Barcali
Active member
- Katılım
- 14 Şub 2021
- Mesajlar
- 1,145
- Puanları
- 38
İnsanların bilgilenmesi yahut bilgisiz kalması bağlı olduğu üç etmen Birçok kişi, üç ‘bilgi arama tipinden’ birine giriyor. Nature Communications bülteninde yayımlanan bulgulara göre birinci tipteki bireyler, bilgilenip bilgilenmemeye karar verirken sıklıkla bilginin hisleri üstündeki tesirini hesaba katıyor. İkinci tipteki bireyler sıklıkla bilginin karar alırken ne kadar faydalı olacağını düşünüyor. Üçüncü tip şahıslar ise birden fazla vakit en sık düşündükleri bahisler hakkında bilgi arıyor.
Çalışmanın eş baş müellifi Profesör Tali Sharot (UCL Psikoloji & Lisan Bilimleri ve Max Planck UCL Hesaplamalı Psikiyatri ile Yaşlanma Araştırmaları Merkezinden) şu biçimde söylüyor:
“Günümüzde bireyler için devasa ölçülerde bilgi mevcut. Bunlar içinde, genetik yapınıza dönük bilgilerden toplumsal sorunlara ve iktisada dönük bilgilere kadar her şey bulunuyor. Biz ise insanların neyi öğrenmeye nasıl karar verdiklerini ve kimi bireylerin mesela COVID aşıları, ekonomik eşitsizlik ile iklim değişimi hakkında faal biçimde bilgi ararken, başkalarının niye bu biçimde yapmadığını bulmak istedik.
İnsanların kendilerini maruz bırakmaya karar verdiği bilgiler, şahısların sıhhati, mali durumları ve münasebetleri hakkında değerli sonuçlar barındırıyor. İnsanların bilgilenmeyi niye tercih ettiğini daha âlâ anlayarak, insanları kendilerini eğitmeye ikna etme formları geliştirebiliriz.”
Çalışmaya katılan 543 şahısla beş deney yürüten araştırmacılar, hangi etmenlerin bilgi arama davranışını etkilediği ölçüldü.
Deneylerden birinde iştirakçilere, mesela Alzheimer tehlikesini artıran yahut kendilerine kuvvetli bir bağışıklık sistemi sağlayan bir gen taşıyıp taşımadıkları üzere sıhhatle bağlantılı ayrıntıları ne kadar bilmek istedikleri soruldu. Öteki bir deneyde, döviz kurları yahut hangi gelir diliminde yer aldıkları üzere iktisadi ayrıntıları görmek isteyip istemedikleri soruldu. Başka deneyde ise ailelerinin ve arkadaşlarının, kendilerini zeka ve tembellik üzere özellikler bakımından nasıl derecelendirdiklerini öğrenmek isteyip istemedikleri soruldu.
İştirakçilere ondan sonrasında bu ayrıntıların ne kadar faydalı olduğunu düşündükleri, kendilerini nasıl hissettireceğine yönelik beklentileri ve bahsi geçen hususların her birini ne kadar sık düşündükleri soruldu.
Araştırmacılar, insanların bilgi aramayı üç etmene dayanarak seçtiğini belirlemişler. Bu etmenler ise yararlılık beklentisi, duygusal tesir ve bilginin sık sık düşündükleri şeylerle alakalı olup olmaması biçiminde sıralanıyor. Bu üç etmenli model, test edilen bir dizi öbür alternatif model ile kıyaslandığında bilgi arama yahut bilgiden kaçınma kararlarını en düzgün biçimde açıklıyor.
Birtakım iştirakçiler, deneyleri birkaç aylık ortayla birkaç sefer yinelandı. Araştırmacılar birden fazla kişinin, üç saike (duygular, kullanışlılık, niyet sıklığı) başkalarından daha fazla öncelik verdiğini ve şahısların bu özel eğiliminin vakit ve yerler boyunca nispeten sabit kaldığını keşfetmişler. Bu durum, her insanı bilgi aramaya iten şeyin ‘kişilik özelliği gibi’ bir şey olduğunu akla getiriyor.
Yapılan deneylerin iki adedinde de iştirakçiler, genel zihin sıhhatlerini ölçen bir anket doldurmuşlar. Araştırmacıların keşfettiğine nazaran beşerler kendi özelliklerine yönelik bilgi aradıklarında, sıklıkla sık düşündükleri kişilik özellikleri hakkında bilgi edinmek isteyen iştirakçiler zihinsel sıhhatlerinin daha düzgün olduğunu bildiriyor.
Çalışmanın eş baş muharriri ve doktora öğrencisi Christopher Kelly (UCL Psikoloji & Lisan Bilimleri Kısmı ile Max Planck Enstitüsü UCL Hesaplamalı Psikiyatri ve Yaşlanma Araştırmaları Merkezinden) şöyleki söylüyor:
“Karar verici kişi ve kurumlar, insanları bilgi aramaya iten şeyleri anlayarak onların hayati bilgilerle etkileşim kurup bu bilgilerden yarar sağlama mümkünlüğünü artırabilirler. Örneğin karar vericiler ilettikleri iletinin muhtemel faydalarını ve meydana getirebileceği olumlu hisleri vurgularlar ise, bildirilerinin tesirini artırabilirler.
