Dünya Bankası’ndan Türkiye için büyüme, enflasyon, yoksulluk ve bütçe uyarısı Dünya Bankası’nın son Türkiye raporunda, büyüme, enflasyon, yoksulluk, bütçe ve para siyaseti konusunda ikazlar sıralandı. Banka, 2021’de yüzde 10 olduğunu varsayım ettiği Türkiye’deki yıllık ekonomik büyümenin 2022’de yüzde 2’ye düşmesini bekliyor.
Dünya Bankası’nın Türkiye İktisat Monitörü raporunun son sayısına göre, 2021 yılında beklentilerin üzerinde kuvvetli bir büyüme kaydeden Türkiye iktisadının 2022 yılında artan yurt içi makroekonomik ve finansal zorlukların büyümeyi yavaşlatması ile birlikte fazlaca daha düşük bir süratte büyümesi bekleniyor.
25 Şubat’ta yayımlanan rapora göre, banka, Türkiye iktisadının 2022’de yüzde 2, 2023’te yüzde 3 büyümesini bekliyor. 2021 için büyüme iddiası ise yüzde 10.
Rapor, son Ukrayna krizi öncesinde yazıldığı için, bu bağlamda artan riskleri kapsamıyor.
‘İHRACAT ARTTI FAKAT GERÇEK GELİRLER AŞINDI’
“Para siyaseti ayarlarında çoğunlukla yapılan değişiklikler, ve geçtiğimiz eylül ayından bu yana gerçekleştirilen bir dizi faiz indirimi, Türk Lirası’nın tarihteki en düşük düzeylere inmesine ve enflasyonun rekor düzeylere yükselmesine yol açmıştır” diyen banka, “2021 yılında ihracatta önemli bir artış yaşanmasına karşın, bu zorluklar fakir hanehalkları için gerçek gelirleri aşındırmıştır.” değerlendirmesinde bulundu.
COVID-19 pandemisinin de meseleye katkıda bulunduğu ve yoksullukla çabayı olumsuz etkilediği belirtilen raporda, “Pandemi ile bağlantılı mali takviye önlemleri bu tesirlerin biraz hafifçeletilmesine yardımcı olsa da, pandeminin 2020 yılında yaklaşık 1,6 milyar insanı daha 5,50 ABD$ yoksulluk hududunun altına ittiği ve Türkiye’nin 2019 yılında yüzde 10,2 olan yoksulluk oranını yüzde 12,2’ye yükselttiği varsayım edilmektedir” denildi.
ENFLASYON, YOKSULLUK VE BÜTÇE UYARISI
Ayrıyeten, her ne kadar gelir takviyelerinin ve tüketim sepetindeki değişikliklerin bu etkiyi hafifçeletmesi mümkün olsa da, Türkiye’de tüketici fiyatlarındaki yüzde 1’lik bir artışın fakir sayısını yüzde 2 arttırdığı iddia edildiğini belirten banka, “Resmi istatistiklere göre Ocak 2021’de yüzde 15 olan yıllık enflasyonun Ocak 2022 itibariyle yüzde 48,7’ye yükseldiği düşünüldüğünde, yoksulluk oranının 2021 yılında yüksek düzeylerde seyretmiş olması muhtemeldir” dedi.
Yüksek ve kalıcı enflasyon Türkiye için orta vadedeki temel makroekonomik zorluk olacağına işaret edilen raporda, klâsik olarak iktisat için kuvvetli bir çıpa olan Türkiye’nin mali duruşunun da Türk Lirası’nı istikrara kavuşturmak ve enflasyonu düşürmek için alınan istisnai tedbirlerden dolayı baskı altına girmesinin mümkün olduğu vurgulandı.
Rapor, para siyasetinin normalleştirilmesine, mali sürdürülebilirliğe öncelik veren bir maliye stratejisine, pandemi ile ilgili acil sıhhat sistemi ve toplumsal muhafaza muhtaçlıklarının karşılanmasına, kırılgan durumdaki hanehalklarına ve şirketlere yönelik düzgün hedeflenmiş kamu transferlerine ve gelir üretmek emeliyle vergi tabanını genişletmeye yönelik gayretlere duyulan muhtaçlığı vurguladı.
‘ZORLU DÖNEM’
Dünya Bankası Türkiye Ülke Yöneticisi Auguste Kouame raporun açıklanması vesilesiyle yaptığı açıklamada şunları belirtti:
“Türkiye iktisadı ve hanehalkları için kuvvetli bir periyottan geçiyoruz. İktisadın tasarrufları harekete geçirme, yatırımları canlandırma ve uzun vadede kapsayıcı ve yoksulluğu azaltıcı bir büyüme sağlama yeteneğini bir daha tesis edebilmesi için, enflasyonu denetim altına alma gayretlerinde başarılı olmak ve bir daha yapısal siyasetler üzerinde odaklanmak gerekmektedir”.
