Bu daha yeterli günlerimiz. Zira bunlar ekonomiyi toparlayamaz Yandaş medyada bu ülkenin iktisadıyla ilgili ne konuşuluyor, ne yazılıyorsa vatandaşlarımız karşıtının gerçek olduğuna inansın. Ekonomik bütün göstergeler bir ‘felaket’. Enflasyon aldı başını gidiyor. Akaryakıta her gün artırım geliyor…
Abdüllatif Şener, Refahyol hükümetinde Maliye Bakanlığı yaptı. AKP hükümetinde Başbakan Yardımcılığı nazaranvinde bulundu. Özelleştirme konusunda devrin Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan’la uyuşmazlığa düştü ve sonunda partisinden ayrıldı. CHP’den Konya Milletvekili olan, açıklamalarında kelamını esirgemeyen Şener, ülkemizin ortasında bulunduğu şu günlere: “Daha yeterli günlerimiz. Zira, bunların ekonomiyi toparlayacaklarına inancım yok” dedi. Şener, gündeme ait konularda SÖZCÜ’nün sorularını şu biçimde yanıtlandırdı:
GÜNLÜK 16 LİRA İLE YAŞIYORLAR
Ekonomik bütün göstergeleri “felaket” olarak niteleyen Şener, “Enflasyon almış gitmiş. Kur fırlamış. 7.30 olan dolar kuru yıl sonunda 13’e çıkmış. Dolar kurunu yüzde 82 artıracaksınız, daha sonra ‘düştü’ diyeceksiniz. Dolar kuru ve enflasyonu çıldırtmışlar. İşsizlik arttı. Faiz arttı 3 ay ortasında hem kuru hem faizi arttırmıştı. Akaryakıta her gün artırım geliyor” dedi ve kelamlarını şu biçimde sürdürdü:
“Ben 3-4 ay evvel çiftçiye “Mazot 10 TL olacak” desem, “Olmaz” sıkıntısı. Mazot 15 oldu. Türkiye’de elektrik faturasından korkmayan bir aile bile yoktur. Doğal gazda, marketler de o denli. Türkiye’de 4 milyon insan TÜİK’in sayılarına nazaran; günde 16 lira gelirle yaşıyor. Yani bir kilo un parası. hiç bir periyotta olmadığı kadar da gelir dağılımı bozuldu. Gelirler her insanın alım gücü olarak azaldı. Bir ayda tüm minimum fiyat eridi gitti. Gelirinde geçen yıla bakılırsa düşüş yaşadı. Daha 12 ayı çıkaracak. Çiftçi barut fıçısı üzere. Gübre, mazot, ilaç, yem hepsi zamlandı.
TOPARLAYACAKLARINA İNANMIYORUM
İktidardakilerin bugün söylemiş olduklerinin yarın aksisini yaptığını kaydeden Şener; açıklamasını şöyleki sürdürdü:
“Benim, bunların ekonomiyi toparlayacaklarına inancım yoktur. Daima nutuk attılar. Artık ‘yüksek kur yararlı’ demiyorlar; düşürmeye çalışıyorlar. “Cari açığı kapadık” diyorlar ancak artık bir daha artıyor. 7 milyar dolar bir aylık cari açık var. meğer tüm krizler 2001 krizi dahil cari açık daima kapanmıştır. Bunlar bir iki ay ‘kapandı’ diyorlar daha sonra tekrar görülüyor. Daha bu günler düzgün günlerimiz.
İhracatçının maliyetleri yüzde 82 artmış. Hükümet ihracatçının yurtharicinden getirdiği paraların yüzde 25’ini ‘TL yapacaksın’ diyor. Bunlar, üretimi caydırıyor. Yandaş medyada bu ülkenin iktisadıyla ilgili ne konuşuluyor, ne yazılıyorsa zıddının gerçek olduğuna inansınlar.”
