- Katılım
- 15 Nis 2021
- Mesajlar
- 2,706
- Puanları
- 0
28 Temmuz Dünya Hepatit Günü: ‘Viral hepatitler karaciğeri vuruyor’ Viral hepatitler, tüm dünyada yaygın olarak görülen, ülke ekonomilerini de epey yakından ilgilendiren önemli bir halk sıhhati sorunu olarak biliniyor.
Dünya genelinde hastalığın büyük oranda geç periyotta belirti vermesi ve hastaların büyük çoğunluğunun hastalıklarının farkında olmamaları niçiniyle hepatite dikkat çekmek hedefiyle 28 Temmuz Dünya Hepatit Günü olarak kutlanıyor. bu biçimdece risk altında olan yahut hastalığının farkında olmayan bireylerin bu mevzuya dikkati çekilerek teste yönlendirilmesi ve hastaların tedavi olma oranlarının artırılması hedefleniyor.
Prof. Dr. Onur Yaprak da, 28 Temmuz Dünya Hepatit Gününe ait kıymetli açıklamalarda bulundu.
Yaprak, hepatitin karaciğerin iltihabi durumunu, viral hepatitin ise iltihabın virüslerce oluşturulduğunu söz ettiğini belirterek “Çok sayıda virüs karaciğerde hepatite niye olur lakin hepatitlere bağlı gelişen ölümlerin yüzde 96’sından hepatit B ve C virüsleri sorumludur. Bilhassa karaciğeri etkileyerek hepatit yapan 5 çeşit virüs vardır. Bunlar hepatit A, B, C, D ve E’dir. Viral hepatitler akut-kronik viral hepatit, siroz, karaciğer yetmezliği ve karaciğer kanserine niçiniyet vererek hastalığa hatta mevte niye olabilir. Akut hepatit geçirenlerin birden fazla ayaktan geçirir ve hepatit geçirdiğinin farkına varmaz. Farkına varanlarda ise halsizlik, yüksek ateş, kas ve eklem ağrıları, mide bulantısı, kusma, karın ağrısı, deride ve göz aklarında sarılık (tüm olaylarda görülmeyebilir), koyu renkte idrar üzere belirtiler gözlenebilir. Akut hepatit hayli nadiren de kişiyi komaya sokacak ve karaciğer nakli gereksinimi doğuracak kadar şiddetli de seyredebilir” diye konuştu.
EN AZ VEFAT ORANI HEPATİT A’DA
Ülkemizde karaciğer nakillerinin yaklaşık yüzde 60’ının viral hepatitlere bağlı gelişen karaciğer hastalıkları sebebi ile yapıldığına dikkat çeken Yaprak, şöyleki devam etti:
“Ülkemizde kronik karaciğer hastalığı, siroz ve karaciğer kanseri olaylarının yüzde 50 ila 70’i viral hepatitlere, en çok da hepatit B ve C’ye bağlıdır. Hepatit A enfeksiyonuna niye olan hepatit A virüsü ağız yoluyla kirli su yahut yiyecek tüketilmesi ile bulaşır. Kanalizasyon suları ile kirlenmiş besinlerin çiğ ya da az pişmiş olarak yenilmesi en sık bulaşma yollarıdır. Hijyenik hayat ve el yıkama alışkanlığı ve aşılanma hepatit A’dan korunmanın temel yoludur. Hepatit A enfeksiyonu kronikleşmez. Başka hepatit tiplerine nazaran ölümcül problemlere yol açması daha azdır. Viral hepatitlerden ölümlerin lakin binde 8’inden sorumludur.”
3 TEMEL BULAŞ YOLU BULUNUYOR
Dünyada ve Türkiye’de ortalama her 3 şahıstan birinin hepatit B enfeksiyonu geçirdiğine işaret eden Yaprak, “Dünyada 257 milyon, ülkemizde ise 3 milyon civarı hepatit B taşıyıcısı mevcuttur. Kronik Hepatit B enfeksiyonu olanların yaklaşık yüzde 25 ila 40’ında karaciğer hastalığına bağlı siroz ya da karaciğer kanseri gelişebilmektedir. Hepatit B’nin 3 temel bulaşma yolu vardır; anniçin çocuğa, kan ile temas ve cinsel ilgi. Hepatit B için sterilize edilmemiş araçlarla tıbbi ya da diş müdahaleleri yapılması, kullanılmış enjektör paylaşımı, tıraş bıçağı ve diş fırçası üzere eşyaların ortak kullanması, inançsız cinsel temas, sterilize edilmemiş araçlarla dövme, piercing, manikür, pedikür uygulanması da sık bilinen bulaş yollarıdır” sözlerini kullandı.
