Anayasa Mahkemesi’nden köy boşaltmalarına ait zamanaşımı sonucu Anayasa Mahkemesi, Bölge Yönetim Mahkemesi’nin terör niçiniyle köyünü boşaltmak zorunda kalan ve mülklerine ulaşamayan aileye zamanaşımı niçiniyle tazminat ödenmemesi sonucunı bozdu. AYM, mahkemenin sonucunı “bariz takdir kusuru, formcu ve katı yorum” tabirleriyle eleştirdi.
Osman Kızılcan ve ailesi, Hakkkari’nin Şemdinli ilçesi Boğazköy köyünde yaşıyorken, terör olayları niçiniyle 1994 yılında köyü terk etmek zorunda kaldı.
2004 yılında çıkarılan kanunla köyde bulunan mal varlığına ulaşamaması sebebiyle oluşan 2004 ve öncesi ziyanı için tazminat ödenmiştir.
Kızılcan, köyün özel güvenlik bölgesi alanında kalması sebebiyle hala mülklerine ulaşamadığını vurgulayarak 2017 yılında bir kere daha Ziyan Tespit Komisyonu’na başvurdu. Lakin müracaatına yanıt alamadı.
İdare mahkemesi ziyanların karşalanması gerektiğine karar vermesine sağmen Bölge yönetim mahkemesi yalnızca müracaat tarihinden geriye gerçek yalnızca bir yıllık ziyanının karşılanabileceğine, evvelki ziyanlarının ise bir yıllık müddeti ortasında talem edilmemesi sebebiyle tazmin edilemeyeceğine karar vererek davayı reddetti.
28 YILDIR KÖYÜNDEKİ MÜLKLERİNE ERİŞEMİYOR
Osman Kızılcan’ın ferdî müracaat hakkını kullanarak belgeyi taşıdığı Anayasa Mahkemesi şu tespit ve değerlendirmelerde bulundu:
Başvurucunun kamu otoritelerinin terörle uğraş kapsamında aldığı önlemler sebebiyle köyündeki mülklerine 1994-1995 senelerından beri erişemediği hususu Yönetim Mahkemesinin kabulüdür
Mülke erişimin kısıtlanması devam ettiği sürece müracaatçının mülkiyet hakkına yapılan müdahale de varlığını koruyacaktır.
Süregelen müdahalelerde müdahale için spesifik ve tek bir tarihten kelam edilemez.
Bu çeşit müdahalelerde 5233 sayılı Kanun’un 6. hususunda belirtilen mühletlerin müdahalenin kesildiği tarihten itibaren başlatılması gerekir.
Aksi takdirde müracaatçının müdahalenin başlangıcının altmışıncı gününden daha sonra her gün Ziyan Tespit Komitesine başvurması gerektiği kabul edilecektir ki bu da müracaatçıya, kelam konusu imkânın tanınmasını anlamsız kılacak derecede çok bir külfet yükler.
“BÖLGE YÖNETİM MAHKEMESİNİN BARİZ HATASI”
Bu niçinle Bölge Yönetim Mahkemesinin Ziyan Tespit Komitesine müracaat müddetine ait yorumunun makul olmayan, ziyan konusu olayın adeta her yıl kesintiye uğrayarak yenidenlandığını kabul eden, çok biçimci ve müracaatçının 5233 sayılı Kanun’la getirilen tazminat imkânından yararlanmasını zorlaştıran bir yorum olduğu değerlendirilmiştir.
Bu hâliyle mülkiyet hakkına ait ihlalin giderilmesi bakımından teorik seviyede tesirli olduğu saptanan 5233 sayılı Kanun’la oluşturulan tazminat yolu Bölge Yönetim Mahkemesinin bariz takdir kusuru teşkil eden, formcu ve katı yorumu sebebiyle somut hadisede muvaffakiyet talihi sunma kapasitesini yitirmiştir.
HÜKÜM: TEKRAR YARGILANMASINA
Anayasa Mahkemesi oy oldukcaluğuyla şu kararı kurdu:
Açıklanan münasebetlerle;
Mülkiyet hakkıyla kontaklı olarak tesirli müracaat hakkının ihlal edildiğine ait savın KABUL EDİLEBİLİR OLDUĞUNA OYBİRLİĞİYLE,
Anayasa’nın 35. unsurunda teminat altına alınan mülkiyet hakkı ile ilişkili olarak Anayasa’nın 40. unsurunda düzenlenen tesirli müracaat hakkının İHLAL EDİLDİĞİNE Kadir ÖZKAYA ve Yıldız SEFERİNOĞLU’nun karşıoyları ve OYÇOKLUĞUYLA,
sonucun bir meselain mülkiyet hakkıyla kontaklı olarak tesirli müracaat hakkının ihlalinin sonuçlarının ortadan kaldırılması için bir daha yargılama yapılmak üzere Van 1. Yönetim Mahkemesine GÖNDERİLMESİNE,
Başvurucunun tazminat talebinin REDDİNE,
sonucun bir meselain Adalet Bakanlığına GÖNDERİLMESİNE 28/7/2022 tarihinde karar verildi.
