İran: UAEA’nın talepleri yaptırımlar niçiniyle uygulanabilir değil İran Atom Gücü Kurumu Sözcüsü Behruz Kemalvendi, Milletlerarası Atom Gücü Ajansı’nın (UAEA) ülkesinin nükleer programıyla ilgili taleplerini “aşırı” olarak değerlendirdiklerini ve yaptırımlar niçiniyle bu taleplerin kabul edilmeyeceğini söylemiş oldu.
İran devlet radyosunda katıldığı bir programda konuşan Kemalvendi, ülkesinin nükleer programını denetleyen UAEA ile birtakım konularda ortaya çıkan uyuşmazlığı kıymetlendirdi.
Tahran ile UAEA içindeki iş birliğinin sürdüğünü lakin yaptırımlar niçiniyle kontrolün kısıtlandığını hatırlatan Kemalvendi, buna rağmen Ajansın daha fazla kontrol talebinde bulunduğunu belirtti.
İran’ın UAEA ile Güvenlik Kontrolü Muahedesi haricinde bir yükümlülüğü bulunmadığını tabir eden Kemalvendi, “Bu talepleri çok kabul ediyoruz zira yaptırımlar niçiniyle bu talepler uygulanabilir değildir. Batılılar yaptırımları kaldırıp nükleer mutabakattaki yükümlülüklerine dönerse İran da mutabakat kapsamında kabul ettiği taahhütlerine geri dönecektir.” dedi.
İran ile Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulu’nun (BMGK) daimi üyeleri ABD, Rusya, Çin, İngiltere ve Fransa ile Almanya (5+1) içinde 2015’te yaptırımların kaldırılması karşılığında Tahran’ın nükleer faaliyetlerinin düzenlendiği ve kontrol altına alındığı bir mutabakat imzalanmıştı. Washington, eski Lider Donald Trump devrinde, 2018’de muahededen tek taraflı çekilerek İran’a bir daha yaptırım uygulamaya başlayınca Tahran da mutabakattaki taahhütlerini kademeli olarak durdurmuş ve bir daha yüksek seviyede uranyum zenginleştirme dahil bir dizi adım atmıştı.
İran ve UAEA içindeki anlaşmazlık
İran’da UAEA’ya bildirilmemiş 3 yerde nükleer bulguların tespit edilmesi ve kelam konusu nükleer bulgulara ilişin Tahran idaresine yöneltilen soruların istenilen seviyede yanıtlanmaması taraflar içinde gerginliğe niye olmuştu.
Ajansın, Tahran’ın bu 3 yere ait yaptığı açıklamayı teknik olarak inandırıcı bulmadığını açıklaması üzerine, 8 Haziran’da UAEA İdare Konseyi, İran’a karşı karar almıştı.
Bu gelişme üzerine İran, 9 Haziran’da Kapsamlı Ortak Aksiyon Planı olarak isimlendirilen nükleer muahede kapsamında bu ülkenin nükleer programını denetlemek emeliyle Ajansın kullandığı kamera sistemleri başta olmak üzere çeşitli ekipmanları kaldırmaya başladığını duyurmuştu. Bu durum da Ajansın İran’ın nükleer programına ait müşahede ve doğrulama faaliyetlerini sınırlamıştı.
İran devlet radyosunda katıldığı bir programda konuşan Kemalvendi, ülkesinin nükleer programını denetleyen UAEA ile birtakım konularda ortaya çıkan uyuşmazlığı kıymetlendirdi.
Tahran ile UAEA içindeki iş birliğinin sürdüğünü lakin yaptırımlar niçiniyle kontrolün kısıtlandığını hatırlatan Kemalvendi, buna rağmen Ajansın daha fazla kontrol talebinde bulunduğunu belirtti.
İran’ın UAEA ile Güvenlik Kontrolü Muahedesi haricinde bir yükümlülüğü bulunmadığını tabir eden Kemalvendi, “Bu talepleri çok kabul ediyoruz zira yaptırımlar niçiniyle bu talepler uygulanabilir değildir. Batılılar yaptırımları kaldırıp nükleer mutabakattaki yükümlülüklerine dönerse İran da mutabakat kapsamında kabul ettiği taahhütlerine geri dönecektir.” dedi.
İran ile Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulu’nun (BMGK) daimi üyeleri ABD, Rusya, Çin, İngiltere ve Fransa ile Almanya (5+1) içinde 2015’te yaptırımların kaldırılması karşılığında Tahran’ın nükleer faaliyetlerinin düzenlendiği ve kontrol altına alındığı bir mutabakat imzalanmıştı. Washington, eski Lider Donald Trump devrinde, 2018’de muahededen tek taraflı çekilerek İran’a bir daha yaptırım uygulamaya başlayınca Tahran da mutabakattaki taahhütlerini kademeli olarak durdurmuş ve bir daha yüksek seviyede uranyum zenginleştirme dahil bir dizi adım atmıştı.
İran ve UAEA içindeki anlaşmazlık
İran’da UAEA’ya bildirilmemiş 3 yerde nükleer bulguların tespit edilmesi ve kelam konusu nükleer bulgulara ilişin Tahran idaresine yöneltilen soruların istenilen seviyede yanıtlanmaması taraflar içinde gerginliğe niye olmuştu.
Ajansın, Tahran’ın bu 3 yere ait yaptığı açıklamayı teknik olarak inandırıcı bulmadığını açıklaması üzerine, 8 Haziran’da UAEA İdare Konseyi, İran’a karşı karar almıştı.
Bu gelişme üzerine İran, 9 Haziran’da Kapsamlı Ortak Aksiyon Planı olarak isimlendirilen nükleer muahede kapsamında bu ülkenin nükleer programını denetlemek emeliyle Ajansın kullandığı kamera sistemleri başta olmak üzere çeşitli ekipmanları kaldırmaya başladığını duyurmuştu. Bu durum da Ajansın İran’ın nükleer programına ait müşahede ve doğrulama faaliyetlerini sınırlamıştı.