- Katılım
- 15 Nis 2021
- Mesajlar
- 2,706
- Puanları
- 0
Covid-19 aşısının yan tesirleri neler, niye birtakım bireylerde daha şiddetli görülüyor, bunlar ne manaya geliyor? Sıhhat Bakanlığı’nın Covid-19 bilgilendirme platformunda, aşılarla ilgili gerek klinik çalışmalarda gereke de mevcut aşı uygulamalarında “ciddi yan tesirlere rastlanılmadığı ve aşılama daha sonrası görülen yan tesirlerin çoğunlukla yavaşça kaldığı” belirtiliyor.
En sık görülen yan tesirlere örnek olarak “yorgunluk, baş ağrısı, ateş, titreme, kas/eklem ağrısı, kusma, ishal, aşı uygulanan bölgede ağrı, kızarıklık, şişlik” üzere durumlar gösteriliyor.
Bakanlığın sitesinde, “Ancak az de olsa alerjik tepkilerin olabileceği göz gerisi edilmeden aşı uygulamasından daha sonra bir rahatsızlık hissedilmesi durumunda en yakın sıhhat kuruluşuna başvurulması ve tabibe yakın vakitte aşı olunduğu bilgisinin iletilmesi unutulmamalıdır” deniliyor.
BioNTech aşısının yan tesirleri neler?
Türkiye’de aşılama kampanyasında iki farklı aşı kullanılıyor. Kampanyanın başlangıcında Çin şirketi Sinovac’ın geliştirdiği CoronaVac aşısı yapıldı.
sonrasındasında Pfizer/BioNTech aşısı da yapılmaya başlandı. CoronaVac aşısının tedarikinde yaşanan kahrın akabinde Haziran ayıyla bir arada yüklü ölçüde BioNTech aşısının teslimatıyla aşılama programı da sürat kazandı.
Şu anda Türkiye’de epey büyük oranda BioNTech aşısı kullanılıyor.
ABD Hastalık Denetim ve Tedbire Merkezi’nin (CDC) Pfizer/BioNTech aşısıyla ilgili hazırladığı bilgilendirme sayfasında, muhtemel yan tesirler aşının yapıldığı kolda “ağrı, kızarıklık ve şişkinlik” olarak sıralanıyor.
CDC’nin sıraladığı beden genelinde hissedilebilecek mümkün yan tesirler de şunlar:
Yorgunluk
Baş ağrısı
Kas ağrısı
Soğuk terleme
Ateş
Mide bulantısı
CDC, “Bu yan tesirler, aşıdan daha sonraki birinci bir ya da iki gün içerisinde hissedilebilir. Bunlar, bedenin müdafaa geliştirdiğini gösteren olağan işaretler ve birkaç gün içerisinde geçmeleri beklenir” diyor.
İngiltere Ulusal Sıhhat Hizmetleri’nin (NHS) aşıyla ilgili hazırladığı bilgi notunda, birinci iki gün içerisinde kimi yan tesirlerin görülebileceği uyarısı yapılıyor. Notta en yaygın yan tesirler şöyleki sıralanıyor:
Aşının yapıldığı kolda ağrı, tartı hissi ve hassasiyet
Halsizlik
Baş ağrısı, kas ağrısı ve soğuk terleme
Notta, “İlk gün yahut ikinci gün titreme üzere grip gibisi semptomlar gösterebilirsiniz… Nadir görülen bir yan tesir de aşıyı yaptırdığınız tarafta koltuk altı yahut uzunluğundaki lenf bezlerinin şişmesi olabilir. Bu yaklaşık 10 gün sürebilir. Lakin bu durum daha uzun sürerse hekiminizle temasa geçmeniz önerilir” deniliyor.
BBC Muhabiri Gallagher, aşının kendisini “yere serdiğini” söylüyor
Sinovac aşısının yan tesirleri neler?
