10 bayandan yalnızca 3’ü kayıtlı ve tam vakitli istihdam içerisinde… Çalışan bayanların en büyük sorunu eşit fiyat Ogün Akkaya
ANKARA- CHP Bayan Kolları Genel Başkanlığı, “Kadın İstihdamı” başlıklı çalıştay düzenledi. “Türkiye’de hanımın İstihdamdaki Yeri” ve “Kayıt Dışı İstihdamla Mücadele” başlıklı oturumlarda uzmanlar, Türkiye’de bayanların çalışma omurundaki yerini ve yaşadıkları aksilikleri gözler önüne serdi. PERYÖN İdare Konseyi Lideri Buket Çelebiöven, 2021 yılı içerisinde Türkiye’deki bayanların yüzde 42’sinin tükenmişlik sendromu yaşadığını belirtirken, DİSK Lideri Dilek Çerkezoğlu ise, “Çalışabilir her 10 bayandan yalnızca 3’ü kayıtlı ve tam vakitli istihdam içerisinde” dedi.
‘PANDEMİDE BAYANLAR İSTİHDAMDAN ÇEKİLMEK ZORUNDA KALDI’
Aktifliğin birinci oturumu “Türkiye’de hanımın İstihdamdaki Yeri” başlığında gerçekleştirildi. DİSK Genel Lideri İstek Çerkezoğlu, PERYÖN İdare Heyeti Lideri Buket Çelebiöven, MUKADDERAT Genel Lideri Nuray Karaoğlu’nun konuşmacı olarak yer aldığı oturumun moderatörlüğünü Hasret Gürses yaptı
Çerkezoğlu, bayanların istihdam sürecinde yaşadığı uğraş sürecini ve tahlil tekliflerini anlattı. Bayanların görünmeyen emeğine dikkat çeken Çerkezoğlu, bayan emekçilerin garantisiz çalıştırılma oranlarının erkeklere nazaran daha yüksek olduğunu söylemiş oldu. İstek Çerkezoğlu, bayanların istihdam alanında yaşadığı eşitsizliği DİSK’in bilgilerini paylaşarak aktardı.
Bayanların işe giriş sürecinden itibaren problemlerle karşı karşıya kaldığını, genç işsizliğinin ve bayan işsizliğinin korkutucu boyuta ulaştığını belirten Çerkezoğlu şunları kaydetti:
“Bu durum ülkenin geleceğini tehdit eden bir hale geldi. Çalışabilir her 10 bayandan yalnızca 3’ü kayıtlı ve tam vakitli istihdam içerisinde. Bayanlar, çalışmaya ömrüne katılabilse bile daha düşük fiyatta ve birden fazla vakit kayıt dışı ve sendikasız çalışmak zorunda kalıyor. Çalışan bayanların ise yaşadığı en büyük eşitsizlik fiyat konusunda yaşanıyor. Pandemi de bayanların çalışma şartlarını etkiledi. Bütün pandemi mühleti boyunca, salgına karşı üretilen siyasetler, emekçiyi, işçiyi, bayanı koruyan siyasetler olarak şekillenmedi. Salgında bayanların mesken ortasındaki çalışma yükü daha da arttı. Bayanlar beraberinde istihdamdan daha fazla çekilmek zorunda kaldı. beraberinde bayanlara karşı şiddette artış yaşandı.”
