Danıştay’ın 5 üyesi: Cumhurbaşkanı yetkisi sınırsız değildir Seçkin Sağlam
ÇANAKKALE – İstanbul Sözleşmesi’nin Cumhurbaşkanı kararnamesi ile iptal edilmesine karşı Çanakkale’den açılan davada Danıştay’ın iki üyesinin karşı oyu ile iptal istemi reddedilmişti. Danıştay Onuncu Dairesi’nin, CHP Çanakkale Vilayet Bayan Kolları Lideri Sibel Erol, Çanakkale Tabip Odası Lideri Güleda Erensoy, Çanakkale Halkevi Lideri Deniz Öztürk ile bir küme hanımın açtığı davadaki sonucuna ait 15 üyeli Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu’na yaptığı itiraz da ret edildi. Avukat İnci İncesağır’ın vekalet ettiği davada, İdari Dava Daireleri Kurulu’nun 5 üyesi ret sonucuna karşı oy kullandı. Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu’nun 27 Aralık 2021 tarihindeki toplantısında Tetkik Hâkimi Mehmet Celal Uzunkaya’nın itirazın reddinin gerektiğini belirtmesinin akabinde konsey üyelerinin kararlarına yer verildi. 5 üyenin karşı oy kullandığı kararda, 9 üye ve Tetkik Hakimi, oy oldukcaluğu ile müracaata ret sonucu verdi.
‘CUMHURBAŞKANI YETKİSİ SINIRSIZ DEĞİLDİR’
Konsey üyeleri, Ziya Özcan, Hasan Odabaşı, Muhsin Yıldız, Hasan Önal ve Bilge Apaydın imzalı karşı oyda, cumhurbaşkanının kararname çıkarma ytesirinin sınırsız olmadığına vurgu yapılarak, “Dava konusu sonucun, milletlerarası hukuka uygun olmasının, sonucun iç hukukumuza da uygun olduğu kararınu doğurmayacağı açıktır. Cumhurbaşkanı sonucunın iç hukukumuza uygun olup olmadığının kıymetlendirilmesi gerekmektedir. Anayasa’da Cumhurbaşkanına kararname çıkarma yetkisi verilmekle birlikte bu yetki sınırsız değildir. Maddelerden farklı olarak Anayasa’da kararnameyle düzenlenecek bahisler sınırlandırılmıştır” denildi. Konsey üyeleri yetki istikametinden getirilen bu sınırlamaların Anayasa’nın 104. Hususunda açıklandığine dikkat çektiler.
‘KAMU HUKUKU’ VURGUSU…
5 şura üyesi, kamu hukukunun genel prensiplerinden olan “yetkide ve tarzda paralellik ilkesi”ne atıfta bulunarak, “Bir süreç hangi adaba uyularak tesis edilmişse birebir yönteme uyularak geri alınması, kaldırılması yahut feshedilmesi gerekmektedir” dedi. “Yetkide ve yordamda paralellik ilkesi” mucibince de TBMM’nin onayladığı bir milletlerarası mutabakatın bir daha TBMM’nin sonucu ile yürürlükten kaldırılması yahut bitmiş oldurilmesi ya da yeni bir yasa çıkarması daha sonrasında alınacak bir Cumhurbaşkanı sonucu ile mümkün olabileceği tabir edildi. 5 şura üyesi, “Dava konusu Cumhurbaşkanı sonucunda yetkide ve yordamda paralellik prensibi uyarınca hukuka uyarlık bulunmadığı kararına varılmıştır” dedi.
‘HİÇBİR ŞAHSA, AİLEYE, ZÜMREYE YAHUT SINIFA İMTİYAZ TANINAMAZ’
Karşı oy veren şura üyeleri, Anayasanın “Kanun önünde eşitlik” başlıklı 10. Unsuruna atıfta bulunarak, “hiç bir bireye, aileye, zümreye yahut sınıfa imtiyaz tanınamaz. Devlet organları ve yönetim makamları bütün süreçlerinde kanun önünde eşitlik prensibine uygun olarak hareket etmek zorundadırlar” prensibini tabir ettiler. Anayasada, bayan ve erkeğin eşit haklara sahip olduğunun açıkça açıklandığine işaret eden şura üyelerinden Ziya Özcan ve Muhsin Yıldız, “Devlet, eşitlik unsurunu yaşama geçirme konusunda yükümlü kılınmıştır. Anayasa kararı,
Devletin bu eşitlik prensibine saygılı davranması ya da bozucu tesirlerden kaçınmasının ötesinde, yasama geçirilmesi için harekete geçmesini, önlem almasını, gerekirse müspet ayrımcılık yapmasını emretmektedir” dediler.