Hürmet Öztürk-Abdüllatif Şener
özelleşmiş harcamaya dönüştü
Örtülü ödenek, o kadar bireyleştirilmiş bir harcamaya dönüştü ki; Türkiye’de kişinin insafına kalmış. Evvelden yılda en çok 10-15 milyon dolar harcama yapılırken, artık örtülü ödenek harcaması 3 milyar liraya yakın. Bu devasa para yalnızca bir kişinin uhdesine teslim edilmiş ve onun isteğine nazaran harcanıyor. Bunun kontrolü de yapılmıyor.
Örtülü ödeneği kullanan için kullanması kolaydır. Cebinizdeki para olsa bu kadar kolay harcayamazsınız. Lakin örtülüde o denli değildir. Harcamayı kimse konuşamaz, nereye kullanıldığını somut olarak söylemek bile kabahat kapsamına giriyor. Devletin hiç bir kontrol düzeneği bu işe girmiyor. Yani ne Yargı, ne Sayıştay ne de iç kontrol var. Kendinizin ferdî paranız üzere talimatı verirsiniz harcarsınız.
Evvelce örtülü ödenek kullanması başbakanın yetkisinde bir harcama kalemiydi. 2015 yılında meclisten bir kanun çıktı hem başbakanlığına tıpkı vakitte Cumhurbaşkanlığı’na verildi. Cumhurbaşkanı muhtaçlık duyduğunda başbakanlığına söyler, örtülü ödeneği kullanırdı. Erdoğan Cumhurbaşkanı olunca çabucak bir yasa çıkarıldı. Yalnızca onun talebi üzerine cumhurbaşkanlığına da örtülü ödenek çıktı.
MALİYE BAKANI BİLMEZ
2018 yılında başbakanlık kaldırılınca örtülü ödenek Cumhurbaşkanlığında oldu. İstihbarat ilişkili çalışan MİT, Emniyet ve Jandarmanın da örtülü ödenekleri var. Evvelden de tartışılırdı nereye harcanıyor diye. Her ne kadar Maliye Bakanlığı’yla temaslı görünse de Maliye Bakanı bu paranın nereye aktarıldığını bilmez.
Cumhurbaşkanı bir bakan, bir de memur bakılırsavlendirir. Bir yere lazım olduğu vakit talimat verir, memur evrağı hazırlar; ilgili bakan nereye gönderileceğiyle ilgili imzalardı. Ben 5 sene baktım. Nereye aktarıldığına bakardım.
TEK SAYFALIK TUTANAK
Bu harcamalar aylık olarak düzenlenir. Bir kağıda: “Bu ay şu kadar para harcanmıştır. Dokümanlar incelenmiş, hesabın adabına bakılırsa tutulduğu, sayının uygun olduğu tespit edilmiştir” denilir. O doküman Maliye Bakanı ve Cumhurbaşkanı tarafınca imzalanıp kaldırılır. Maliye Bakanı aslına bakarsan harcamaların nerelere yapıldığını incelemez, gelen tutanağı imzalar.
Biz de, örtülü ödenek kullanması yıldan yıla artıyor lakin mesela Almanya’da örtülü ödenek diye bir şey yok. pek hayli ülke bütün harcamalarını olağan bütçe tertibi ortasında yapılmasını temele bağlanmış. Bu mevzu biraz da demokrasinin gelişmesiyle kontaklı kurumların fonksiyonelliğiyle ilgilidir. Ülkemizde demokrasi tam oturmuş diyemeyeceğim. Son 20 yılda kamu kurumlarının savrulduğunu kurumsal kültürlerini hiyerarşik tertibi hepsini kaybettiklerini söyleyebiliriz.
AKP-CHP ORTASINDAKİ FARK
AKP iktidarında partinin en kuvvetli isimlerinden olan ve bugün en çok eski partisini eleştiren CHP Konya Milletvekili Abdüllatif Şener’e, “İki parti içinde ne üzere farklar var?” diye sordum. İşte Şener’in değişik bir anıyla birleştirip anlattıkları:
“Ben ve Abdullah Gül o periyotta Başbakan Yardımcısı idik. Partinin kongresi var. Daha evvelki kongre, hükümet kurulmadan evvel gerçekleştiği için parti meclisine girmişiz, ikimiz de genel lider yardımcısıyız. İkimiz de bakan olduğumuz için tüzük gereği genel lider yardımcılığımız düşüyor. Biz bakanken yeni bir kongre yapılıyor. Bakan da olsan partinin idare şurasında olmak fazlaca kıymetli bir itibardır.