‘ON BAYANDAN DÖRDÜ, ŞİRKETİNİ DEĞİŞTİRMEK İSTEDİĞİNİ SÖYLÜYOR’
PERYÖN İdare Heyeti Lideri Buket Çelebiöven ise konuşmasında danışmanlık şirketi McKinsey’in araştırmalarından datalar sundu. Bayanların yüzde 42’sinin 2021 yılı içerisinde tükenmişlik sendromu yaşadığını söyleyen Çelebiöven, bu oranın 2020 yılında yüzde 35 olduğuna dikkat çekti ve şunları kaydetti:
“İş ömründe bayanı güçlendirmeyi, bayan çalışan sayısını arttırmaya çalışırken, üç bayandan biri, mesleğini küçültmeyi yahut iş hayatını bırakmayı düşünüyor. Zira epeyce yorgunlar. İş gücünü dengeleyemedikleri için bu biçimde bir karar alıyor. On bayandan dördü de şirketini değiştirmek istediğini ve farklı bir işe geçmek istediğini söylüyor. Bunlar epey kıymetli istatistikler. bayanın iş ömründe daha etkin olabilmesi için neler yapabiliriz bakmamız lazım. Yeni periyotta iş dünyasında fazlaca fazla çeşitliliği ve kapsayıcılığı konuşuyoruz. niye bunu konuşuyoruz? Zira hepimiz yaşıyoruz. Ülkeler ve şirketler daha süratli, daha rekabetçi ve daha yenilikçi olmak zorunda. Bunun formülü de çeşitlilikten geçiyor. Şayet bayanları daha fazla iş ömrüne katarsak daha fazla inovasyona yer açabiliriz. niye? Zira çeşitli fikirler farklı bakış açılarını birlikteinde getiriyor.”
‘20 VİLAYETTEN BAYAN VEKİL ÇIKMADI BU AYIBI ORTADAN KALDIRALIM’
MUKADDERAT Genel Lideri Nuray Karaoğlu ise farklı ülkelerin parlamentolarındaki bayan temsil oranlarını paylaştı. Bayanların bütün kırılgan kümelerin muhtaçlıklarını bildikleri için başarılı olduklarını söyleyen Karaoğlu, Kılıçdaroğlu’na seslenerek Meclis’te bayan temsiliyetinin yüzde 50 oranında sağlanması gerektiğini söylemiş oldu. Karaoğlu, hazırladığı sunumda bayanların elde etmiş olduğu hakların tarihçesine değindi. Meclis’te bayan milletvekili oranının yüzde 20’yi aşamadığını belirten Karaoğlu, YAZGI olarak fırsat eşitliğinin yaratılması için sürdürdükleri çalışmaları anlattı.
Vilayetlerin, lokal seviyede bayan erkek eşitliğinin sağlanması ve bayanın statüsünün güçlenmesi için izlemeleri gereken yol haritalarını belirlemek üzere hazırladıkları “Yerel Eşitlik Hareket Planı”nı 16 belediyeye daha imzalattıklarını belirten Karaoğlu, bu çalışmadan Türkiye Belediyeler Birliği’ne de bahsettiklerini ancak cevap olarak “Çalışmanın içerisinde toplumsal cinsiyet eşitliği ibaresi geçiyor. Bunu belediyelere sokamayız” karşılığı aldıklarını söylemiş oldu.
Türkiye’deki 20 ilin seçimlerde hiç bayan milletvekili çıkaramadığına dikkat çeken Karaoğlu, “Bu büyük ayıp. El birliği ile ortadan kaldıralım” dedi. Bunun üzerine moderatör Hasret Gürses, DİSK Lideri Dilek Çerkezoğlu’nun bayan milletvekili çıkarılmayan vilayetlerden biri olan Artvin’de doğduğunu hatırlattı ve “Ne hoş tesadüf” dedi. Gürses’in çıkışına salondakilerden dayanak aldı.
‘SOSYAL BAKIMA YATIRIM YAPMAK, KAYIT DIŞILIĞIN GİDERİLMESİNDE ETKİLİ’
Aktifliğin ikinci oturumunda ise “Kayıt Dışı İstihdamla Mücadele” konusu ele alındı. Elif Doğan Şentürk’ün moderatörlüğünde gerçekleşen oturumda, Cinsiyet Eşitliği İzleme Derneği İdare Heyeti Üyesi Doç. Dr. Emel Memiş, Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisti Prof. Dr. Bülent Gülçubuk ve Derin Yoksulluk Ağı’nın Kurucusu Hacer Foggo görüşlerini paylaştı.
