Hilafet makamı: Hilafet nedir, ne vakit kaldırıldı?

KesikÇayır

New member
Katılım
26 Mar 2021
Mesajlar
1,744
Puanları
0
Hilafet makamı: Hilafet nedir, ne vakit kaldırıldı? Türkiye gündeminde Sezen Aksu’nun müzik kelamları tartışılıyor.

Sanat topluluğunu ikiye bölen “Şahane Bir Şey Yaşamak” müzik kelamları, siyaset gündeminde de yerini aldı.

Sezen Aksu’nun müziğinde geçen ‘Cahil Havva ile Adem’ kelamlarına reaksiyon gösteren Devlet Bahçeli, “Serçeysen serçeliğini bil, sakın kuzgunluğa heves etme” dedi.

Aksu’nun müziğine reaksiyon gösteren İmam Halil Konakçı’nın sözleri de gündem oldu.

Konakçı, TBMM sonucuyla kaldırılan hilafete işaret ederek “Biz o makamı geri istiyoruz arkadaş. İslam ismine istiyoruz. Söyleyin bana İslam’ın merkezi neresi? İslam’ın kelam sahibi, makamı kim? Anladınız mı artık niçin kaldırdılar, niçin lağvettiler o makamı 100 yıl evvel? Çıksın bir müzikçi kesimi Adem Aleyhisselam’a ‘cahil’ diyebilsin diye bu makamı kaldırdılar.” tabirlerini kullandı.

Gelişmelerin ardından ise “hilafet” konusu merak edildi. Pekala hilafet nedir, hilafet makamı ne demek? İşte mevzunun bilgileri…

HİLAFET NEDİR?

Hadis kaynaklarında hilâfet sözüyle birlikte halife, imam, buyruk sözlerinin de yer aldığı ve bunlarla, ileride oluşacak terim manasına da taban hazırlayabilecek biçimde “devlet lideri, yönetici, lider” üzere manalar kastedililr.

Hilâfet, Hz. Muhammed’in 632 yılındaki vefatının akabinde oluşturulan siyasi bir makamdı. Bu siyasi makamın başındaki bireylere halife denirdi.

Hilafetçi ise hilafet sisteminin devam etmesine yönelik siyasetleri destekleyen kimselere verilen isimdir. Hz. Muhammed’in vefatından daha sonra ortaya çıkan mezhepsel çatışmalar, hilafetçi sözünün oluşumunda büyük bir rol oynamıştır.

Sözlükte “birinin yerine geçmek, bir kimseden daha sonra gelip onun yerini almak, birinin akabinde gelmek/gitmek, yerini doldurmak, vekâlet yahut temsil etmek” üzere manalara gelen hilâfet sözü, halifelik olarak da biliniyor.


İSLAM’DA HİLAFET

Müslüman toplumlarda devlet başkanlığına hilâfet denmesi, halifenin risâlet bakılırsavi hariç Hz. Peygamber’in yerine geçerek onun dünyevî otoritesini temsil etmesi, yeryüzünde dinin kararlarını uygulamak, dünya işlerini tertibe sokmak üzere Allah’ın yeryüzündeki hâkimiyetini yahut bütün müminlere ilişkin olan hilâfet ve yetkiyi temsil etmesi üzere sebeplerle açıklanır.

Hadis kaynaklarında hilâfet sözüyle birlikte halife, imam, buyruk sözlerinin de yer aldığı ve bunlarla, ileride oluşacak terim manasına da yer hazırlayabilecek biçimde “devlet lideri, yönetici, lider” üzere manaların kastedildiği görülür. Çeşitli hadislerde âdil devlet lideri övülüp onun kıyamet günü Allah tarafınca gölgelendirilmek suretiyle mükâfatlandırılacağı belirtilmekte (Buhârî, “Zekât”, 16; Müslim, “Zekât”, 91; Tirmizî, “Aḥkâm”, 4), zalim devlet lideri yerilmekte (Tirmizî, “Aḥkâm”, 4; Müsned, III, 22), devlet liderinin tıpkı bir çoban üzere buyruğu altındakilerin sorumluluğunu taşıdığı (Buhârî, “Cumʿa”, 11; Müslim, “İmâre”, 20), onun bir esirgeyici olduğu ve mâsiyeti emretmediği sürece kendisine itaat etmek gerektiği (Buhârî, “Cihâd”, 108-109, 164; Müslim, “İmâre”, 43; İbn Mâce, “Cihâd”, 40; Müsned, VII, 96), hilâfetin Kureyş’e ilişkin olduğu ve halifelerin Kureyşli oldukları / olmaları gerektiği (Buhârî, “Aḥkâm”, 2, “Menâḳıb”, 2; Müslim, “İmâre”, 4, 8-9; Müsned, II, 93; III, 129, 183; IV, 185, 421), iki halifeye biat edilmesi halinde ötekinin/daha sonrakinin öldürülmesi icap ettiği (Müslim, “İmâre”, 61), gerçek manada hilâfetin (hilâfetü’n-nübüvve) otuz yıl süreceği ve sonrasındasında saltanata dönüşeceği (Ebû Dâvûd, “Sünnet”, 8; Tirmizî, “Fiten”, 48; Müsned, IV, 273; V, 50, 220-221) kaydedilmektedir.


HİLAFET NE VAKİT KALDIRILDI?

Türkiye Büyük Millet Meclisinin 3 Mart 1924 günü çıkardığı kanunla halifelik makamını kaldırıldı. Devletin laikleştirilmesi yolunda yapılmış siyasi bir ihtilaldir.

Yasanın öne sürülen sebebi, birinci unsurda “halifeliğin hükûmet, Cumhuriyet, yani TBMM’nin mana ve kavramı ortasında esasen gizli olduğu” sözü ile açıklanmıştır.
 
Üst