İskandinav ülkelerinde şantiyeler nasıl çevreci olabildi?

Barcali

Active member
Katılım
14 Şub 2021
Mesajlar
1,145
Puanları
38
İskandinav ülkelerinde şantiyeler nasıl çevreci olabildi? Getty Images

Sessiz, pak ve yeşil üzere sözler çoklukla şantiyeleri tanımlarken pek kullanılmaz. Fakat Norveç’in başşehri Oslo’nun en işlek caddesi Olav Vs gate’deki şantiye alanını bundan hariç tutmak gerekir. Dünyada çeşidinin birinci örneği olarak, şantiyede kullanılan tüm inşaat makineleri elektrikliydi.

Şantiye projesi Eylül 2019’da başladı. Bir vakit içinder kentin taksileri için hareketli bir yer olan bölgeyi yeni bir yaya bölgesine dönüştürdü. Bölgede yaşayanlar birinci vakit içinderda şantiyeyi başka şantiyeler üzere sanıp tereddüt hayatış olabilir fakat kısa müddette o denli olmadığı anlaşıldı. Hakikaten bu çalışma, dünyadaki birinci sıfır emisyonlu kentsel şantiye için bir pilot projeydi.

Etrafla ilgili kâr gayesi gütmeyen bir kuruluş olan Bellona’nın siyaset danışmanı Mark Preston Aragones, “Sıfır emisyonlu şantiyeyi ziyaret ettiğimde oldukça etkilendim” diyor.

Ekseriyetle dumanla, gürültüyle ve verilen rahatsızlıkla ilişkilendirilen kazıcılara baktığında aletlerin çalışıp çalışmadığını anlamakta kuvvetlik çektiğini söyleyen Aragones, “Bu kadar büyük makinelerin bu kadar az ses çıkardığını görmek sahiden de etkileyiciydi” diye kelamlarına devam ediyor.

Klâsik dizel motorlar yerine elektrikli ekipmanların kullanılması, etraftaki her insanın ortam gürültüsünde ve kirliliğinde bir azalma olduğunu fark etmesi manasına geliyordu.

Oslo İklim Ajansı’nın kıdemli danışmanlarından Philip Mortensen, “Dışarıda inşaat sürerken dahi dükkanların sokak kapılarını açık tuttuklarını gözlemledik. Ayrıyeten personeller de daha düşük gürültü düzeyleri niçiniyle alanda epey daha düzgün irtibat kurabildiklerini ve bunun kararında çalışma ortamının daha inançlı hissettirdiğini lisana getirdi” diyor.

İNŞAATLAR DÜNYANIN TÜM KARBON EMİSYONUNUN YÜZDE 38’İNE SEBEP OLUYOR

İnşaat kesiminin karbonsuz bir biçimde işlemesi, Oslo’nun dünyaya liderlik etmek istediği tipten bir şey. Ve yeterli de bir sebebi var. Şu anda inşaat dalı global sera gazı emisyonlarının yüzde 10’undan fazlasına denk geliyor. Güç kullanmasından kaynaklanan karbondioksit emisyonlarına bakıldığında ise tesiri daha da besbelli. İnşaat dalı dünyanın tüm karbon emisyonunun yüzde 38’ini üretiyor.

Oslo’da ise resmi biraz daha farklı. Zira inşaat bölümünün kentin toplam emisyonu içerisindeki hissesi hava ve gürültü kirliliğine kıymetli ölçüde katkıda olmasına karşın yüzde 7. Fakat Olav Vs gate’deki sıfır emisyonlu pilot şantiye, kenti bu alanda daha da geliştirmek istiyor.

Olav Vs gate şantiyesi kullandığı elektrikli iş makineleri ile, olağan makine kullanmasına kıyasla 35 bin litre dizel ve 92 bin 500 kilogram karbondioksit muadili tasarruf sağladı. Bu, bir yıl boyunca 20 otomobilin trafiğe hiç katılmamasına eşit.

Şantiyede propan brülörünün emisyonsuz bir alternatifle değiştirilememesi sebebiyle proje yüzde 100 emisyonsuz hale getirilemedi. Lakin Oslolular, projenin dizel yakıtlar kullanılarak yapılmasına kıyasla yüzde 99 emisyon tasarrufu sağladığı sonuçtan son derece şad.

