20 bin hasta böbrek nakli olmayı bekliyor Dünya Organ Nakli Derneği’nin evvelki Lideri Prof. Dr. Mehmet Haberal, SÖZCÜ’ye anlattı. 43 evvel kadavradan birinci organ naklini gerçekleştiren Prof. Dr. Mehmet Haberal, yasa ve Diyanet’in fetvasına karşın kâfi organ bağışı yapılmadığını ve bu niçinle hasta sayısında azalma olmadığını söylemiş oldu.
Ülkemizde organ nakli o denli kolay olmadı. Ortada ne yasa, ne fetva vardı. Birinci böbrek naklini Hacettepe Üniversitesi’nde 3 Kasım 1975’de, kadavradan birinci böbrek naklini de, 10 Ekim 1978 yılında gerçekleştiren Başşehir Üniversitesinin kurucu Rektörü ve Dünya Organ Nakli Derneği’nin evvelki Lideri Prof.Dr. Mehmet Haberal, ülkemizde kâfi bağış olmadığı için hasta sayısında kıymetli bir azalma olmadığını söylüyor.
Haberal, 13 Nisan 2009’da Ergenekon Kumpası’nda tutuklandı ve 4 yıl 4 ay hastalarından uzak kaldı. O günleri anlatırken, “hayatım tutsak alındı, vaktim yok edildi. Artık ne tutsak alınan hayatımı bir daha yaşayabilirim, ne yok edilen vaktimi geri getirebilirim” diyor. Çabucak akabinde Hazreti Ömer’in “Yaydan çıkan ok, ağızdan çıkan kelam, kaçan fırsat, geçen vakit tekrar geri gelmez” kelamlarını hatırlatıyor.
CENAZEYE GÖNDERİLMEDİ
Mehmet Haberal, “Ergenekon” örgütü kapsamında tutuklandığında anne ve babası da kahrolmuştu. Bu hüzne dayanamayan babası ömrünü kaybetti. Babasının cenazesine katılmasına müsaade vermediler. Cezaevinde onun için gıyabi cenaze namazı kılındı. Annesini de kaybeden Haberal, bir defa daha yıkıldı. Bu sefer sıkı tedbirler altında cenazeye getirildi ve birebir gün cezaevine gdolayıldü. Bunları anlatırken gözleri dolan Prof. Haberal, “neden 4 yıl 4 ay cezaevinde tuttular hâlâ sebebi aşikâr değil. Bizi tutuklayanlar da artık ya tutuklu ya kaçak” diyor.
halbuki onun için yabancı bir bilim insanı, “Mehmet Haberal bir sanat yapıtıdır. Herkes onu dikkatlice koruma etmelidir” görüşünü lisana getiriyordu.
ŞEYH-ÜL CERRAHİ MÜKAFATI
Ürdün’de Şeyh-Ül Cerrahi mükafatı birinci kez Prof. Dr. Haberal’a verildi. Merasimde ödül öne sürülen nedeni açıklanırken, “Biz, ülkemiz için 12 saat çalışırız. Mehmet Haberal, ülkesi için, insanlık için 24 saat çalışıyor” denildi.
Organ nakli konusunda kıymetli isimlerden Prof. Dr. Carlos Pellegrini ve Andrew Warshow, Haberal’ın davetlisi olarak organ nakli ile ilgili toplantıya gelmişti. Haberal, Pellegrini’ye Başşehir Üniversitesi’ni, hastanesini, Kanal B televizyonunu, çiftliğini dolaştırdı. Pellegrini, meslektaşı Haberal’ın çabalarından çok etkilenmişti. Ona şöyleki dedi:
“Mehmet, sizin DNA’nız nereden geliyor? Şayet bir cerrah isen bir üniversite, televizyon kanalı, hayvan çiftliği kurmayı nasıl düşündün?”