Osman Kızılcan ve ailesi, Hakkkari’nin Şemdinli ilçesi Boğazköy köyünde yaşıyorken, terör olayları niçiniyle 1994 yılında köyü terk etmek zorunda kaldı.
2004 yılında çıkarılan kanunla köyde bulunan mal varlığına ulaşamaması sebebiyle oluşan 2004 ve öncesi ziyanı için tazminat ödenmiştir.
Kızılcan, köyün özel güvenlik bölgesi alanında kalması sebebiyle hala mülklerine ulaşamadığını vurgulayarak 2017 yılında bir kere daha Ziyan Tespit Komisyonu’na başvurdu. Lakin müracaatına yanıt alamadı.
İdare mahkemesi ziyanların karşalanması gerektiğine karar vermesine sağmen Bölge yönetim mahkemesi yalnızca müracaat tarihinden geriye gerçek yalnızca bir yıllık ziyanının karşılanabileceğine, evvelki ziyanlarının ise bir yıllık müddeti ortasında talem edilmemesi sebebiyle tazmin edilemeyeceğine karar vererek davayı reddetti.
28 YILDIR KÖYÜNDEKİ MÜLKLERİNE ERİŞEMİYOR
Osman Kızılcan’ın ferdî müracaat hakkını kullanarak belgeyi taşıdığı Anayasa Mahkemesi şu tespit ve değerlendirmelerde bulundu:
Başvurucunun kamu otoritelerinin terörle uğraş kapsamında aldığı önlemler sebebiyle köyündeki mülklerine 1994-1995 senelerından beri erişemediği hususu Yönetim Mahkemesinin kabulüdür
Mülke erişimin kısıtlanması devam ettiği sürece müracaatçının mülkiyet hakkına yapılan müdahale de varlığını koruyacaktır.
Süregelen müdahalelerde müdahale için spesifik ve tek bir tarihten kelam edilemez.
Bu çeşit müdahalelerde 5233 sayılı Kanun’un 6. hususunda belirtilen mühletlerin müdahalenin kesildiği tarihten itibaren başlatılması gerekir.
Aksi takdirde müracaatçının müdahalenin başlangıcının altmışıncı gününden daha sonra her gün Ziyan Tespit Komitesine başvurması gerektiği kabul edilecektir ki bu da müracaatçıya, kelam konusu imkânın tanınmasını anlamsız kılacak derecede çok bir külfet yükler.
“BÖLGE YÖNETİM MAHKEMESİNİN BARİZ HATASI”
Bu niçinle Bölge Yönetim Mahkemesinin Ziyan Tespit Komitesine müracaat müddetine ait yorumunun makul olmayan, ziyan konusu olayın adeta her yıl kesintiye uğrayarak yenidenlandığını kabul eden, çok biçimci ve müracaatçının 5233 sayılı Kanun’la getirilen tazminat imkânından yararlanmasını zorlaştıran bir yorum olduğu değerlendirilmiştir.
Bu hâliyle mülkiyet hakkına ait ihlalin giderilmesi bakımından teorik seviyede tesirli olduğu saptanan 5233 sayılı Kanun’la oluşturulan tazminat yolu Bölge Yönetim Mahkemesinin bariz takdir kusuru teşkil eden, formcu ve katı yorumu sebebiyle somut hadisede muvaffakiyet talihi sunma kapasitesini yitirmiştir.
HÜKÜM: TEKRAR YARGILANMASINA
Anayasa Mahkemesi oy oldukcaluğuyla şu kararı kurdu:
Açıklanan münasebetlerle;
Mülkiyet hakkıyla kontaklı olarak tesirli müracaat hakkının ihlal edildiğine ait savın KABUL EDİLEBİLİR OLDUĞUNA OYBİRLİĞİYLE,
Anayasa’nın 35. unsurunda teminat altına alınan mülkiyet hakkı ile ilişkili olarak Anayasa’nın 40. unsurunda düzenlenen tesirli müracaat hakkının İHLAL EDİLDİĞİNE Kadir ÖZKAYA ve Yıldız SEFERİNOĞLU’nun karşıoyları ve OYÇOKLUĞUYLA,
sonucun bir meselain mülkiyet hakkıyla kontaklı olarak tesirli müracaat hakkının ihlalinin sonuçlarının ortadan kaldırılması için bir daha yargılama yapılmak üzere Van 1. Yönetim Mahkemesine GÖNDERİLMESİNE,
Başvurucunun tazminat talebinin REDDİNE,
sonucun bir meselain Adalet Bakanlığına GÖNDERİLMESİNE 28/7/2022 tarihinde karar verildi.