2030 YILINA KADAR TÜM İNŞAATLARIN SIFIR EMİSYONLU OLMA GAYESİ

Kent şu anda 2025 yılına kadar tüm belediye şantiyelerinin ve 2030 yılına kadar da kamu yahut özel tüm inşaat işlerinin sıfır emisyonlu olmasını istiyor. Norveç’in en büyük altı kenti de yakın vakitte Oslo ile birebir maksatlara sahip. Norveç, ülkece birçok hidroelektrikten elde edilen yüzde 98 yenilenebilir güce sahip. Bu da ülkeyi sıfır emisyonlu şantiyeler için ülkü bir test alanı haline getiriyor.

tıpkı vakitte, Olav Vs gate’deki pilot proje, kesime emisyonsuz bir inşaat alanının ulaşılabilir olduğunu ve geleceğin standardı olacağını gösteren bir tablo sunuyor.

Oslo bu alanda liderlik koltuğuna oturduysa da, onu çabucak akabinde sıfır emisyonlu inşaat alanlarına sahip öbür İskandinav başşehirleri, Kopenhag ve Helsinki izliyor.

MALİYETİ Mİ, EMİSYON MU?

Ancak inşaat dalının sahip olduğu ün, emisyon kıymetlerini düşürmekten epeyce maliyetleri düşürmekle ilgili ve bu manada da oldukça dirençli.

Aragones, “Bu cins makineler, kimi kentler için işe başlarken yapılan yatırım maliyeti açısından çok derecede değerli olabilir” diyor ve niçinini ise şu biçimde açıklıyor:

“Çünkü elektrikli bir makine dizel bir makiniçin iki kat daha değerli olabiliyor. Sahip olunan donanımı yenileriyle güçlendirmek isterseniz de, iki yahut üç kat daha fazla para vermeniz mümkün.”

bir daha de daha kıymetli ekipmanın kendi kendini amorti edebileceğini söyleyen Aragones’e nazaran bu biçimde bir durumda dizele para ödenmeyecek ve de elektrik tüketimi dizelden daha ucuza gelecek:

“Yani, cebinizden daha fazla peşin para çıkacak olsa da, operasyon müddetince epey daha fazla tasarruf ediyorsunuz.”

Elektrikli makineler, daha az gürültülü oldukları için gece geç saatlerde ya da sabahın erken saatlerinde çalışabilmek üzere öteki avantajlara sahip. Bu da paranın geri kazanılmasına yardımcı olabilir.

ELEKTRİKLİ MAKİNELERİ ŞARJ EDEBİLMEK DEZAVANTAJ YARATIYOR MU?

Ekipman maliyetlerine ek olarak, öbür bir mahzur ise elektrikli makineler için daima bir güç kaynağı sağlamak. Aragones, “Bazı kentlerde, elektrikli makineler için yeteri ölçüde güç elde etmek mutlak bir zorluktur” diyor.

Aragones biraz yaratıcılıkla bunun sağlanabileceğini fakat nihayetinde dalda birtakım değişikliklere muhtaçlık duyulacağını söylüyor ve şöyleki devam ediyor:

“Bataryaları diğer bir yerde şarj etmediğiniz ve onları daima olarak şantiyeye taşımadığınız surece; şebekeye bağlanmak isteyebilirsiniz fakat bu da şebekeden hayli daha fazla güç çekmeniz manasına gelir.”

BBC
BBC

Yakın vakitte Hong Kong’da denenen bu biçimde bir pil sistemine Ampd Enertainer ismi verildi. Bu da şu anda dünyanın tüm inşaatını besleyen dizel jeneratörlerin yerini alabilecek gelişmiş, kompakt bir pil sistemi.

Ampd Energy’nin kurucuları için emel, inşaat dalının elektrikleştirilmesi için gereken altyapıyı sağlamak. Kelam konusu batarya şu anda, Hong Kong’daki en büyük 18 inşaat ve emlakçısı tarafınca kullanılıyor. Genel olarak, batarya vinçlere, yük asansörlerine, kaynakçılara ve elektrik kullanan öteki inşaat ekipmanlarına güç sağlıyor.