HEPATİT B TAŞIYICILARININ LAKİN 10’DA BİRİ FARKINDA
Hepatit B taşıyıcılarının lakin 10’da birinin taşıyıcı olduğunun farkına vardığına değinen Prof. Dr. Yaprak “Genelde beşerler evlilik öncesi, check up sırasında ya da kan bağışı için kan örneği verdiklerinde haberdar oluyor. Hepatit B bulaşan insanların yüzde 95’i hastalığı ayaktan geçirir ve bağışık kazanır. Üstelik bu insanların birden fazla hastalığı geçirdiğini fark etmez. Bu durumda virüs de kandan temizlenir. Kalan yüzde 5 beşerde ise hepatit B’ye karşı bağışıklık oluşmaz ve taşıyıcılık devam eder. Buna kronik enfeksiyon diyoruz. Hepatit B doğumda bulaşırsa yüzde 90, beş yaşına kadar bulaşırsa yüzde 20 ila 30 ve erişkinlerde bulaşırsa yüzde 2 ila 5 civarında kronikleşir. Ülkemizde hepatit B 1998, hepatit A ise 2012 yılından beri rutin aşılama programındadır” dedi.
EN ÇOK KRONİKLEŞENİ HEPATİT C
Prof. Dr. Onur Yaprak, hepatit C’li hastaların yaklaşık yüzde 75’inin kronikleştiğini belirterek, şu değerlendirmede bulundu:
“Bu oran hepatit B’den epeyce daha yüksektir. Hepatit C’nin temel bulaşma biçimi kan yoluyladır. Hepatit C taşıyıcısı bir kişinin kanı ile temas daha sonrası bulaşır. Dünyada 71 milyon, ülkemizde 500 bin civarında hepatit C taşıyıcısı bulunduğu düşünülmektedir. Ülkemizde karaciğerde siroz ve kanserin hepatit B’den daha sonraki ikinci en büyük sebebi hepatit C’dir. Hepatit C’nin bir aşısı çabucak hemen olmamakla bir arada son 5 yılda çıkan ilaçlar ile yüzde 95 oranında kandan temizlenebilmektedir. D ya da Delta hepatiti ismini verdiğimiz virüs ise yalnızca hepatit B hastalarını tesirler. Hepatit B olmayan birisinde hepatit D tek başına görülemez. Tıpkı hepatit B ve C üzere tıpkı enjektörün kullanılması yahut kan ya da kan eserleri ile bulaşır. Karaciğerde hepatit yapan virüsler içinde dünya çapında en az görülen ancak hastalık seyri en süratli olan tiptir. Ülkemizde daha fazlaca güney-doğu Anadolu bölgemizde görülmekte olup hepatit B’li hastaların ortalama yüzde 5’i beraberinde Delta hepatiti de taşırlar.”
HAMİLELİKTE HEPATİT E ENFEKSİYONU ÇOK TEHLİKELİ
Prof. Dr. Onur Yaprak, hamilelikte Hepatit E enfeksiyonun fazlaca tehlikeli olabileceğine işaret ederek, “Hepatit E virüsü kanalizasyon sularının içme sularına karışması, dışkının bulaştığı yiyecek, içecekler ve kirli ellerle virüsün ağızdan alınması ile bulaşır. Ekseriyetle kirli sularla yayılır, lakin, pişmemiş yahut az pişmiş hayvansal mamüllerin yenilmesiyle de (domuz, yaban domuzu, geyik üzere enfekte hayvanların eserleriyle, çiğ yahut az pişmiş deniz ürünleriyle) bulaşabilir. Hijyenik kaidelerin makûs olduğu ülkelerde Hepatit E hastalık oranı yüksektir. Nadiren kan nakli yoluyla da bulaşma tanımlanmıştır. Hastalık hamilelerde görüldüğünde daha tehlikeli seyreder ve düşük, erken doğum karaciğer yetmezliğine yol açabilir. Dünya genelinde yılda 20 milyon kişinin hepatit E’den etkilendiği iddia edilmektedir. Hepatit E viral hepatite bağlı ölümlerin yüzde 3.3’ünden sorumludur. Viral hepatitler ile uğraş için bulaş yolları, kimlerin risk altında olduğu, hastalığın komplikasyonları ve uygun tedavi konusunda bilgilendirilerek farkındalık sağlanması gerekmektedir” diye konuştu.
