Barcali
Active member
- Katılım
- 14 Şub 2021
- Mesajlar
- 1,145
- Puanları
- 38
Antik Pekin Rasathanesi, Çin uygarlığının göklere ilgisinin tarihine tanıklık ediyor Geçmişte kenti çevreleyen surların bulunduğu ikinci etraf yolu üstündeki korunan seçkin tarihi yapılardan Antik Pekin Rasathanesi, “dünyadaki en eski gözlemevlerinden biri” olarak biliniyor.
Müzeye dönüştürülen rasathanede, ortalarında gök küresi, eliptik bilezikler, güneş ve ay saatleri ile açı ölçerlerin olduğu fazlaca sayıda mekanik müşahede aleti bulunuyor.
Teleskobun 17. yüzyıldaki icadından evvel üretilen donanım ve düzenekler, Çin uygarlığının asrılar boyunca vakti hakikat biçimde ölçebilmek ve gök olaylarının tertibini anlayabilmek için isabetli astronomik gözleme verdiği kıymeti ortaya koyuyor.
Ming Hanedanı devrinde 1442’de kurulan rasathane, Ming ve akabinde gelen Çing Hanedanı bölümlerinde, 20. yüzyıl başına kadar hizmet verdi.
Hollandalı Cizvit rahip Ferdinand Verbiest, 1673’te rasathanenin sorumluluğunu üstlenirken, hayli sayıda ölçüm aletini bir daha yaptırdı ve kimi yeni aletler geliştirdi.
İKİ FARKLI ANLAYIŞI EKLEKTİK BİÇİMDE BİR ORTAYA GETİRDİĞİ GÖZLENİYOR
Rasathane müzesi, 40 metreye 40 metre genişliğinde ve 15 metre yüksekliğindeki sur kulesi, bahçe, stant kısımlarının çevrelediği iç avludan oluşuyor.
Avlu, bahçe ve kulede asılları ve replikaları sergilenen alet ve düzeneklerdeki ejderha süslemeleri, Batı teknolojisi ile klâsik Çin külçeşidini ve estetiğini birleştiren bir anlayışı yansıtıyor.
Stant alanlarının çevrelediği iç avluda; yıldız saati, ay saati, Güneş’in yükseklik açısını ölçen kare tabla ve bilezik küresi replikaları bulunuyor.
Sur kulesinde ise Dünya ve Güneş’in pozisyonlarını, göksel hareketlerin müddetini, gün-gece eşitliklerini (ekinoks) ile gün dönümlerini (solstis) saptamaya yarayan bilezik küresi ile yıldızların konum-yükseklik açılarını ölçmeye yarayan sekstant, kadran, teodolit ve altazimut aletlerinden birer örnek görülebiliyor.
Verbiest tarafınca 1673’te yaptırılan, gök cisimlerinin beliriş ve kayboluş vakit içinderını ve rastgele andaki yükseklik açılarını belirlemeye yarayan, yıldız haritalarının hazırlanmasına yardımcı gök küresi ise kulenin ortasına konuşlandırılmış.
Klasik Çin gök bilimi, ekvator eksenliydi, Dünya’nın kendi etrafındaki dönüşünü temel alıyordu ve kutup etrafındaki daima görülebilen yıldızların gözlemlenmesine dayanıyordu. halbuki Batı gök bilimi, Dünya’nın Güneş etrafındaki dönüşünü temel alıyor ve Güneş ile doğan gök cisimlerinin periyodik hareketlerine odaklanıyordu.
Antik Pekin Rasathanesi Müzesi’ndeki teleskop öncesi aletlerin Çin ve Batı’daki iki farklı anlayışı eklektik biçimde bir ortaya getirdiği gözleniyor.
“GÖĞÜN OĞLU” VE “GÖKSEL YETKİ”
Çin’deki gök bilim çalışmalarının tarihi 3 bin yıl geriye gidiyor. İmparatorluk gök bilimcileri, klasik Çin kozmolojisine bakılırsa “Göğün Oğlu” olduğuna inanılan İmparator’u, semavi nizam ve değişimleri hakkında bilgilendiriyorlardı.
