bunun “harika bir başlangıç” olduğunu söylüyor. Yakalanan CO₂, yerin 800 metre altındaki bir depolama tesisine pompalanıyor ve burada “CarbFix yöntemi” adı verilen bir yöntem kullanılarak sertleştiriliyor. Yaklaşık iki yıl sonra CO₂ kayaya dönüşecek.
Yılda 36.000 ton CO₂ yakalanacak
Climeworks tesis inşaatı başkanı Douglas Chan, tesisin yıl sonuna kadar tam kapasiteye ulaşacağını söyledi. Chan, toplam 72 toplama kabının yılda 36.000 ton CO₂'yi havadan ayırmasının beklendiğini söylüyor. Şu anda on iki toplama konteyneri faaliyettedir.
Yalnızca İzlanda'da toprağın doğası gereği birkaç bin gigaton CO₂ depolama olanağı bulunmaktadır. Tamamen matematiksel açıdan bu, dünya çapındaki tüm filtre sistemleri tarafından gelecekte yakalanacak CO₂ için kapasite sunar; ancak pratikte yakalanan CO₂'yi özellikle İzlanda'ya getirmenin bir anlamı olmayacaktır.
Yöntemler ağır eleştiriliyor
CO₂ yakalama yöntemlerine yönelik de büyük eleştiriler var. Örneğin yöntemlerin çok enerji yoğun olduğuna dair güçlü eleştiriler var. Fosil hammaddelerin tüketimi yüzde 40'a kadar artabilir ve bu da CO₂ emisyonlarına neden olur. Climeworks'e göre Mammoth tesisi yalnızca yenilenebilir kaynaklardan elde edilen enerjiyi kullanacak. Şirket bu amaçla tesisin yakınına kendi jeotermal enerji santralini inşa etti.
Eleştirmenler ayrıca teknolojinin istenen etkiyi elde edecek kadar hızlı bir şekilde dünya çapında genişletilip genişletilemeyeceğini sorguluyor. Yeni teknoloji aynı zamanda geçen Aralık ayında Dubai'de düzenlenen COP28 iklim konferansında da bir konuydu. Başkan Sultan Ahmad al-Jaber, ülkesi için bu teknolojinin büyük ölçüde genişletileceğini duyurmuştu. Entega AG CEO'su ve Dönüşüm İttifakı üyesi Dr. Marie-Luise Wolff, “Her önlemi kendi adıma atmanız gerekiyor. Yalnızca yer altı CO₂ depolaması gibi teknik çözümlere güvenmek yeterli olmayacaktır” dedi. federal hükümet, bir röportajda.
Çevre derneklerinin bir diğer eleştiri noktası da CO₂'nin binlerce yıl boyunca kayaların içinde güvenli bir şekilde kalması gerektiğidir. Bu, yüksek ve hesaplanamaz risklerle ilişkilidir. Şirkete göre, Climeworks'ün yöntemiyle CO₂'nin binlerce yıl boyunca stabil kalması ve uzun süreli izleme gerektirmemesi gerekiyor. Bunun doğru olup olmadığı henüz bağımsız olarak doğrulanmadı.