Türkiye’de aşılama programının birinci devirlerinde Çinli Sinovac şirketinin ürettiği CoronaVac aşısı kullanıldı. İnaktif aşı olarak bilinen CoronaVac, şu anda ortalarında Türkiye’nin de olduğu 26 ülkede onay almış durumda.
Brezilya’da yapılan araştırmalar, bu aşının semptomatik Covid-19 olaylarını önlemekte yüzde 50,4 olduğunu gösteriyor. Bu aşının yaygın biçimde kullanıldığı Şili’den gelen sonuçlar da etkisinin yüzde 67 civarında olduğunu ortaya koyuyor.
Yayımlanan bilimsel araştırma ve uygulamalardan gelen sonuçlar, aşılamadan daha sonraki birinci 28 gün içerisinde en yaygın bildirilen yan tesirin aşının yapıldığı bölgede ağrı olduğuna işaret ediyor.
Öteki yan tesirlerde yorgunluk, mide bulantısı ve kas ağrısı olarak sıralanıyor. Sinovac aşısının yan tesirleri kısa müddetli ve yavaşça olarak kendini gösteriyor. Yan tesirler aşağı üst iki gün ortasında kendini gösteriyor.
Ayrca yapılan araştırmalar, BioNTech ve Moderna üzere mRNA ile Oxford-Astrazeneca üretimi viral vektör aşılara kıyasla Sinovac yaptıranlarda ateş görülme sıklığının hayli daha düşük olduğunu ortaya koyuyor.
Yan tesirler niye kaynaklanıyor?
BBC Sıhhat ve Bilim Muhabiri James Callagher, Mart ayında Oxford-AstraZeneca aşısı yaptırdıktan daha sonra yazdığı bir makalede, aşının “kendisini yere serdiğini” lakin bir daha olsa bir daha yaptıracağını belirtti.
James Callager, “Bana Oxford-AstraZeneca aşısı yapıldı. Sabah 09.30’da yaptırdım. O akşam kötüleştim ve üç gün boyunca yataktan doğrulamadım. En berbatı migren ve kusmaydı. Her yerim ağrıyordu, titreme nöbetleri geçiriyordum ve bitap düşmüştüm” dedi.
Covid aşıları bedenimizi koronavirüsle savaştığını düşünmeye itiyor. Doğal bağışıklık reaksiyonumuzu enfeksiyona karşı harekete geçiriyor.
Evvel iğnenin yapıldığı kolunuzda bir tepki oluşuyor. Şişme ve yanma hissi, bağışıklık sisteminin harekete geçtiğinin göstergesi.
Bu, tüm bedeninizi etkileyebilir, ateş, titreme ve mide bulantısı dahil grip gibisi belirtiler görülebilir.
Edinburgh Üniversitesi’nden immünoloji ve enfeksiyon hastalıkları uzmanı Prof. Dr. Eleanor Riley, bunun “inflamatuar yanıt”tan kaynaklandığını söylemiş oldu.
Kimyasal yangın alarmı üzere işliyor. Bedeninize yayılan kimyasallar bir şeylerin yanlış olduğu ihtarında bulunuyor.
Prof. Riley’e bakılırsa bu bağışıklık cevabını harekete geçiriyor ne olup bittiğine bakması için bağışıklık hücrelerini kolunuza gönderiyor. Bizim süreksiz olarak makus hissetmemize niye olanlar da bu kimyasallar.
niye birtakım insanlarda daha fazla yan tesir görülüyor?
Yan tesirler beşerden beşere değişiyor. Kimileri hiç bir şey hissetmiyor. Kimileri halsiz lakin işe gidebilecek kadar güzel hissediyor kimileri da yataktan kalkamıyor.
Oxford-AstraZeneca aşı denemelerine öncülük eden Prof. Andrew Pollard, bana bunun yaşla ilgisi olabileceğini söylemiş oldu:
“Yaşın ne kadar oldukçasa yan tesirler o kadar az olur. 70 yaşın üzerindekilerde şimdi hiç yan tesir görülmez.”