İmparator, yönetme yetkisini “göklerden” alıyordu. Adil olmayan, kusurlu bir yönetim, “göğün hükmünün” değişmesine, imparatorun “göksel yetkisini” kaybetmesine yol açabilirdi. Bu sebeple gök bilimi, iktidarı ve siyaseti yakından ilgilendiren bir faaliyet alanıydı.
Şang Hanedanı bölümünde, MÖ 1300 civarında birinci yıldız haritasının yapıldığı varsayım ediliyor. Takımyıldızları “hane” ismi verilen 28 bölgeye ayıran Çin’e mahsus sınıflandırmaya bu devrandan kalma “kehanet kemikleri” ismi verilen arkeolojik bulgularda rastlanıyor.
Tertipli astronomik müşahedeler ve buna ait ayrıntılı kayıtların birinci örnekleri Savaşan Devletler devrinde (MÖ 475-221) ortaya çıktı, klasik Çin imparatorluk anlayışının formlandığı Han Hanedanı periyodu (MÖ 206-MS 220) ve daha sonrasında gelişti ve kurumlaştı.
Budizm’in Çin’de yayılmasıyla Hint gök biliminin kavramları, Doğu Han Hanedanı devrinden (25-220) itibaren bilhassa Tang Hanedanı periyodunda (618-907) benimsenmeye başlandı.
9. ve 12. yüzsenelerda altın açığını yaşayan İslam gök biliminin kavram ve bulguları da Moğol kökenli Yuan Hanedanı periyodunda (1271-1368) Saray’da nazaranvlendirilen Müslüman gök bilimcilerle Çin topraklarına ulaştı.
Çin’e 16. yüzyılın sonundan itibaren girmeye başlayan Hristiyan Cizvit misyonerler ise Batı’nın astronomi kavram ve araçlarını aktardı. Cizvitler, Çin’de matematik, astronomi, haritacılık, coğrafya üzere bilimsel ve teknik alanların gelişmenine katkıda bulundu.
Bugün ileri teknolojiye sahip epeyce sayıda teleskoba ve gözlemevine konut sahipliği yapan ayrıyeten kendi uzay programını yürüten Çin, “modern gök bilimi alanında en ileri ülkelerden birisi” pozisyonunda bulunuyor.
Müzeye dönüştürülen rasathanede, ortalarında gök küresi, eliptik bilezikler, güneş ve ay saatleri ile açı ölçerlerin olduğu fazlaca sayıda mekanik müşahede aleti bulunuyor.
Teleskobun 17. yüzyıldaki icadından evvel üretilen donanım ve düzenekler, Çin uygarlığının asrılar boyunca vakti hakikat biçimde ölçebilmek ve gök olaylarının tertibini anlayabilmek için isabetli astronomik gözleme verdiği kıymeti ortaya koyuyor.
Ming Hanedanı devrinde 1442’de kurulan rasathane, Ming ve akabinde gelen Çing Hanedanı bölümlerinde, 20. yüzyıl başına kadar hizmet verdi.
Hollandalı Cizvit rahip Ferdinand Verbiest, 1673’te rasathanenin sorumluluğunu üstlenirken, hayli sayıda ölçüm aletini bir daha yaptırdı ve kimi yeni aletler geliştirdi.
İKİ FARKLI ANLAYIŞI EKLEKTİK BİÇİMDE BİR ORTAYA GETİRDİĞİ GÖZLENİYOR
Rasathane müzesi, 40 metreye 40 metre genişliğinde ve 15 metre yüksekliğindeki sur kulesi, bahçe, stant kısımlarının çevrelediği iç avludan oluşuyor.
Avlu, bahçe ve kulede asılları ve replikaları sergilenen alet ve düzeneklerdeki ejderha süslemeleri, Batı teknolojisi ile klâsik Çin külçeşidini ve estetiğini birleştiren bir anlayışı yansıtıyor.
Stant alanlarının çevrelediği iç avluda; yıldız saati, ay saati, Güneş’in yükseklik açısını ölçen kare tabla ve bilezik küresi replikaları bulunuyor.