Cinsiyet Eşitliği İzleme Derneği İdare Konseyi Üyesi Doç. Dr. Emel Memiş, cinsiyet eşitliği ve kayıt dışı istihdam üzerine konuştu. Kayıt dışı çalışma sisteminin kapitalist sistem içerisinde var olmaya devam edeceğini söyleyen Memiş, “Sistem bunu yaratıyor. bir epeyce bayan için bu alan tek çalışma alanı üzere. Bakım yükü sorumluluğun tek sorumlusu üzere göründüğümüz için, işgücü piyasasına giriş çıkış yaparak hayatta kalmaya çalışıyoruz. Hizmetler bölümünün yaygınlaşmasıyla bir arada kayıt dışı çalışma yükseldi. Yeni kayıt dışı alanların, kamuda dahi kontratlarla, farklı dijital çalışma biçimlerinin yerleştirdiği alanlarda daha da karşımıza çıkıyor. Bu alanları görmezden gelmek sorun. Onların da oralarda çalışmak istediğini, nasıl çalışmak istediklerini öğrenmek gerekiyor. Taleplerini dinlemek gerekiyor. Kayıt dışı çalışma oranı yaşlılarda yüzde 80’in üzerinde. Toplumsal bakıma yatırım yapmak, kayıt dışı istihdamın giderilmesinde tesirli. Problem bakım muhtaçlığını ve bakış açısını değiştirmek. Bütün siyasetlerin aslında insan hakları, yoksulluk ve gelir dağılımı açısından nasıl etkilediğini anlamak gerekiyor.” diye konuştu.
‘TARIMDA KAYIT DIŞI ÇALIŞMA YÜZDE 84’
Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisti Prof. Dr. Bülent Gülçubuk, tarımda istihdam, tarım alanında çalışan bayanların yaşadığı meseleler ve tahlilleri üzerine konuştu. Gülçubuk, sunumunda çalışma şartlarını koruyan Anayasa unsurlarını hatırlattı ancak uygulanmadığının altını çizdi.
Tarımda en çok görülen problemlerin içinde, kayıt dışılık, kırılgan istihdam, besin güvencesizliği, düşük fiyat, yabancı işgücü rekabeti, bayan ve çocuk işçiliğini örnek gösterdi. Tarımda kayıt dışı çalışmanın yüzde 84.7 olduğunu belirten Gülçubuk, tarımda bölümünde bayanların kayıt dışı çalışma oranının yüzde 94.9 olduğunu belirterek şunları söylemiş oldu:
“Tarım bölümünde çalışan bayanlar günlük 79 lira, erkek çalışanlar ise 84 lira kazanıyor. Tarım personellerinin çalışma günleri, 140 günü geçmiyor. 240 bin çocuk tarım kesiminde çalışıyor. Çalışan çocukların yüzde 70’ini erkek yüzde 30’u kız çocukları oluşturuyor. Bu çocukların üçte ikisi eğitimine devam edemiyor. Çocukların yüzde 35’i ailelerinin ekonomik durumuna katkıda bulunabilmek için çalışıyor.”
‘YOKSULLUK MİRAS OLMAKTAN ÇIKARILMALI’
Derin Yoksulluk Ağı’nın Kurucusu Hacer Foggo, yıllardır kayıt dışı çalışan personellerin yaşadıkları problemlere yakından tanıklık ettiğini anlattı. Fakirlerin ve kayıt dışı çalışan emekçilerin ekonomik özgürlüklerinin daha az olduğunu söyleyen Foggo, kayıt dışı çalışanların birçoklarını bayanların oluşturduğunu söylemiş oldu. Foggo, kayıt dışılığın önüne geçilmesi için atılması gereken adımlara dair şunları söylemiş oldu:
“Kadın yoksulluğu kurumlar tarafınca daha fazla ele alınmalı. Bayan cinayetlerine baktığımızda bayanların daha fakir olduğunu bakılırsaceksiniz. Bayanlara yönelik toplumsal çalışmalar yapılmalı. Çocukların eğitimine yönelik bayanlara yardımlar yapılmalı. Yoksulluk miras olmaktan çıkarılmalı. Hanedeki her bireyin yoksulluğunun eşit olmadığı bilinerek çalışmalar yapılmalı. Sığınma konutlarından ayrılan bayanlar için özel programlar uygulanmalı. Türkiye’de kayıtsız çalışanlar çalışıyorlar lakin hiç bir garantileri yok. Ayakta ya da hayatta kalmak için, çocukları için çalışıyorlar.”