‘KEYFİLİK İHLALE yol açar’
Danıştay sonucu’nda İstanbul Sözleşmesi’nden niye çekinildiği konusunda hukuken geçerli bir münasebete yer verilmediğinin altını çizen heyet üyeleri, Özcan ve Yıldız ayrıyeten, yönetime tanınan takdir ytesirinin kullanması mutlak ve sınırsız olmayıp, kamu faydası ve hizmet gerekleri ile sonlu olduğunu tabir ettiler. Yetki, hal ve mevzu ögeleri yanında takdire dayanan süreçlerin de yargı kontrolüne tabi bulunduğunun kuşkusuz olduğunu belirtiler. Özcan ve Yıldız, “Bu manada yönetime tanınan takdir ytesirinin kullanması ‘keyfilik ’ten fazla kamu faydası ve hizmet gereklerine uygun olmak zorundadır. Aksi bir niyet Hukuk Devletinin ihlali kararınu doğurur” değerlendirmesine yer verdiler.
9 ÜYE: CUMHURBAŞKANI YETKİYE SAHİP
sonucu oy oldukcaluğu ile reddeden 9 üye ise, Cumhurbaşkanının milletlerarası antlaşmayı onaylayıp onaylamama konusunda takdir yetkisine sahip bulunduğunu tabir ettiler. Üyeler, “Milletlerarası antlaşmaların iç hukuka aktarılması konusunda asıl yetkinin Cumhurbaşkanına tevdi edilmiş olması karşısında, Cumhurbaşkanının milletlerarası antlaşmaları bitmiş oldurme yahut bu antlaşmalardan çıkma yetkisine de sahip olacağı kararına ulaşılmaktadır” dediler.
Kasım ayında da misal bir dava açılmış, CHP ve Güzel Parti başta olmak üzere, siyasi parti ve sivil toplum kuruluşlarının açtığı davada da birebir şura üyeleri alınan karara karşı oy kullanmışlardı. İkinci karar ise 27 Aralık 2021 tarihinde alınarak, geçtiğimiz günlerde bildirim edildi.
ÇANAKKALE – İstanbul Sözleşmesi’nin Cumhurbaşkanı kararnamesi ile iptal edilmesine karşı Çanakkale’den açılan davada Danıştay’ın iki üyesinin karşı oyu ile iptal istemi reddedilmişti. Danıştay Onuncu Dairesi’nin, CHP Çanakkale Vilayet Bayan Kolları Lideri Sibel Erol, Çanakkale Tabip Odası Lideri Güleda Erensoy, Çanakkale Halkevi Lideri Deniz Öztürk ile bir küme hanımın açtığı davadaki sonucuna ait 15 üyeli Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu’na yaptığı itiraz da ret edildi. Avukat İnci İncesağır’ın vekalet ettiği davada, İdari Dava Daireleri Kurulu’nun 5 üyesi ret sonucuna karşı oy kullandı. Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu’nun 27 Aralık 2021 tarihindeki toplantısında Tetkik Hâkimi Mehmet Celal Uzunkaya’nın itirazın reddinin gerektiğini belirtmesinin akabinde konsey üyelerinin kararlarına yer verildi. 5 üyenin karşı oy kullandığı kararda, 9 üye ve Tetkik Hakimi, oy oldukcaluğu ile müracaata ret sonucu verdi.
‘CUMHURBAŞKANI YETKİSİ SINIRSIZ DEĞİLDİR’
Konsey üyeleri, Ziya Özcan, Hasan Odabaşı, Muhsin Yıldız, Hasan Önal ve Bilge Apaydın imzalı karşı oyda, cumhurbaşkanının kararname çıkarma ytesirinin sınırsız olmadığına vurgu yapılarak, “Dava konusu sonucun, milletlerarası hukuka uygun olmasının, sonucun iç hukukumuza da uygun olduğu kararınu doğurmayacağı açıktır. Cumhurbaşkanı sonucunın iç hukukumuza uygun olup olmadığının kıymetlendirilmesi gerekmektedir. Anayasa’da Cumhurbaşkanına kararname çıkarma yetkisi verilmekle birlikte bu yetki sınırsız değildir. Maddelerden farklı olarak Anayasa’da kararnameyle düzenlenecek bahisler sınırlandırılmıştır” denildi. Konsey üyeleri yetki istikametinden getirilen bu sınırlamaların Anayasa’nın 104. Hususunda açıklandığine dikkat çektiler.