Fakat tıpkı yaşlarındaki iki kişinin büsbütün farklı yansılar vermesi de muhtemel.
Prof. Riley bunun niçiniyle ilgili olarak ise, “Bağışıklık sistemlerimizde muazzam bir genetik çeşitlilik var. Fark buradan kaynaklanıyor. Bu çeşitlilik, kimi insanların bağışıklık sistemlerinin daha ‘ateşli’ çalışmasına ve daha agresif reaksiyon vermesine niye oluyor” diyor.
Riley, “Senin üzere şiddetli grip gibisi belirtiler görülen beşerler olup bitene çok reaksiyon veriyor. Sen de soğuk algınlığı ya da grip geçirdiği vakit epey berbat hasta olduğunu düşünen insanlardan biri olabilirsin. Yanlış manaya sana nanemollasın demiyorum fakat onlardan biri olabilirsin” diye anlatıyor.
Yan tesir mümkünlüğünü yavaşça de olsa artıran öbür bir etken de daha öncesinden koronavirüs enfeksiyonu geçirilmiş olması. Bu da aşı daha sonrası inanılmaz derecede kuvvetli bir bağışıklık cevabını tetikliyor.
kuvvetli yan tesirler, daha fazla muhafazaya mı sahibim demek?
halbuki ben bencil bir biçimde, daha evvelki aşı tecrübelerimin de tesiriyle kuvvetli yan tesirler yaşamamın, inanılmaz derecede kuvvetli bir bağışıklık cevabımın olması manasına geldiğini düşünmüştüm.
Prof. Pollard, 2009’daki grip pandemisinde kuvvetli yan tesirlerin kuvvetli bağışıklık karşılığına işaret ettiği örnekler görüldüğünü fakat Covid aşısında bu biçimde bir durumun olmadığını söylüyor ve “Aşı herkesi aşağı üst tıpkı düzeyde koruyor. İleri yaşlarındaki bireylerde daha az yan tesir görülmesine karşın herkes birebir bağışıklık cevabını veriyor” diyor.
Bunun cevabını da bağışıklık sisteminin iki yarısının nasıl çalıştığında aramak gerekiyor.
Birinci yarı kimyasal yangın alarmı da içeren doğuştan reaksiyon. Öbür yarı ise adaptif (uyumlayıcı) reaksiyon. Bu yarı, virüsü bulup imha edecek antikorları üreten B hücrelerini ve bedendeki enfekte olmuş rastgele bir hücreye saldırabilen T hücrelerini düzenleyerek enfeksiyonla nasıl savaşacağını öğrenip ezberliyor.
Prof. Riley’e göre doğuştan reaksiyonun yaşa göre değiştiğini bunun da yan tesirlerin şiddetini tayin ettiğini söylüyor.
Adaptif reaksiyonun tam teçhizatlı olarak B ve T hücreleriyle sizi koruyabilmesi için doğuştan reaksiyon tarafınca uyandırılması gerekiyor.
Prof. Pollard ikinci dozun birincisine kıyasla daha az yan tesiri olacağını belirtiyor.
Ancak yayımlanan bilgiler, Pfizer aşısının ikinci dozunda birincisinden daha şiddetli yan tesirler görülebileceğine işaret ediyor.
Yan tesirler üzerinde konuşulacak kadar kıymetli mi?
Az sayıda beşerde aşı olduktan daha sonra kan pıhtılaşmasının görülmesi aşının yan tesirleri haberlerde daha fazla yer bulmaya başladı.
Daha aşılama başlamadan evvel tesadüf kararı ortaya çıkacak sıhhat sıkıntılarının, yanlış bir biçimde aşıdan kaynaklandığını düşünme riskine dikkat çekmiştim.