ANKARA- CHP Bayan Kolları Genel Başkanlığı, “Kadın İstihdamı” başlıklı çalıştay düzenledi. “Türkiye’de hanımın İstihdamdaki Yeri” ve “Kayıt Dışı İstihdamla Mücadele” başlıklı oturumlarda uzmanlar, Türkiye’de bayanların çalışma omurundaki yerini ve yaşadıkları aksilikleri gözler önüne serdi. PERYÖN İdare Konseyi Lideri Buket Çelebiöven, 2021 yılı içerisinde Türkiye’deki bayanların yüzde 42’sinin tükenmişlik sendromu yaşadığını belirtirken, DİSK Lideri Dilek Çerkezoğlu ise, “Çalışabilir her 10 bayandan yalnızca 3’ü kayıtlı ve tam vakitli istihdam içerisinde” dedi.
‘PANDEMİDE BAYANLAR İSTİHDAMDAN ÇEKİLMEK ZORUNDA KALDI’
Aktifliğin birinci oturumu “Türkiye’de hanımın İstihdamdaki Yeri” başlığında gerçekleştirildi. DİSK Genel Lideri İstek Çerkezoğlu, PERYÖN İdare Heyeti Lideri Buket Çelebiöven, MUKADDERAT Genel Lideri Nuray Karaoğlu’nun konuşmacı olarak yer aldığı oturumun moderatörlüğünü Hasret Gürses yaptı
Çerkezoğlu, bayanların istihdam sürecinde yaşadığı uğraş sürecini ve tahlil tekliflerini anlattı. Bayanların görünmeyen emeğine dikkat çeken Çerkezoğlu, bayan emekçilerin garantisiz çalıştırılma oranlarının erkeklere nazaran daha yüksek olduğunu söylemiş oldu. İstek Çerkezoğlu, bayanların istihdam alanında yaşadığı eşitsizliği DİSK’in bilgilerini paylaşarak aktardı.
Bayanların işe giriş sürecinden itibaren problemlerle karşı karşıya kaldığını, genç işsizliğinin ve bayan işsizliğinin korkutucu boyuta ulaştığını belirten Çerkezoğlu şunları kaydetti:
“Bu durum ülkenin geleceğini tehdit eden bir hale geldi. Çalışabilir her 10 bayandan yalnızca 3’ü kayıtlı ve tam vakitli istihdam içerisinde. Bayanlar, çalışmaya ömrüne katılabilse bile daha düşük fiyatta ve birden fazla vakit kayıt dışı ve sendikasız çalışmak zorunda kalıyor. Çalışan bayanların ise yaşadığı en büyük eşitsizlik fiyat konusunda yaşanıyor. Pandemi de bayanların çalışma şartlarını etkiledi. Bütün pandemi mühleti boyunca, salgına karşı üretilen siyasetler, emekçiyi, işçiyi, bayanı koruyan siyasetler olarak şekillenmedi. Salgında bayanların mesken ortasındaki çalışma yükü daha da arttı. Bayanlar beraberinde istihdamdan daha fazla çekilmek zorunda kaldı. beraberinde bayanlara karşı şiddette artış yaşandı.”