Dünya genelinde hastalığın büyük oranda geç periyotta belirti vermesi ve hastaların büyük çoğunluğunun hastalıklarının farkında olmamaları niçiniyle hepatite dikkat çekmek hedefiyle 28 Temmuz Dünya Hepatit Günü olarak kutlanıyor. bu biçimdece risk altında olan yahut hastalığının farkında olmayan bireylerin bu mevzuya dikkati çekilerek teste yönlendirilmesi ve hastaların tedavi olma oranlarının artırılması hedefleniyor.
Prof. Dr. Onur Yaprak da, 28 Temmuz Dünya Hepatit Gününe ait kıymetli açıklamalarda bulundu.
Yaprak, hepatitin karaciğerin iltihabi durumunu, viral hepatitin ise iltihabın virüslerce oluşturulduğunu söz ettiğini belirterek “Çok sayıda virüs karaciğerde hepatite niye olur lakin hepatitlere bağlı gelişen ölümlerin yüzde 96’sından hepatit B ve C virüsleri sorumludur. Bilhassa karaciğeri etkileyerek hepatit yapan 5 çeşit virüs vardır. Bunlar hepatit A, B, C, D ve E’dir. Viral hepatitler akut-kronik viral hepatit, siroz, karaciğer yetmezliği ve karaciğer kanserine niçiniyet vererek hastalığa hatta mevte niye olabilir. Akut hepatit geçirenlerin birden fazla ayaktan geçirir ve hepatit geçirdiğinin farkına varmaz. Farkına varanlarda ise halsizlik, yüksek ateş, kas ve eklem ağrıları, mide bulantısı, kusma, karın ağrısı, deride ve göz aklarında sarılık (tüm olaylarda görülmeyebilir), koyu renkte idrar üzere belirtiler gözlenebilir. Akut hepatit hayli nadiren de kişiyi komaya sokacak ve karaciğer nakli gereksinimi doğuracak kadar şiddetli de seyredebilir” diye konuştu.
EN AZ VEFAT ORANI HEPATİT A’DA
Ülkemizde karaciğer nakillerinin yaklaşık yüzde 60’ının viral hepatitlere bağlı gelişen karaciğer hastalıkları sebebi ile yapıldığına dikkat çeken Yaprak, şöyleki devam etti:
“Ülkemizde kronik karaciğer hastalığı, siroz ve karaciğer kanseri olaylarının yüzde 50 ila 70’i viral hepatitlere, en çok da hepatit B ve C’ye bağlıdır. Hepatit A enfeksiyonuna niye olan hepatit A virüsü ağız yoluyla kirli su yahut yiyecek tüketilmesi ile bulaşır. Kanalizasyon suları ile kirlenmiş besinlerin çiğ ya da az pişmiş olarak yenilmesi en sık bulaşma yollarıdır. Hijyenik hayat ve el yıkama alışkanlığı ve aşılanma hepatit A’dan korunmanın temel yoludur. Hepatit A enfeksiyonu kronikleşmez. Başka hepatit tiplerine nazaran ölümcül problemlere yol açması daha azdır. Viral hepatitlerden ölümlerin lakin binde 8’inden sorumludur.”
3 TEMEL BULAŞ YOLU BULUNUYOR
Dünyada ve Türkiye’de ortalama her 3 şahıstan birinin hepatit B enfeksiyonu geçirdiğine işaret eden Yaprak, “Dünyada 257 milyon, ülkemizde ise 3 milyon civarı hepatit B taşıyıcısı mevcuttur. Kronik Hepatit B enfeksiyonu olanların yaklaşık yüzde 25 ila 40’ında karaciğer hastalığına bağlı siroz ya da karaciğer kanseri gelişebilmektedir. Hepatit B’nin 3 temel bulaşma yolu vardır; anniçin çocuğa, kan ile temas ve cinsel ilgi. Hepatit B için sterilize edilmemiş araçlarla tıbbi ya da diş müdahaleleri yapılması, kullanılmış enjektör paylaşımı, tıraş bıçağı ve diş fırçası üzere eşyaların ortak kullanması, inançsız cinsel temas, sterilize edilmemiş araçlarla dövme, piercing, manikür, pedikür uygulanması da sık bilinen bulaş yollarıdır” sözlerini kullandı.