Cumartesi kongre var. Cuma günü Gül, geldi “Yarın kongre var. Başbakanı bugün yalnız bırakmayalım” dedi. Benim odadan çıktık; başbakanın odasına gittik. Cuma namazına kadar yanından ayrılmadık. bir arada Cuma’ya gittik. Çıkarken, “Erdoğan’ı rahat bırakalım” dedim. Gül, “Hayır yalnız bırakmayalım” diye ısrar etti. Akşama kadar oturduk ancak kongre konusunu açmadan, parti meclisine kimin girdiğini bile sormadan oturuyoruz.
Kongre günü Gül’le bir daha yan yana oturuyoruz. Liste okundu. İkimiz de parti meclisine girmişiz. Siyasette genel liderin yanında dolaşmak bile ruhsal olarak bile tesirli. Şunu anlatmak istiyorum: AKP’de, Erdoğan’ın listesi oylamaya geliyor, hiç delinmeden kurultayda kabul ediliyor. AKP’nin bütün kurultayı bu biçimdedir. Hiç delinmemiştir.
CHP’li bir milletvekili olarak oyumuzu kullandık. Aman Allah’ım cıvıl cıvıl ne kadar hayli kişi var “Ben listeye girmek istiyorum” diyen ve propagandasını yapıyor. Genel merkez bir liste yapıyor, daha sonra bakıyoruz liste haricinde ferdî olarak girmek isteyen epeyce fazla aday var. Kişisel olarak aday olanlar da listeye girebiliyor. Parti içi demokrasi var. Bundan daha hoş bir şey olabilir mi? AKP de bunu nazaranmezsin. Örneğin; AKP’de bir milletvekili aday olmaya kalkarsa üstü çizilir ve tekrar milletvekili de olamaz.”
Abdüllatif Şener, Refahyol hükümetinde Maliye Bakanlığı yaptı. AKP hükümetinde Başbakan Yardımcılığı nazaranvinde bulundu. Özelleştirme konusunda devrin Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan’la uyuşmazlığa düştü ve sonunda partisinden ayrıldı. CHP’den Konya Milletvekili olan, açıklamalarında kelamını esirgemeyen Şener, ülkemizin ortasında bulunduğu şu günlere: “Daha yeterli günlerimiz. Zira, bunların ekonomiyi toparlayacaklarına inancım yok” dedi. Şener, gündeme ait konularda SÖZCÜ’nün sorularını şu biçimde yanıtlandırdı:
GÜNLÜK 16 LİRA İLE YAŞIYORLAR
Ekonomik bütün göstergeleri “felaket” olarak niteleyen Şener, “Enflasyon almış gitmiş. Kur fırlamış. 7.30 olan dolar kuru yıl sonunda 13’e çıkmış. Dolar kurunu yüzde 82 artıracaksınız, daha sonra ‘düştü’ diyeceksiniz. Dolar kuru ve enflasyonu çıldırtmışlar. İşsizlik arttı. Faiz arttı 3 ay ortasında hem kuru hem faizi arttırmıştı. Akaryakıta her gün artırım geliyor” dedi ve kelamlarını şu biçimde sürdürdü:
“Ben 3-4 ay evvel çiftçiye “Mazot 10 TL olacak” desem, “Olmaz” sıkıntısı. Mazot 15 oldu. Türkiye’de elektrik faturasından korkmayan bir aile bile yoktur. Doğal gazda, marketler de o denli. Türkiye’de 4 milyon insan TÜİK’in sayılarına nazaran; günde 16 lira gelirle yaşıyor. Yani bir kilo un parası. hiç bir periyotta olmadığı kadar da gelir dağılımı bozuldu. Gelirler her insanın alım gücü olarak azaldı. Bir ayda tüm minimum fiyat eridi gitti. Gelirinde geçen yıla bakılırsa düşüş yaşadı. Daha 12 ayı çıkaracak. Çiftçi barut fıçısı üzere. Gübre, mazot, ilaç, yem hepsi zamlandı.