“Araştırma ayrıyeten karar vericilerin, bilginin refah üstündeki etkisinin tam olarak nasıl değerlendirileceğini tanım etmek suretiyle; ayrıntıların mesela besin ambalajlarının üzerine yazılması gerekip gerekmediğine karar vermelerine de yardımcı olabilir. Günümüzde karar vericiler, bilginin insanların hisleri ya da etraflarındaki dünyayı manaya kabiliyeti üstündeki tesirini gözden kaçırıyor ve yalnızca bilginin kararlara taraf verip vermeyebileceğine odaklanıyorlar.”
Kaynak: Popular Science Türkiye College London Üniversitesi
Çalışmanın eş baş müellifi Profesör Tali Sharot (UCL Psikoloji & Lisan Bilimleri ve Max Planck UCL Hesaplamalı Psikiyatri ile Yaşlanma Araştırmaları Merkezinden) şu biçimde söylüyor:
“Günümüzde bireyler için devasa ölçülerde bilgi mevcut. Bunlar içinde, genetik yapınıza dönük bilgilerden toplumsal sorunlara ve iktisada dönük bilgilere kadar her şey bulunuyor. Biz ise insanların neyi öğrenmeye nasıl karar verdiklerini ve kimi bireylerin mesela COVID aşıları, ekonomik eşitsizlik ile iklim değişimi hakkında faal biçimde bilgi ararken, başkalarının niye bu biçimde yapmadığını bulmak istedik.
İnsanların kendilerini maruz bırakmaya karar verdiği bilgiler, şahısların sıhhati, mali durumları ve münasebetleri hakkında değerli sonuçlar barındırıyor. İnsanların bilgilenmeyi niye tercih ettiğini daha âlâ anlayarak, insanları kendilerini eğitmeye ikna etme formları geliştirebiliriz.”
Çalışmaya katılan 543 şahısla beş deney yürüten araştırmacılar, hangi etmenlerin bilgi arama davranışını etkilediği ölçüldü.
Deneylerden birinde iştirakçilere, mesela Alzheimer tehlikesini artıran yahut kendilerine kuvvetli bir bağışıklık sistemi sağlayan bir gen taşıyıp taşımadıkları üzere sıhhatle bağlantılı ayrıntıları ne kadar bilmek istedikleri soruldu. Öteki bir deneyde, döviz kurları yahut hangi gelir diliminde yer aldıkları üzere iktisadi ayrıntıları görmek isteyip istemedikleri soruldu. Başka deneyde ise ailelerinin ve arkadaşlarının, kendilerini zeka ve tembellik üzere özellikler bakımından nasıl derecelendirdiklerini öğrenmek isteyip istemedikleri soruldu.
İştirakçilere ondan sonrasında bu ayrıntıların ne kadar faydalı olduğunu düşündükleri, kendilerini nasıl hissettireceğine yönelik beklentileri ve bahsi geçen hususların her birini ne kadar sık düşündükleri soruldu.
Araştırmacılar, insanların bilgi aramayı üç etmene dayanarak seçtiğini belirlemişler. Bu etmenler ise yararlılık beklentisi, duygusal tesir ve bilginin sık sık düşündükleri şeylerle alakalı olup olmaması biçiminde sıralanıyor. Bu üç etmenli model, test edilen bir dizi öbür alternatif model ile kıyaslandığında bilgi arama yahut bilgiden kaçınma kararlarını en düzgün biçimde açıklıyor.
Birtakım iştirakçiler, deneyleri birkaç aylık ortayla birkaç sefer yinelandı. Araştırmacılar birden fazla kişinin, üç saike (duygular, kullanışlılık, niyet sıklığı) başkalarından daha fazla öncelik verdiğini ve şahısların bu özel eğiliminin vakit ve yerler boyunca nispeten sabit kaldığını keşfetmişler. Bu durum, her insanı bilgi aramaya iten şeyin ‘kişilik özelliği gibi’ bir şey olduğunu akla getiriyor.
Yapılan deneylerin iki adedinde de iştirakçiler, genel zihin sıhhatlerini ölçen bir anket doldurmuşlar. Araştırmacıların keşfettiğine nazaran beşerler kendi özelliklerine yönelik bilgi aradıklarında, sıklıkla sık düşündükleri kişilik özellikleri hakkında bilgi edinmek isteyen iştirakçiler zihinsel sıhhatlerinin daha düzgün olduğunu bildiriyor.
Çalışmanın eş baş muharriri ve doktora öğrencisi Christopher Kelly (UCL Psikoloji & Lisan Bilimleri Kısmı ile Max Planck Enstitüsü UCL Hesaplamalı Psikiyatri ve Yaşlanma Araştırmaları Merkezinden) şöyleki söylüyor:
“Karar verici kişi ve kurumlar, insanları bilgi aramaya iten şeyleri anlayarak onların hayati bilgilerle etkileşim kurup bu bilgilerden yarar sağlama mümkünlüğünü artırabilirler. Örneğin karar vericiler ilettikleri iletinin muhtemel faydalarını ve meydana getirebileceği olumlu hisleri vurgularlar ise, bildirilerinin tesirini artırabilirler.
“Araştırma ayrıyeten karar vericilerin, bilginin refah üstündeki etkisinin tam olarak nasıl değerlendirileceğini tanım etmek suretiyle; ayrıntıların mesela besin ambalajlarının üzerine yazılması gerekip gerekmediğine karar vermelerine de yardımcı olabilir. Günümüzde karar vericiler, bilginin insanların hisleri ya da etraflarındaki dünyayı manaya kabiliyeti üstündeki tesirini gözden kaçırıyor ve yalnızca bilginin kararlara taraf verip vermeyebileceğine odaklanıyorlar.”
Kaynak: Popular Science Türkiye College London Üniversitesi