Avrupa Birliği’nin ilaç dalı düzenleme kurumu Avrupa İlaç Ajansı, bu hadiselerin aşıdan kaynaklandığına dair hiç bir bulgu olmadığını deklare etti.
Fakat aşının gerçek yan tesirleri var ve Prof. Pollard bu mevzuda açık ve dürüst olmak gerektiğine dikkat çekiyor.
En sık görülen yan tesirlere örnek olarak “yorgunluk, baş ağrısı, ateş, titreme, kas/eklem ağrısı, kusma, ishal, aşı uygulanan bölgede ağrı, kızarıklık, şişlik” üzere durumlar gösteriliyor.
Bakanlığın sitesinde, “Ancak az de olsa alerjik tepkilerin olabileceği göz gerisi edilmeden aşı uygulamasından daha sonra bir rahatsızlık hissedilmesi durumunda en yakın sıhhat kuruluşuna başvurulması ve tabibe yakın vakitte aşı olunduğu bilgisinin iletilmesi unutulmamalıdır” deniliyor.
BioNTech aşısının yan tesirleri neler?
Türkiye’de aşılama kampanyasında iki farklı aşı kullanılıyor. Kampanyanın başlangıcında Çin şirketi Sinovac’ın geliştirdiği CoronaVac aşısı yapıldı.
sonrasındasında Pfizer/BioNTech aşısı da yapılmaya başlandı. CoronaVac aşısının tedarikinde yaşanan kahrın akabinde Haziran ayıyla bir arada yüklü ölçüde BioNTech aşısının teslimatıyla aşılama programı da sürat kazandı.
Şu anda Türkiye’de epey büyük oranda BioNTech aşısı kullanılıyor.
ABD Hastalık Denetim ve Tedbire Merkezi’nin (CDC) Pfizer/BioNTech aşısıyla ilgili hazırladığı bilgilendirme sayfasında, muhtemel yan tesirler aşının yapıldığı kolda “ağrı, kızarıklık ve şişkinlik” olarak sıralanıyor.
CDC’nin sıraladığı beden genelinde hissedilebilecek mümkün yan tesirler de şunlar:
Yorgunluk
Baş ağrısı
Kas ağrısı
Soğuk terleme
Ateş
Mide bulantısı
CDC, “Bu yan tesirler, aşıdan daha sonraki birinci bir ya da iki gün içerisinde hissedilebilir. Bunlar, bedenin müdafaa geliştirdiğini gösteren olağan işaretler ve birkaç gün içerisinde geçmeleri beklenir” diyor.
İngiltere Ulusal Sıhhat Hizmetleri’nin (NHS) aşıyla ilgili hazırladığı bilgi notunda, birinci iki gün içerisinde kimi yan tesirlerin görülebileceği uyarısı yapılıyor. Notta en yaygın yan tesirler şöyleki sıralanıyor:
Aşının yapıldığı kolda ağrı, tartı hissi ve hassasiyet
Halsizlik
Baş ağrısı, kas ağrısı ve soğuk terleme
Notta, “İlk gün yahut ikinci gün titreme üzere grip gibisi semptomlar gösterebilirsiniz… Nadir görülen bir yan tesir de aşıyı yaptırdığınız tarafta koltuk altı yahut uzunluğundaki lenf bezlerinin şişmesi olabilir. Bu yaklaşık 10 gün sürebilir. Lakin bu durum daha uzun sürerse hekiminizle temasa geçmeniz önerilir” deniliyor.
BBC Muhabiri Gallagher, aşının kendisini “yere serdiğini” söylüyor
Sinovac aşısının yan tesirleri neler?
Türkiye’de aşılama programının birinci devirlerinde Çinli Sinovac şirketinin ürettiği CoronaVac aşısı kullanıldı. İnaktif aşı olarak bilinen CoronaVac, şu anda ortalarında Türkiye’nin de olduğu 26 ülkede onay almış durumda.