10 Ekim 1978, kadavradan böbrek nakli gerçekleştiren Prof. Dr. Mehmet Haberal, bu tarihi hiç unutmaz, hastalarıyla bir ortaya gelir. 43 yıl evvel, ülkemizde organ nakli konusunda kıymetli bir adım atılırken, organ bekleyen hastalar için yeni bir umut ışığı doğmuştu.
3 kasım 1975’te Türkiye’de birinci organ naklini gerçekleştiren Haberal, 10 Ekim 1978’te, Avrupa organ nakli vakfından temin edilen böbrek ile Türkiye’de birinci kez kadavradan böbrek naklini gerçekleştirdi. 3 Haziran 1979’da organ nakli yasasının çıkmasına Mehmet Haberal öncülük etti. Organ naklinin günah olmadığına ait Diyanet İşleri Başkanlığı Din İşleri Yüksek Kurulu’nun fetvasını almak için hayli uğraştı. Aradan 43 yıl geçti. Prof. Dr. Mehmet Haberal ve takımı; Covid-19 salgınına karşın, böbrek ve karaciğer nakillerine sürat kesmeden devam ediyor. Son bir haftada 5 böbrek, 1 karaciğer olmak üzere 6 organ nakli yapan Haberal ve grubu, hem çocuk hem yetişkin hastaların yaşama bir daha merhaba demesini sağladı.
Organ nakli yasasının çıkarılmasıyla, Türkiye bu sayede organ nakli konusunda dünyada yasal düzenleme yapan öncü ülkelerden biri oldu. Üstelik yasa yeniliğini hâlâ koruyor. Bugün organ naklini ve bunun kıymetini anlatmak için spotlarda, reklamlarda, “Siz de bir ömür armağanı vermek istemez misiniz? Bağışlanan bir organ, filizlenen bir candır… Organ bağışı hayat kurtarır” deniliyor.
Ülkemizde yalnızca böbrek nakilleriyle ilgili sayıları verecek olursak olayın boyutu daha uygun anlaşılır:
– Ülkemizde 2 bin diyaliz makinesi var.
– 60 bin insan diyalize giriyor.
– 20 binin üzerinde insan böbrek nakli bekliyor.
– Yılda 4 bine yakın böbrek nakli yapılıyor.
– Böbrek nakli yapılan 85 merkez var. Fakat bağış az olduğu için hasta sayısı azalmıyor.
Ülkemizde organ nakli o denli kolay olmadı. Ortada ne yasa, ne fetva vardı. Birinci böbrek naklini Hacettepe Üniversitesi’nde 3 Kasım 1975’de, kadavradan birinci böbrek naklini de, 10 Ekim 1978 yılında gerçekleştiren Başşehir Üniversitesinin kurucu Rektörü ve Dünya Organ Nakli Derneği’nin evvelki Lideri Prof.Dr. Mehmet Haberal, ülkemizde kâfi bağış olmadığı için hasta sayısında kıymetli bir azalma olmadığını söylüyor.
Haberal, 13 Nisan 2009’da Ergenekon Kumpası’nda tutuklandı ve 4 yıl 4 ay hastalarından uzak kaldı. O günleri anlatırken, “hayatım tutsak alındı, vaktim yok edildi. Artık ne tutsak alınan hayatımı bir daha yaşayabilirim, ne yok edilen vaktimi geri getirebilirim” diyor. Çabucak akabinde Hazreti Ömer’in “Yaydan çıkan ok, ağızdan çıkan kelam, kaçan fırsat, geçen vakit tekrar geri gelmez” kelamlarını hatırlatıyor.
CENAZEYE GÖNDERİLMEDİ
Mehmet Haberal, “Ergenekon” örgütü kapsamında tutuklandığında anne ve babası da kahrolmuştu. Bu hüzne dayanamayan babası ömrünü kaybetti. Babasının cenazesine katılmasına müsaade vermediler. Cezaevinde onun için gıyabi cenaze namazı kılındı. Annesini de kaybeden Haberal, bir defa daha yıkıldı. Bu sefer sıkı tedbirler altında cenazeye getirildi ve birebir gün cezaevine gdolayıldü. Bunları anlatırken gözleri dolan Prof. Haberal, “neden 4 yıl 4 ay cezaevinde tuttular hâlâ sebebi aşikâr değil. Bizi tutuklayanlar da artık ya tutuklu ya kaçak” diyor.
halbuki onun için yabancı bir bilim insanı, “Mehmet Haberal bir sanat yapıtıdır. Herkes onu dikkatlice koruma etmelidir” görüşünü lisana getiriyordu.