‘ON BAYANDAN DÖRDÜ, ŞİRKETİNİ DEĞİŞTİRMEK İSTEDİĞİNİ SÖYLÜYOR’
PERYÖN İdare Heyeti Lideri Buket Çelebiöven ise konuşmasında danışmanlık şirketi McKinsey’in araştırmalarından datalar sundu. Bayanların yüzde 42’sinin 2021 yılı içerisinde tükenmişlik sendromu yaşadığını söyleyen Çelebiöven, bu oranın 2020 yılında yüzde 35 olduğuna dikkat çekti ve şunları kaydetti:
“İş ömründe bayanı güçlendirmeyi, bayan çalışan sayısını arttırmaya çalışırken, üç bayandan biri, mesleğini küçültmeyi yahut iş hayatını bırakmayı düşünüyor. Zira epeyce yorgunlar. İş gücünü dengeleyemedikleri için bu biçimde bir karar alıyor. On bayandan dördü de şirketini değiştirmek istediğini ve farklı bir işe geçmek istediğini söylüyor. Bunlar epey kıymetli istatistikler. bayanın iş ömründe daha etkin olabilmesi için neler yapabiliriz bakmamız lazım. Yeni periyotta iş dünyasında fazlaca fazla çeşitliliği ve kapsayıcılığı konuşuyoruz. niye bunu konuşuyoruz? Zira hepimiz yaşıyoruz. Ülkeler ve şirketler daha süratli, daha rekabetçi ve daha yenilikçi olmak zorunda. Bunun formülü de çeşitlilikten geçiyor. Şayet bayanları daha fazla iş ömrüne katarsak daha fazla inovasyona yer açabiliriz. niye? Zira çeşitli fikirler farklı bakış açılarını birlikteinde getiriyor.”
‘20 VİLAYETTEN BAYAN VEKİL ÇIKMADI BU AYIBI ORTADAN KALDIRALIM’
MUKADDERAT Genel Lideri Nuray Karaoğlu ise farklı ülkelerin parlamentolarındaki bayan temsil oranlarını paylaştı. Bayanların bütün kırılgan kümelerin muhtaçlıklarını bildikleri için başarılı olduklarını söyleyen Karaoğlu, Kılıçdaroğlu’na seslenerek Meclis’te bayan temsiliyetinin yüzde 50 oranında sağlanması gerektiğini söylemiş oldu. Karaoğlu, hazırladığı sunumda bayanların elde etmiş olduğu hakların tarihçesine değindi. Meclis’te bayan milletvekili oranının yüzde 20’yi aşamadığını belirten Karaoğlu, YAZGI olarak fırsat eşitliğinin yaratılması için sürdürdükleri çalışmaları anlattı.
Vilayetlerin, lokal seviyede bayan erkek eşitliğinin sağlanması ve bayanın statüsünün güçlenmesi için izlemeleri gereken yol haritalarını belirlemek üzere hazırladıkları “Yerel Eşitlik Hareket Planı”nı 16 belediyeye daha imzalattıklarını belirten Karaoğlu, bu çalışmadan Türkiye Belediyeler Birliği’ne de bahsettiklerini ancak cevap olarak “Çalışmanın içerisinde toplumsal cinsiyet eşitliği ibaresi geçiyor. Bunu belediyelere sokamayız” karşılığı aldıklarını söylemiş oldu.
Türkiye’deki 20 ilin seçimlerde hiç bayan milletvekili çıkaramadığına dikkat çeken Karaoğlu, “Bu büyük ayıp. El birliği ile ortadan kaldıralım” dedi. Bunun üzerine moderatör Hasret Gürses, DİSK Lideri Dilek Çerkezoğlu’nun bayan milletvekili çıkarılmayan vilayetlerden biri olan Artvin’de doğduğunu hatırlattı ve “Ne hoş tesadüf” dedi. Gürses’in çıkışına salondakilerden dayanak aldı.
‘SOSYAL BAKIMA YATIRIM YAPMAK, KAYIT DIŞILIĞIN GİDERİLMESİNDE ETKİLİ’
Aktifliğin ikinci oturumunda ise “Kayıt Dışı İstihdamla Mücadele” konusu ele alındı. Elif Doğan Şentürk’ün moderatörlüğünde gerçekleşen oturumda, Cinsiyet Eşitliği İzleme Derneği İdare Heyeti Üyesi Doç. Dr. Emel Memiş, Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisti Prof. Dr. Bülent Gülçubuk ve Derin Yoksulluk Ağı’nın Kurucusu Hacer Foggo görüşlerini paylaştı.