Brezilya’da yapılan araştırmalar, bu aşının semptomatik Covid-19 olaylarını önlemekte yüzde 50,4 olduğunu gösteriyor. Bu aşının yaygın biçimde kullanıldığı Şili’den gelen sonuçlar da etkisinin yüzde 67 civarında olduğunu ortaya koyuyor.
Yayımlanan bilimsel araştırma ve uygulamalardan gelen sonuçlar, aşılamadan daha sonraki birinci 28 gün içerisinde en yaygın bildirilen yan tesirin aşının yapıldığı bölgede ağrı olduğuna işaret ediyor.
Öteki yan tesirlerde yorgunluk, mide bulantısı ve kas ağrısı olarak sıralanıyor. Sinovac aşısının yan tesirleri kısa müddetli ve yavaşça olarak kendini gösteriyor. Yan tesirler aşağı üst iki gün ortasında kendini gösteriyor.
Ayrca yapılan araştırmalar, BioNTech ve Moderna üzere mRNA ile Oxford-Astrazeneca üretimi viral vektör aşılara kıyasla Sinovac yaptıranlarda ateş görülme sıklığının hayli daha düşük olduğunu ortaya koyuyor.
Yan tesirler niye kaynaklanıyor?
BBC Sıhhat ve Bilim Muhabiri James Callagher, Mart ayında Oxford-AstraZeneca aşısı yaptırdıktan daha sonra yazdığı bir makalede, aşının “kendisini yere serdiğini” lakin bir daha olsa bir daha yaptıracağını belirtti.
James Callager, “Bana Oxford-AstraZeneca aşısı yapıldı. Sabah 09.30’da yaptırdım. O akşam kötüleştim ve üç gün boyunca yataktan doğrulamadım. En berbatı migren ve kusmaydı. Her yerim ağrıyordu, titreme nöbetleri geçiriyordum ve bitap düşmüştüm” dedi.
Covid aşıları bedenimizi koronavirüsle savaştığını düşünmeye itiyor. Doğal bağışıklık reaksiyonumuzu enfeksiyona karşı harekete geçiriyor.
Evvel iğnenin yapıldığı kolunuzda bir tepki oluşuyor. Şişme ve yanma hissi, bağışıklık sisteminin harekete geçtiğinin göstergesi.
Bu, tüm bedeninizi etkileyebilir, ateş, titreme ve mide bulantısı dahil grip gibisi belirtiler görülebilir.
Edinburgh Üniversitesi’nden immünoloji ve enfeksiyon hastalıkları uzmanı Prof. Dr. Eleanor Riley, bunun “inflamatuar yanıt”tan kaynaklandığını söylemiş oldu.
Kimyasal yangın alarmı üzere işliyor. Bedeninize yayılan kimyasallar bir şeylerin yanlış olduğu ihtarında bulunuyor.
Prof. Riley’e bakılırsa bu bağışıklık cevabını harekete geçiriyor ne olup bittiğine bakması için bağışıklık hücrelerini kolunuza gönderiyor. Bizim süreksiz olarak makus hissetmemize niye olanlar da bu kimyasallar.
niye birtakım insanlarda daha fazla yan tesir görülüyor?
Yan tesirler beşerden beşere değişiyor. Kimileri hiç bir şey hissetmiyor. Kimileri halsiz lakin işe gidebilecek kadar güzel hissediyor kimileri da yataktan kalkamıyor.
Oxford-AstraZeneca aşı denemelerine öncülük eden Prof. Andrew Pollard, bana bunun yaşla ilgisi olabileceğini söylemiş oldu:
“Yaşın ne kadar oldukçasa yan tesirler o kadar az olur. 70 yaşın üzerindekilerde şimdi hiç yan tesir görülmez.”
Fakat tıpkı yaşlarındaki iki kişinin büsbütün farklı yansılar vermesi de muhtemel.