HEPATİT B TAŞIYICILARININ LAKİN 10’DA BİRİ FARKINDA
Hepatit B taşıyıcılarının lakin 10’da birinin taşıyıcı olduğunun farkına vardığına değinen Prof. Dr. Yaprak “Genelde beşerler evlilik öncesi, check up sırasında ya da kan bağışı için kan örneği verdiklerinde haberdar oluyor. Hepatit B bulaşan insanların yüzde 95’i hastalığı ayaktan geçirir ve bağışık kazanır. Üstelik bu insanların birden fazla hastalığı geçirdiğini fark etmez. Bu durumda virüs de kandan temizlenir. Kalan yüzde 5 beşerde ise hepatit B’ye karşı bağışıklık oluşmaz ve taşıyıcılık devam eder. Buna kronik enfeksiyon diyoruz. Hepatit B doğumda bulaşırsa yüzde 90, beş yaşına kadar bulaşırsa yüzde 20 ila 30 ve erişkinlerde bulaşırsa yüzde 2 ila 5 civarında kronikleşir. Ülkemizde hepatit B 1998, hepatit A ise 2012 yılından beri rutin aşılama programındadır” dedi.
EN ÇOK KRONİKLEŞENİ HEPATİT C
Prof. Dr. Onur Yaprak, hepatit C’li hastaların yaklaşık yüzde 75’inin kronikleştiğini belirterek, şu değerlendirmede bulundu:
“Bu oran hepatit B’den epeyce daha yüksektir. Hepatit C’nin temel bulaşma biçimi kan yoluyladır. Hepatit C taşıyıcısı bir kişinin kanı ile temas daha sonrası bulaşır. Dünyada 71 milyon, ülkemizde 500 bin civarında hepatit C taşıyıcısı bulunduğu düşünülmektedir. Ülkemizde karaciğerde siroz ve kanserin hepatit B’den daha sonraki ikinci en büyük sebebi hepatit C’dir. Hepatit C’nin bir aşısı çabucak hemen olmamakla bir arada son 5 yılda çıkan ilaçlar ile yüzde 95 oranında kandan temizlenebilmektedir. D ya da Delta hepatiti ismini verdiğimiz virüs ise yalnızca hepatit B hastalarını tesirler. Hepatit B olmayan birisinde hepatit D tek başına görülemez. Tıpkı hepatit B ve C üzere tıpkı enjektörün kullanılması yahut kan ya da kan eserleri ile bulaşır. Karaciğerde hepatit yapan virüsler içinde dünya çapında en az görülen ancak hastalık seyri en süratli olan tiptir. Ülkemizde daha fazlaca güney-doğu Anadolu bölgemizde görülmekte olup hepatit B’li hastaların ortalama yüzde 5’i beraberinde Delta hepatiti de taşırlar.”
HAMİLELİKTE HEPATİT E ENFEKSİYONU ÇOK TEHLİKELİ
Prof. Dr. Onur Yaprak, hamilelikte Hepatit E enfeksiyonun fazlaca tehlikeli olabileceğine işaret ederek, “Hepatit E virüsü kanalizasyon sularının içme sularına karışması, dışkının bulaştığı yiyecek, içecekler ve kirli ellerle virüsün ağızdan alınması ile bulaşır. Ekseriyetle kirli sularla yayılır, lakin, pişmemiş yahut az pişmiş hayvansal mamüllerin yenilmesiyle de (domuz, yaban domuzu, geyik üzere enfekte hayvanların eserleriyle, çiğ yahut az pişmiş deniz ürünleriyle) bulaşabilir. Hijyenik kaidelerin makûs olduğu ülkelerde Hepatit E hastalık oranı yüksektir. Nadiren kan nakli yoluyla da bulaşma tanımlanmıştır. Hastalık hamilelerde görüldüğünde daha tehlikeli seyreder ve düşük, erken doğum karaciğer yetmezliğine yol açabilir. Dünya genelinde yılda 20 milyon kişinin hepatit E’den etkilendiği iddia edilmektedir. Hepatit E viral hepatite bağlı ölümlerin yüzde 3.3’ünden sorumludur. Viral hepatitler ile uğraş için bulaş yolları, kimlerin risk altında olduğu, hastalığın komplikasyonları ve uygun tedavi konusunda bilgilendirilerek farkındalık sağlanması gerekmektedir” diye konuştu.