Hayvan varlığı tehlikede: Yerli sığır yok oluyor Türkiye’deki yerli sığır ırkları yok olma tehlikesi ile karşı karşıya. 2000’de yüzde 39.2 olan yerli ırk sığır oranı yüzde 8.9’a kadar düştü. İthal edilen kültür ırkı sığırlar ise Türkiye’nin kurallarına ahenk sağlamada sorun yaşıyorlar ve binlercesi hastalık niçiniyle ölüyor.
Kırmızı et ve sütün yüzde 90’unu karşılayan büyükbaş hayvan ortasındaki yerli sığır oranı her yıl azalıyor.
2000’de büyükbaş hayvanların yüzde 40’a yakını yerli sığır iken bugün yalnızca yüzde 8.9’u yerli ırk büyükbaş hayvanlardan oluşuyor.
İthal edilen büyükbaş hayvanlar ülkemiz coğrafik şartlarına ahenk sağlayamadığı için hastalıktan ölüyor.
Sayıştay, yerli sığır ırkları ile uygun kültür ırkı sığırlar içinde melezleme çalışması yapılmasını önerdi. Tigem’e bağlı Karacabey tesislerinde yürütülen melezleme çalışması elde edilen Karacabey Mantofonu’nun bir daha gündeme getirilmesi istendi.
YÜZDE 39,2DEN 8,9’A DÜŞTÜ
Sayıştay’ın TİGEM’e ait hazırladığı kontrol raporunda, yerli sığır sıkıntısına dikkat çekildi.
Raporda, büyükbaş hayvancılıkla ilgili şu kıymetlendirme yapıldı:
“Ülkemizde 2000’de 10,8 milyon olan sığır varlığı 2019 sonu itibariyle 17,7 milyona yükselmiştir. 2000’de toplam sığır varlığının yüzde 16,7’sini oluşturan saf kültür ırkının oranı 2019’da yüzde 48,4’e yükselirken, birebir devirde kültür melezi olan sığırların oranı yüzde 44,1’den yüzde 42,7’ye; yerli ırk olan sığırların oranı ise yüzde 39,2’den yüzde 8,9’a düşmüştür.”
“Uzun yıllardır bu coğrafyada yaşayan ve bölgenin gerek iklim gerekse hastalıklarına karşı direnç geliştirmiş olan yerli sığır ırkları yok olma tehlikesi ile yüz yüze kalmıştır” denilen raporda, “Genellikle hastalıktan ari ülkelerden ithal edilen kültür ırkı sığırların Türkiye’nin coğrafik kurallarına ve mevcut hastalıklara karşı dayanıklılık gösterememesi, hayvanlarda adaptasyon meselesinin oluşmasına, randıman azalışlarına, buzağı kayıplarına ve yüksek maliyetli bir yetiştiricilik yapılmasına niye olmaktadır” sözlerine yer verildi.
MELEZ SIĞIR ÖNERİSİ…
Yerli sığır korunması için ‘melezleme’ önerisi yapıldı:
“Ülkemizde yerli sığır ırkları olarak; Yerli Kara, Doğu Anadolu Kırmızısı, Boz Irk, Güneydoğu Anadolu Kırmızısı, Zavot, Kilis Sığırı üzere ırklar ile kültür ırkları olarak Holstein, Brown Swiss (Esmer Irk), Simmental, Avrupa Kırmızısı, Jersey üzere ırkların mevcudiyeti bilinmektedir. Kelam konusu yerli sığır ırklarının uygun kültür ırkı sığırlarla yeni melezleme çalışmalarının yapılması ile genetik potansiyelin korunması ve verimli yeni melez sığırların elde edilmesi ülke hayvancılığına kıymetli bir katkı sunulacağı mülahaza edilmektedir.”
KARACABEY MONTOFONU
Daha evvel TİGEM’e bağlı Karacabey işletmesinde yerli boz ırk sığırlar ile kültür ırkı olan Brown-Swiss (Montofon) melezlemesinin yapıldığı hatırlatılarak, bu projeye bir daha işlerlik kazandırılmasını istendi:
“Bu sığır gerek kök aldığı boz ırkın genetik özellikleri yardımıyla hastalıklara dirençli, gerekse Brown-Swiss ırkının genetik özellikleri yardımıyla randımanı yüksek bir ırk bulunmasına ve yetiştirici beklentileri bakımından tatminkâr sonuçlar vermesine karşın üretiminden vazgeçilip, büsbütün kültür ırkı sığır yetiştiriciliğine geçilmiştir.”