Cinsiyet Eşitliği İzleme Derneği İdare Konseyi Üyesi Doç. Dr. Emel Memiş, cinsiyet eşitliği ve kayıt dışı istihdam üzerine konuştu. Kayıt dışı çalışma sisteminin kapitalist sistem içerisinde var olmaya devam edeceğini söyleyen Memiş, “Sistem bunu yaratıyor. bir epeyce bayan için bu alan tek çalışma alanı üzere. Bakım yükü sorumluluğun tek sorumlusu üzere göründüğümüz için, işgücü piyasasına giriş çıkış yaparak hayatta kalmaya çalışıyoruz. Hizmetler bölümünün yaygınlaşmasıyla bir arada kayıt dışı çalışma yükseldi. Yeni kayıt dışı alanların, kamuda dahi kontratlarla, farklı dijital çalışma biçimlerinin yerleştirdiği alanlarda daha da karşımıza çıkıyor. Bu alanları görmezden gelmek sorun. Onların da oralarda çalışmak istediğini, nasıl çalışmak istediklerini öğrenmek gerekiyor. Taleplerini dinlemek gerekiyor. Kayıt dışı çalışma oranı yaşlılarda yüzde 80’in üzerinde. Toplumsal bakıma yatırım yapmak, kayıt dışı istihdamın giderilmesinde tesirli. Problem bakım muhtaçlığını ve bakış açısını değiştirmek. Bütün siyasetlerin aslında insan hakları, yoksulluk ve gelir dağılımı açısından nasıl etkilediğini anlamak gerekiyor.” diye konuştu.
‘TARIMDA KAYIT DIŞI ÇALIŞMA YÜZDE 84’
Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisti Prof. Dr. Bülent Gülçubuk, tarımda istihdam, tarım alanında çalışan bayanların yaşadığı meseleler ve tahlilleri üzerine konuştu. Gülçubuk, sunumunda çalışma şartlarını koruyan Anayasa unsurlarını hatırlattı ancak uygulanmadığının altını çizdi.
Tarımda en çok görülen problemlerin içinde, kayıt dışılık, kırılgan istihdam, besin güvencesizliği, düşük fiyat, yabancı işgücü rekabeti, bayan ve çocuk işçiliğini örnek gösterdi. Tarımda kayıt dışı çalışmanın yüzde 84.7 olduğunu belirten Gülçubuk, tarımda bölümünde bayanların kayıt dışı çalışma oranının yüzde 94.9 olduğunu belirterek şunları söylemiş oldu:
“Tarım bölümünde çalışan bayanlar günlük 79 lira, erkek çalışanlar ise 84 lira kazanıyor. Tarım personellerinin çalışma günleri, 140 günü geçmiyor. 240 bin çocuk tarım kesiminde çalışıyor. Çalışan çocukların yüzde 70’ini erkek yüzde 30’u kız çocukları oluşturuyor. Bu çocukların üçte ikisi eğitimine devam edemiyor. Çocukların yüzde 35’i ailelerinin ekonomik durumuna katkıda bulunabilmek için çalışıyor.”
‘YOKSULLUK MİRAS OLMAKTAN ÇIKARILMALI’
Derin Yoksulluk Ağı’nın Kurucusu Hacer Foggo, yıllardır kayıt dışı çalışan personellerin yaşadıkları problemlere yakından tanıklık ettiğini anlattı. Fakirlerin ve kayıt dışı çalışan emekçilerin ekonomik özgürlüklerinin daha az olduğunu söyleyen Foggo, kayıt dışı çalışanların birçoklarını bayanların oluşturduğunu söylemiş oldu. Foggo, kayıt dışılığın önüne geçilmesi için atılması gereken adımlara dair şunları söylemiş oldu:
“Kadın yoksulluğu kurumlar tarafınca daha fazla ele alınmalı. Bayan cinayetlerine baktığımızda bayanların daha fakir olduğunu bakılırsaceksiniz. Bayanlara yönelik toplumsal çalışmalar yapılmalı. Çocukların eğitimine yönelik bayanlara yardımlar yapılmalı. Yoksulluk miras olmaktan çıkarılmalı. Hanedeki her bireyin yoksulluğunun eşit olmadığı bilinerek çalışmalar yapılmalı. Sığınma konutlarından ayrılan bayanlar için özel programlar uygulanmalı. Türkiye’de kayıtsız çalışanlar çalışıyorlar lakin hiç bir garantileri yok. Ayakta ya da hayatta kalmak için, çocukları için çalışıyorlar.”