‘POLİTİKA MEÇHULLÜĞÜ TÜKETİMİ VE YATIRIMI BASKILADI’
Türkiye’de 2021 yılında iddiası yüzde 10,0 olan büyüme suratının, siyaset belirsizliğindeki sert artışın özel tüketimi ve yatırımları baskılaması sebebiyle bu yıl yüzde 2’ye düşmesinin, 2023 yılında ise yüzde 3 olarak gerçekleşmesinin beklendiği belirtilen raporda, “2021 yılında olduğu üzere, 2022 yılındaki büyümede de Avrupa Birliği’ne yapılan ihracatta devam edecek kuvvetli artış ile bir arada turizmdeki artışa ait ek beklentilerin de kıymetli belirleyici etkenler olacağı varsayım edilmektedir. Son devirdeki makro-finansal istikrarsızlık banka bilançolarını baskılamıştır ve uzun vadeli finansman için sağlanabilecek yurtiçi kaynak geliştirme gayretlerini sekteye uğratmıştır” denildi.
Raporda ayrıyeten, “Görünümdeki riskler aşağı taraflıdır. Bunlar içinde yurt ortasında ve dünyada pandemiden kaynaklı yaşanan aksilikler, iklim değişikliği ile bağlantılı afetler, global iktisat seviyesindeki mümkün fiyat baskıları ve tedarik zinciri kesintileri, gelişmiş ülkelerdeki faiz oranı sıkılaştırma beklentileri ve bunun kararında global likidite şartlarının sıkılaşması sayılabilir” tabirleri yer aldı.
PARA VE MALİYE SİYASETİ ÖNERİSİ
Dünya Bankası’nın Türkiye Baş Ekonomisti Hans Beck husus ile ilgili olarak şunları söylemiş oldu:
“2022 ve 2023 senelerına ait büyüme görünümünün önündeki riskleri azaltabilmek için, kısa vadede ekonomiyi istikrara kavuşturacak ve dikkatleri bir daha Türkiye’nin orta vadedeki büyüme potansiyelinin gerçekleştirilmesine yöneltecek uygun koordine edilmiş para ve maliye siyasetleri gerekecektir.”
Türkiye’nin global rekabet gücünü güzelleştirmenin üzerinde odaklanmanın da Türkiye’nin düşmekte olan yabancı direkt yatırım gidişatını bilakis çevirebileceği ve yabancı direkt yatırım düzeyini öbür büyük gelişen piyasalar ile benzeri düzeylere yükseltebileceği vurgulan rapora bakılırsa, Türkiye ayrıyeten AB’ye ihracatını etkileyecek olan AB Sonda Karbon Düzenleme Sistemi’nin tesirlerinin öngörülmesinde ve bunlar doğrultusunda hazırlıkların yapılmasında da ilerleme kaydedecek.
Dünya Bankası’nın Türkiye İktisat Monitörü raporunun son sayısına göre, 2021 yılında beklentilerin üzerinde kuvvetli bir büyüme kaydeden Türkiye iktisadının 2022 yılında artan yurt içi makroekonomik ve finansal zorlukların büyümeyi yavaşlatması ile birlikte fazlaca daha düşük bir süratte büyümesi bekleniyor.
25 Şubat’ta yayımlanan rapora göre, banka, Türkiye iktisadının 2022’de yüzde 2, 2023’te yüzde 3 büyümesini bekliyor. 2021 için büyüme iddiası ise yüzde 10.
Rapor, son Ukrayna krizi öncesinde yazıldığı için, bu bağlamda artan riskleri kapsamıyor.
‘İHRACAT ARTTI FAKAT GERÇEK GELİRLER AŞINDI’
“Para siyaseti ayarlarında çoğunlukla yapılan değişiklikler, ve geçtiğimiz eylül ayından bu yana gerçekleştirilen bir dizi faiz indirimi, Türk Lirası’nın tarihteki en düşük düzeylere inmesine ve enflasyonun rekor düzeylere yükselmesine yol açmıştır” diyen banka, “2021 yılında ihracatta önemli bir artış yaşanmasına karşın, bu zorluklar fakir hanehalkları için gerçek gelirleri aşındırmıştır.” değerlendirmesinde bulundu.
COVID-19 pandemisinin de meseleye katkıda bulunduğu ve yoksullukla çabayı olumsuz etkilediği belirtilen raporda, “Pandemi ile bağlantılı mali takviye önlemleri bu tesirlerin biraz hafifçeletilmesine yardımcı olsa da, pandeminin 2020 yılında yaklaşık 1,6 milyar insanı daha 5,50 ABD$ yoksulluk hududunun altına ittiği ve Türkiye’nin 2019 yılında yüzde 10,2 olan yoksulluk oranını yüzde 12,2’ye yükselttiği varsayım edilmektedir” denildi.