Kırmızı et ve sütün yüzde 90’unu karşılayan büyükbaş hayvan ortasındaki yerli sığır oranı her yıl azalıyor.
2000’de büyükbaş hayvanların yüzde 40’a yakını yerli sığır iken bugün yalnızca yüzde 8.9’u yerli ırk büyükbaş hayvanlardan oluşuyor.
İthal edilen büyükbaş hayvanlar ülkemiz coğrafik şartlarına ahenk sağlayamadığı için hastalıktan ölüyor.
Sayıştay, yerli sığır ırkları ile uygun kültür ırkı sığırlar içinde melezleme çalışması yapılmasını önerdi. Tigem’e bağlı Karacabey tesislerinde yürütülen melezleme çalışması elde edilen Karacabey Mantofonu’nun bir daha gündeme getirilmesi istendi.
YÜZDE 39,2DEN 8,9’A DÜŞTÜ
Sayıştay’ın TİGEM’e ait hazırladığı kontrol raporunda, yerli sığır sıkıntısına dikkat çekildi.
Raporda, büyükbaş hayvancılıkla ilgili şu kıymetlendirme yapıldı:
“Ülkemizde 2000’de 10,8 milyon olan sığır varlığı 2019 sonu itibariyle 17,7 milyona yükselmiştir. 2000’de toplam sığır varlığının yüzde 16,7’sini oluşturan saf kültür ırkının oranı 2019’da yüzde 48,4’e yükselirken, birebir devirde kültür melezi olan sığırların oranı yüzde 44,1’den yüzde 42,7’ye; yerli ırk olan sığırların oranı ise yüzde 39,2’den yüzde 8,9’a düşmüştür.”
“Uzun yıllardır bu coğrafyada yaşayan ve bölgenin gerek iklim gerekse hastalıklarına karşı direnç geliştirmiş olan yerli sığır ırkları yok olma tehlikesi ile yüz yüze kalmıştır” denilen raporda, “Genellikle hastalıktan ari ülkelerden ithal edilen kültür ırkı sığırların Türkiye’nin coğrafik kurallarına ve mevcut hastalıklara karşı dayanıklılık gösterememesi, hayvanlarda adaptasyon meselesinin oluşmasına, randıman azalışlarına, buzağı kayıplarına ve yüksek maliyetli bir yetiştiricilik yapılmasına niye olmaktadır” sözlerine yer verildi.
MELEZ SIĞIR ÖNERİSİ…
Yerli sığır korunması için ‘melezleme’ önerisi yapıldı:
“Ülkemizde yerli sığır ırkları olarak; Yerli Kara, Doğu Anadolu Kırmızısı, Boz Irk, Güneydoğu Anadolu Kırmızısı, Zavot, Kilis Sığırı üzere ırklar ile kültür ırkları olarak Holstein, Brown Swiss (Esmer Irk), Simmental, Avrupa Kırmızısı, Jersey üzere ırkların mevcudiyeti bilinmektedir. Kelam konusu yerli sığır ırklarının uygun kültür ırkı sığırlarla yeni melezleme çalışmalarının yapılması ile genetik potansiyelin korunması ve verimli yeni melez sığırların elde edilmesi ülke hayvancılığına kıymetli bir katkı sunulacağı mülahaza edilmektedir.”
KARACABEY MONTOFONU
Daha evvel TİGEM’e bağlı Karacabey işletmesinde yerli boz ırk sığırlar ile kültür ırkı olan Brown-Swiss (Montofon) melezlemesinin yapıldığı hatırlatılarak, bu projeye bir daha işlerlik kazandırılmasını istendi:
“Bu sığır gerek kök aldığı boz ırkın genetik özellikleri yardımıyla hastalıklara dirençli, gerekse Brown-Swiss ırkının genetik özellikleri yardımıyla randımanı yüksek bir ırk bulunmasına ve yetiştirici beklentileri bakımından tatminkâr sonuçlar vermesine karşın üretiminden vazgeçilip, büsbütün kültür ırkı sığır yetiştiriciliğine geçilmiştir.”