‘KAMU HUKUKU’ VURGUSU…
5 şura üyesi, kamu hukukunun genel prensiplerinden olan “yetkide ve tarzda paralellik ilkesi”ne atıfta bulunarak, “Bir süreç hangi adaba uyularak tesis edilmişse birebir yönteme uyularak geri alınması, kaldırılması yahut feshedilmesi gerekmektedir” dedi. “Yetkide ve yordamda paralellik ilkesi” mucibince de TBMM’nin onayladığı bir milletlerarası mutabakatın bir daha TBMM’nin sonucu ile yürürlükten kaldırılması yahut bitmiş oldurilmesi ya da yeni bir yasa çıkarması daha sonrasında alınacak bir Cumhurbaşkanı sonucu ile mümkün olabileceği tabir edildi. 5 şura üyesi, “Dava konusu Cumhurbaşkanı sonucunda yetkide ve yordamda paralellik prensibi uyarınca hukuka uyarlık bulunmadığı kararına varılmıştır” dedi.
‘HİÇBİR ŞAHSA, AİLEYE, ZÜMREYE YAHUT SINIFA İMTİYAZ TANINAMAZ’
Karşı oy veren şura üyeleri, Anayasanın “Kanun önünde eşitlik” başlıklı 10. Unsuruna atıfta bulunarak, “hiç bir bireye, aileye, zümreye yahut sınıfa imtiyaz tanınamaz. Devlet organları ve yönetim makamları bütün süreçlerinde kanun önünde eşitlik prensibine uygun olarak hareket etmek zorundadırlar” prensibini tabir ettiler. Anayasada, bayan ve erkeğin eşit haklara sahip olduğunun açıkça açıklandığine işaret eden şura üyelerinden Ziya Özcan ve Muhsin Yıldız, “Devlet, eşitlik unsurunu yaşama geçirme konusunda yükümlü kılınmıştır. Anayasa kararı,
Devletin bu eşitlik prensibine saygılı davranması ya da bozucu tesirlerden kaçınmasının ötesinde, yasama geçirilmesi için harekete geçmesini, önlem almasını, gerekirse müspet ayrımcılık yapmasını emretmektedir” dediler.
‘KEYFİLİK İHLALE yol açar’
Danıştay sonucu’nda İstanbul Sözleşmesi’nden niye çekinildiği konusunda hukuken geçerli bir münasebete yer verilmediğinin altını çizen heyet üyeleri, Özcan ve Yıldız ayrıyeten, yönetime tanınan takdir ytesirinin kullanması mutlak ve sınırsız olmayıp, kamu faydası ve hizmet gerekleri ile sonlu olduğunu tabir ettiler. Yetki, hal ve mevzu ögeleri yanında takdire dayanan süreçlerin de yargı kontrolüne tabi bulunduğunun kuşkusuz olduğunu belirtiler. Özcan ve Yıldız, “Bu manada yönetime tanınan takdir ytesirinin kullanması ‘keyfilik ’ten fazla kamu faydası ve hizmet gereklerine uygun olmak zorundadır. Aksi bir niyet Hukuk Devletinin ihlali kararınu doğurur” değerlendirmesine yer verdiler.
9 ÜYE: CUMHURBAŞKANI YETKİYE SAHİP
sonucu oy oldukcaluğu ile reddeden 9 üye ise, Cumhurbaşkanının milletlerarası antlaşmayı onaylayıp onaylamama konusunda takdir yetkisine sahip bulunduğunu tabir ettiler. Üyeler, “Milletlerarası antlaşmaların iç hukuka aktarılması konusunda asıl yetkinin Cumhurbaşkanına tevdi edilmiş olması karşısında, Cumhurbaşkanının milletlerarası antlaşmaları bitmiş oldurme yahut bu antlaşmalardan çıkma yetkisine de sahip olacağı kararına ulaşılmaktadır” dediler.
Kasım ayında da misal bir dava açılmış, CHP ve Güzel Parti başta olmak üzere, siyasi parti ve sivil toplum kuruluşlarının açtığı davada da birebir şura üyeleri alınan karara karşı oy kullanmışlardı. İkinci karar ise 27 Aralık 2021 tarihinde alınarak, geçtiğimiz günlerde bildirim edildi.