Prof. Riley bunun niçiniyle ilgili olarak ise, “Bağışıklık sistemlerimizde muazzam bir genetik çeşitlilik var. Fark buradan kaynaklanıyor. Bu çeşitlilik, kimi insanların bağışıklık sistemlerinin daha ‘ateşli’ çalışmasına ve daha agresif reaksiyon vermesine niye oluyor” diyor.
Riley, “Senin üzere şiddetli grip gibisi belirtiler görülen beşerler olup bitene çok reaksiyon veriyor. Sen de soğuk algınlığı ya da grip geçirdiği vakit epey berbat hasta olduğunu düşünen insanlardan biri olabilirsin. Yanlış manaya sana nanemollasın demiyorum fakat onlardan biri olabilirsin” diye anlatıyor.
Yan tesir mümkünlüğünü yavaşça de olsa artıran öbür bir etken de daha öncesinden koronavirüs enfeksiyonu geçirilmiş olması. Bu da aşı daha sonrası inanılmaz derecede kuvvetli bir bağışıklık cevabını tetikliyor.
kuvvetli yan tesirler, daha fazla muhafazaya mı sahibim demek?
halbuki ben bencil bir biçimde, daha evvelki aşı tecrübelerimin de tesiriyle kuvvetli yan tesirler yaşamamın, inanılmaz derecede kuvvetli bir bağışıklık cevabımın olması manasına geldiğini düşünmüştüm.
Prof. Pollard, 2009’daki grip pandemisinde kuvvetli yan tesirlerin kuvvetli bağışıklık karşılığına işaret ettiği örnekler görüldüğünü fakat Covid aşısında bu biçimde bir durumun olmadığını söylüyor ve “Aşı herkesi aşağı üst tıpkı düzeyde koruyor. İleri yaşlarındaki bireylerde daha az yan tesir görülmesine karşın herkes birebir bağışıklık cevabını veriyor” diyor.
Bunun cevabını da bağışıklık sisteminin iki yarısının nasıl çalıştığında aramak gerekiyor.
Birinci yarı kimyasal yangın alarmı da içeren doğuştan reaksiyon. Öbür yarı ise adaptif (uyumlayıcı) reaksiyon. Bu yarı, virüsü bulup imha edecek antikorları üreten B hücrelerini ve bedendeki enfekte olmuş rastgele bir hücreye saldırabilen T hücrelerini düzenleyerek enfeksiyonla nasıl savaşacağını öğrenip ezberliyor.
Prof. Riley’e göre doğuştan reaksiyonun yaşa göre değiştiğini bunun da yan tesirlerin şiddetini tayin ettiğini söylüyor.
Adaptif reaksiyonun tam teçhizatlı olarak B ve T hücreleriyle sizi koruyabilmesi için doğuştan reaksiyon tarafınca uyandırılması gerekiyor.
Prof. Pollard ikinci dozun birincisine kıyasla daha az yan tesiri olacağını belirtiyor.
Ancak yayımlanan bilgiler, Pfizer aşısının ikinci dozunda birincisinden daha şiddetli yan tesirler görülebileceğine işaret ediyor.
Yan tesirler üzerinde konuşulacak kadar kıymetli mi?
Az sayıda beşerde aşı olduktan daha sonra kan pıhtılaşmasının görülmesi aşının yan tesirleri haberlerde daha fazla yer bulmaya başladı.
Daha aşılama başlamadan evvel tesadüf kararı ortaya çıkacak sıhhat sıkıntılarının, yanlış bir biçimde aşıdan kaynaklandığını düşünme riskine dikkat çekmiştim.
Avrupa Birliği’nin ilaç dalı düzenleme kurumu Avrupa İlaç Ajansı, bu hadiselerin aşıdan kaynaklandığına dair hiç bir bulgu olmadığını deklare etti.
Fakat aşının gerçek yan tesirleri var ve Prof. Pollard bu mevzuda açık ve dürüst olmak gerektiğine dikkat çekiyor.