ENFLASYON, YOKSULLUK VE BÜTÇE UYARISI
Ayrıyeten, her ne kadar gelir takviyelerinin ve tüketim sepetindeki değişikliklerin bu etkiyi hafifçeletmesi mümkün olsa da, Türkiye’de tüketici fiyatlarındaki yüzde 1’lik bir artışın fakir sayısını yüzde 2 arttırdığı iddia edildiğini belirten banka, “Resmi istatistiklere göre Ocak 2021’de yüzde 15 olan yıllık enflasyonun Ocak 2022 itibariyle yüzde 48,7’ye yükseldiği düşünüldüğünde, yoksulluk oranının 2021 yılında yüksek düzeylerde seyretmiş olması muhtemeldir” dedi.
Yüksek ve kalıcı enflasyon Türkiye için orta vadedeki temel makroekonomik zorluk olacağına işaret edilen raporda, klâsik olarak iktisat için kuvvetli bir çıpa olan Türkiye’nin mali duruşunun da Türk Lirası’nı istikrara kavuşturmak ve enflasyonu düşürmek için alınan istisnai tedbirlerden dolayı baskı altına girmesinin mümkün olduğu vurgulandı.
Rapor, para siyasetinin normalleştirilmesine, mali sürdürülebilirliğe öncelik veren bir maliye stratejisine, pandemi ile ilgili acil sıhhat sistemi ve toplumsal muhafaza muhtaçlıklarının karşılanmasına, kırılgan durumdaki hanehalklarına ve şirketlere yönelik düzgün hedeflenmiş kamu transferlerine ve gelir üretmek emeliyle vergi tabanını genişletmeye yönelik gayretlere duyulan muhtaçlığı vurguladı.
‘ZORLU DÖNEM’
Dünya Bankası Türkiye Ülke Yöneticisi Auguste Kouame raporun açıklanması vesilesiyle yaptığı açıklamada şunları belirtti:
“Türkiye iktisadı ve hanehalkları için kuvvetli bir periyottan geçiyoruz. İktisadın tasarrufları harekete geçirme, yatırımları canlandırma ve uzun vadede kapsayıcı ve yoksulluğu azaltıcı bir büyüme sağlama yeteneğini bir daha tesis edebilmesi için, enflasyonu denetim altına alma gayretlerinde başarılı olmak ve bir daha yapısal siyasetler üzerinde odaklanmak gerekmektedir”.
‘POLİTİKA MEÇHULLÜĞÜ TÜKETİMİ VE YATIRIMI BASKILADI’
Türkiye’de 2021 yılında iddiası yüzde 10,0 olan büyüme suratının, siyaset belirsizliğindeki sert artışın özel tüketimi ve yatırımları baskılaması sebebiyle bu yıl yüzde 2’ye düşmesinin, 2023 yılında ise yüzde 3 olarak gerçekleşmesinin beklendiği belirtilen raporda, “2021 yılında olduğu üzere, 2022 yılındaki büyümede de Avrupa Birliği’ne yapılan ihracatta devam edecek kuvvetli artış ile bir arada turizmdeki artışa ait ek beklentilerin de kıymetli belirleyici etkenler olacağı varsayım edilmektedir. Son devirdeki makro-finansal istikrarsızlık banka bilançolarını baskılamıştır ve uzun vadeli finansman için sağlanabilecek yurtiçi kaynak geliştirme gayretlerini sekteye uğratmıştır” denildi.
Raporda ayrıyeten, “Görünümdeki riskler aşağı taraflıdır. Bunlar içinde yurt ortasında ve dünyada pandemiden kaynaklı yaşanan aksilikler, iklim değişikliği ile bağlantılı afetler, global iktisat seviyesindeki mümkün fiyat baskıları ve tedarik zinciri kesintileri, gelişmiş ülkelerdeki faiz oranı sıkılaştırma beklentileri ve bunun kararında global likidite şartlarının sıkılaşması sayılabilir” tabirleri yer aldı.
PARA VE MALİYE SİYASETİ ÖNERİSİ
Dünya Bankası’nın Türkiye Baş Ekonomisti Hans Beck husus ile ilgili olarak şunları söylemiş oldu:
“2022 ve 2023 senelerına ait büyüme görünümünün önündeki riskleri azaltabilmek için, kısa vadede ekonomiyi istikrara kavuşturacak ve dikkatleri bir daha Türkiye’nin orta vadedeki büyüme potansiyelinin gerçekleştirilmesine yöneltecek uygun koordine edilmiş para ve maliye siyasetleri gerekecektir.”
Türkiye’nin global rekabet gücünü güzelleştirmenin üzerinde odaklanmanın da Türkiye’nin düşmekte olan yabancı direkt yatırım gidişatını bilakis çevirebileceği ve yabancı direkt yatırım düzeyini öbür büyük gelişen piyasalar ile benzeri düzeylere yükseltebileceği vurgulan rapora bakılırsa, Türkiye ayrıyeten AB’ye ihracatını etkileyecek olan AB Sonda Karbon Düzenleme Sistemi’nin tesirlerinin öngörülmesinde ve bunlar doğrultusunda hazırlıkların yapılmasında da ilerleme kaydedecek.