ŞEYH-ÜL CERRAHİ MÜKAFATI
Ürdün’de Şeyh-Ül Cerrahi mükafatı birinci kez Prof. Dr. Haberal’a verildi. Merasimde ödül öne sürülen nedeni açıklanırken, “Biz, ülkemiz için 12 saat çalışırız. Mehmet Haberal, ülkesi için, insanlık için 24 saat çalışıyor” denildi.
Organ nakli konusunda kıymetli isimlerden Prof. Dr. Carlos Pellegrini ve Andrew Warshow, Haberal’ın davetlisi olarak organ nakli ile ilgili toplantıya gelmişti. Haberal, Pellegrini’ye Başşehir Üniversitesi’ni, hastanesini, Kanal B televizyonunu, çiftliğini dolaştırdı. Pellegrini, meslektaşı Haberal’ın çabalarından çok etkilenmişti. Ona şöyleki dedi:
“Mehmet, sizin DNA’nız nereden geliyor? Şayet bir cerrah isen bir üniversite, televizyon kanalı, hayvan çiftliği kurmayı nasıl düşündün?”
10 Ekim 1978, kadavradan böbrek nakli gerçekleştiren Prof. Dr. Mehmet Haberal, bu tarihi hiç unutmaz, hastalarıyla bir ortaya gelir. 43 yıl evvel, ülkemizde organ nakli konusunda kıymetli bir adım atılırken, organ bekleyen hastalar için yeni bir umut ışığı doğmuştu.
3 kasım 1975’te Türkiye’de birinci organ naklini gerçekleştiren Haberal, 10 Ekim 1978’te, Avrupa organ nakli vakfından temin edilen böbrek ile Türkiye’de birinci kez kadavradan böbrek naklini gerçekleştirdi. 3 Haziran 1979’da organ nakli yasasının çıkmasına Mehmet Haberal öncülük etti. Organ naklinin günah olmadığına ait Diyanet İşleri Başkanlığı Din İşleri Yüksek Kurulu’nun fetvasını almak için hayli uğraştı. Aradan 43 yıl geçti. Prof. Dr. Mehmet Haberal ve takımı; Covid-19 salgınına karşın, böbrek ve karaciğer nakillerine sürat kesmeden devam ediyor. Son bir haftada 5 böbrek, 1 karaciğer olmak üzere 6 organ nakli yapan Haberal ve grubu, hem çocuk hem yetişkin hastaların yaşama bir daha merhaba demesini sağladı.
Organ nakli yasasının çıkarılmasıyla, Türkiye bu sayede organ nakli konusunda dünyada yasal düzenleme yapan öncü ülkelerden biri oldu. Üstelik yasa yeniliğini hâlâ koruyor. Bugün organ naklini ve bunun kıymetini anlatmak için spotlarda, reklamlarda, “Siz de bir ömür armağanı vermek istemez misiniz? Bağışlanan bir organ, filizlenen bir candır… Organ bağışı hayat kurtarır” deniliyor.
Ülkemizde yalnızca böbrek nakilleriyle ilgili sayıları verecek olursak olayın boyutu daha uygun anlaşılır:
– Ülkemizde 2 bin diyaliz makinesi var.
– 60 bin insan diyalize giriyor.
– 20 binin üzerinde insan böbrek nakli bekliyor.
– Yılda 4 bine yakın böbrek nakli yapılıyor.
– Böbrek nakli yapılan 85 merkez var. Fakat bağış az olduğu için hasta sayısı azalmıyor.