TOPARLAYACAKLARINA İNANMIYORUM
İktidardakilerin bugün söylemiş olduklerinin yarın aksisini yaptığını kaydeden Şener; açıklamasını şöyleki sürdürdü:
“Benim, bunların ekonomiyi toparlayacaklarına inancım yoktur. Daima nutuk attılar. Artık ‘yüksek kur yararlı’ demiyorlar; düşürmeye çalışıyorlar. “Cari açığı kapadık” diyorlar ancak artık bir daha artıyor. 7 milyar dolar bir aylık cari açık var. meğer tüm krizler 2001 krizi dahil cari açık daima kapanmıştır. Bunlar bir iki ay ‘kapandı’ diyorlar daha sonra tekrar görülüyor. Daha bu günler düzgün günlerimiz.
İhracatçının maliyetleri yüzde 82 artmış. Hükümet ihracatçının yurtharicinden getirdiği paraların yüzde 25’ini ‘TL yapacaksın’ diyor. Bunlar, üretimi caydırıyor. Yandaş medyada bu ülkenin iktisadıyla ilgili ne konuşuluyor, ne yazılıyorsa zıddının gerçek olduğuna inansınlar.”
Hürmet Öztürk-Abdüllatif Şener
özelleşmiş harcamaya dönüştü
Örtülü ödenek, o kadar bireyleştirilmiş bir harcamaya dönüştü ki; Türkiye’de kişinin insafına kalmış. Evvelden yılda en çok 10-15 milyon dolar harcama yapılırken, artık örtülü ödenek harcaması 3 milyar liraya yakın. Bu devasa para yalnızca bir kişinin uhdesine teslim edilmiş ve onun isteğine nazaran harcanıyor. Bunun kontrolü de yapılmıyor.
Örtülü ödeneği kullanan için kullanması kolaydır. Cebinizdeki para olsa bu kadar kolay harcayamazsınız. Lakin örtülüde o denli değildir. Harcamayı kimse konuşamaz, nereye kullanıldığını somut olarak söylemek bile kabahat kapsamına giriyor. Devletin hiç bir kontrol düzeneği bu işe girmiyor. Yani ne Yargı, ne Sayıştay ne de iç kontrol var. Kendinizin ferdî paranız üzere talimatı verirsiniz harcarsınız.
Evvelce örtülü ödenek kullanması başbakanın yetkisinde bir harcama kalemiydi. 2015 yılında meclisten bir kanun çıktı hem başbakanlığına tıpkı vakitte Cumhurbaşkanlığı’na verildi. Cumhurbaşkanı muhtaçlık duyduğunda başbakanlığına söyler, örtülü ödeneği kullanırdı. Erdoğan Cumhurbaşkanı olunca çabucak bir yasa çıkarıldı. Yalnızca onun talebi üzerine cumhurbaşkanlığına da örtülü ödenek çıktı.
MALİYE BAKANI BİLMEZ
2018 yılında başbakanlık kaldırılınca örtülü ödenek Cumhurbaşkanlığında oldu. İstihbarat ilişkili çalışan MİT, Emniyet ve Jandarmanın da örtülü ödenekleri var. Evvelden de tartışılırdı nereye harcanıyor diye. Her ne kadar Maliye Bakanlığı’yla temaslı görünse de Maliye Bakanı bu paranın nereye aktarıldığını bilmez.
Cumhurbaşkanı bir bakan, bir de memur bakılırsavlendirir. Bir yere lazım olduğu vakit talimat verir, memur evrağı hazırlar; ilgili bakan nereye gönderileceğiyle ilgili imzalardı. Ben 5 sene baktım. Nereye aktarıldığına bakardım.