Sur kulesinde ise Dünya ve Güneş’in pozisyonlarını, göksel hareketlerin müddetini, gün-gece eşitliklerini (ekinoks) ile gün dönümlerini (solstis) saptamaya yarayan bilezik küresi ile yıldızların konum-yükseklik açılarını ölçmeye yarayan sekstant, kadran, teodolit ve altazimut aletlerinden birer örnek görülebiliyor.
Verbiest tarafınca 1673’te yaptırılan, gök cisimlerinin beliriş ve kayboluş vakit içinderını ve rastgele andaki yükseklik açılarını belirlemeye yarayan, yıldız haritalarının hazırlanmasına yardımcı gök küresi ise kulenin ortasına konuşlandırılmış.
Klasik Çin gök bilimi, ekvator eksenliydi, Dünya’nın kendi etrafındaki dönüşünü temel alıyordu ve kutup etrafındaki daima görülebilen yıldızların gözlemlenmesine dayanıyordu. halbuki Batı gök bilimi, Dünya’nın Güneş etrafındaki dönüşünü temel alıyor ve Güneş ile doğan gök cisimlerinin periyodik hareketlerine odaklanıyordu.
Antik Pekin Rasathanesi Müzesi’ndeki teleskop öncesi aletlerin Çin ve Batı’daki iki farklı anlayışı eklektik biçimde bir ortaya getirdiği gözleniyor.
“GÖĞÜN OĞLU” VE “GÖKSEL YETKİ”
Çin’deki gök bilim çalışmalarının tarihi 3 bin yıl geriye gidiyor. İmparatorluk gök bilimcileri, klasik Çin kozmolojisine bakılırsa “Göğün Oğlu” olduğuna inanılan İmparator’u, semavi nizam ve değişimleri hakkında bilgilendiriyorlardı.
İmparator, yönetme yetkisini “göklerden” alıyordu. Adil olmayan, kusurlu bir yönetim, “göğün hükmünün” değişmesine, imparatorun “göksel yetkisini” kaybetmesine yol açabilirdi. Bu sebeple gök bilimi, iktidarı ve siyaseti yakından ilgilendiren bir faaliyet alanıydı.
Şang Hanedanı bölümünde, MÖ 1300 civarında birinci yıldız haritasının yapıldığı varsayım ediliyor. Takımyıldızları “hane” ismi verilen 28 bölgeye ayıran Çin’e mahsus sınıflandırmaya bu devrandan kalma “kehanet kemikleri” ismi verilen arkeolojik bulgularda rastlanıyor.
Tertipli astronomik müşahedeler ve buna ait ayrıntılı kayıtların birinci örnekleri Savaşan Devletler devrinde (MÖ 475-221) ortaya çıktı, klasik Çin imparatorluk anlayışının formlandığı Han Hanedanı periyodu (MÖ 206-MS 220) ve daha sonrasında gelişti ve kurumlaştı.
Budizm’in Çin’de yayılmasıyla Hint gök biliminin kavramları, Doğu Han Hanedanı devrinden (25-220) itibaren bilhassa Tang Hanedanı periyodunda (618-907) benimsenmeye başlandı.
9. ve 12. yüzsenelerda altın açığını yaşayan İslam gök biliminin kavram ve bulguları da Moğol kökenli Yuan Hanedanı periyodunda (1271-1368) Saray’da nazaranvlendirilen Müslüman gök bilimcilerle Çin topraklarına ulaştı.
Çin’e 16. yüzyılın sonundan itibaren girmeye başlayan Hristiyan Cizvit misyonerler ise Batı’nın astronomi kavram ve araçlarını aktardı. Cizvitler, Çin’de matematik, astronomi, haritacılık, coğrafya üzere bilimsel ve teknik alanların gelişmenine katkıda bulundu.
Bugün ileri teknolojiye sahip epeyce sayıda teleskoba ve gözlemevine konut sahipliği yapan ayrıyeten kendi uzay programını yürüten Çin, “modern gök bilimi alanında en ileri ülkelerden birisi” pozisyonunda bulunuyor.