TEK SAYFALIK TUTANAK
Bu harcamalar aylık olarak düzenlenir. Bir kağıda: “Bu ay şu kadar para harcanmıştır. Dokümanlar incelenmiş, hesabın adabına bakılırsa tutulduğu, sayının uygun olduğu tespit edilmiştir” denilir. O doküman Maliye Bakanı ve Cumhurbaşkanı tarafınca imzalanıp kaldırılır. Maliye Bakanı aslına bakarsan harcamaların nerelere yapıldığını incelemez, gelen tutanağı imzalar.
Biz de, örtülü ödenek kullanması yıldan yıla artıyor lakin mesela Almanya’da örtülü ödenek diye bir şey yok. pek hayli ülke bütün harcamalarını olağan bütçe tertibi ortasında yapılmasını temele bağlanmış. Bu mevzu biraz da demokrasinin gelişmesiyle kontaklı kurumların fonksiyonelliğiyle ilgilidir. Ülkemizde demokrasi tam oturmuş diyemeyeceğim. Son 20 yılda kamu kurumlarının savrulduğunu kurumsal kültürlerini hiyerarşik tertibi hepsini kaybettiklerini söyleyebiliriz.
AKP-CHP ORTASINDAKİ FARK
AKP iktidarında partinin en kuvvetli isimlerinden olan ve bugün en çok eski partisini eleştiren CHP Konya Milletvekili Abdüllatif Şener’e, “İki parti içinde ne üzere farklar var?” diye sordum. İşte Şener’in değişik bir anıyla birleştirip anlattıkları:
“Ben ve Abdullah Gül o periyotta Başbakan Yardımcısı idik. Partinin kongresi var. Daha evvelki kongre, hükümet kurulmadan evvel gerçekleştiği için parti meclisine girmişiz, ikimiz de genel lider yardımcısıyız. İkimiz de bakan olduğumuz için tüzük gereği genel lider yardımcılığımız düşüyor. Biz bakanken yeni bir kongre yapılıyor. Bakan da olsan partinin idare şurasında olmak fazlaca kıymetli bir itibardır.
Cumartesi kongre var. Cuma günü Gül, geldi “Yarın kongre var. Başbakanı bugün yalnız bırakmayalım” dedi. Benim odadan çıktık; başbakanın odasına gittik. Cuma namazına kadar yanından ayrılmadık. bir arada Cuma’ya gittik. Çıkarken, “Erdoğan’ı rahat bırakalım” dedim. Gül, “Hayır yalnız bırakmayalım” diye ısrar etti. Akşama kadar oturduk ancak kongre konusunu açmadan, parti meclisine kimin girdiğini bile sormadan oturuyoruz.
Kongre günü Gül’le bir daha yan yana oturuyoruz. Liste okundu. İkimiz de parti meclisine girmişiz. Siyasette genel liderin yanında dolaşmak bile ruhsal olarak bile tesirli. Şunu anlatmak istiyorum: AKP’de, Erdoğan’ın listesi oylamaya geliyor, hiç delinmeden kurultayda kabul ediliyor. AKP’nin bütün kurultayı bu biçimdedir. Hiç delinmemiştir.
CHP’li bir milletvekili olarak oyumuzu kullandık. Aman Allah’ım cıvıl cıvıl ne kadar hayli kişi var “Ben listeye girmek istiyorum” diyen ve propagandasını yapıyor. Genel merkez bir liste yapıyor, daha sonra bakıyoruz liste haricinde ferdî olarak girmek isteyen epeyce fazla aday var. Kişisel olarak aday olanlar da listeye girebiliyor. Parti içi demokrasi var. Bundan daha hoş bir şey olabilir mi? AKP de bunu nazaranmezsin. Örneğin; AKP’de bir milletvekili aday olmaya kalkarsa üstü çizilir ve tekrar milletvekili de olamaz.”