Bataryanın üreticileri karbon emisyonlarını yüzde 85 oranında azaltabileceğini söylüyor. Ki bu da her şantiyede 200 ila 400 araba içinde bir emisyona muadil tasarruf sağlıyor. Ayrıyeten dizel jeneratörlerine nazaran otuzda bir oranında daha az gürültülü.

Ampd Energy’nin işletme müdürü Julian de Jonquieres, “[Dizel jeneratörler] her vakit açık tutulur. bu biçimde bir eğilim vardır. Fakat her vakit verimli bir biçimde kullanılmaz. örneğin bir vinçe bağlı tutulur ve daima çalışır ancak vinç daima çalışmaz.”

Getty ImagesTüm dünyada inşaat kesimi global sera gazı emisyonlarının yüzde 10’undan fazlasına denk geliyor

Jonquieres, pillerin bu meseleyle başa çıkmada hayli daha tesirli olduğunu söylüyor:

“Çalışmadığında, çalışmıyor; yalnızca orada oturuyor. Güce gereksiniminiz olduğunda gücü neredeyse anında elde edebilirsiniz, işte bu biçimde büyük tasarruf elde edersiniz.”

‘NESNELERİN İNTERNETİ İLE KOORDİNELİ ÇALIŞIYOR’

Hong Kong’daki en büyük geliştiricilerden biri olan Sino Group, Ampd Enertainer’ı kullanıyor. Sino Group inovasyon yönetici yardımcısı Andrew Young, batarya ünitesinin karbon tasarrufunun yanı sıra birfazlaca yararlı bilgiyi sağladığını söylüyor.

Young, “Sitedeki objelerin interneti (makinelerin birbirleriyle yahut daha geniş sistemlerle temaslı olduğu ağlara verilen isim) sensörlerini bu üniteye bağlayabiliriz” diyor ve devam ediyor:

“Ekipman durumunu gerçek vakitli olarak izlememizi sağlıyor. Bu, herkese bilgi ve bilgi elde etme bahtı sunuyor. Bu datalar aracılığıyla karar verme sürecini hızlandırabiliyoruz, bu da işin operasyonel verimliliğini güzelleştirebiliyor.”

Şantiyelerin dijitalleşmesi süreci sürat kazanıyor. Young, “Şantiyelerde neler olup bittiğini bilmek, dataları toplamak ve süreci dijitalleştirmek tüm sanayi için fazlaca büyük bir mana tabir ediyor” diyor.

Young’a nazaran şantiye sürecindeki rastgele bir düzgünleştirme epeyce büyük paralar demek ve birkaç günlük tasarruf, yüklenici firmaları da büyük bir yükten kurtarabilir.

Getty ImagesPrefabrik yapılar daha yeşil gereçler kullanılmasının yanı sıra inşaat emisyonlarının da önüne geçiyor.

PREFABRİK OLMAK

Verimliliği artırmak ve israfı azaltmak için bir öteki yenilik de modüler yapılar. Modüler yapılar, ya da bilinen ismiyle prefabrik yapılar, bir binanın tümünün ya da kısımlarının saha haricinde inşa edilip, alanda bir ortaya getirildiği sürece sahip.

Danimarka’da ya da öteki İskandinav ülkelerinde, gündüz müddetleri göz önünde bulundurulduğunda kış aylarında inşaat emekçilerinin alanda fazlaca fazla vakti olmaz. Bunun yerine prefabrik yapılar kullanılır. Bu da aslında israfı azaltan bir eğilim.

BBC

Aarhus Üniversitesi İnşaat Mühendisliği ve Mimarlık kısmından Doç. Jochen Teizer, modüler yapı, güvenlik, üretkenlik ve çevresel tesir kelam konusu olduğunda, tüm bu şeyler birbirine bağlı olduğunu söz ederek şunları söylüyor:

“İmalatı şantiye haricinde yapar ve nakliyesini sağlarsam, tüm bu saydığı süreçleri iyileştiririm, montaj sürecindeki israfı azaltır ve beraberinde emekçilerin güvenliğini de arttırırım. Bu da bir öbür avantaj.”

OSLO’DA 20 YENİ PROJEDE DAHA SIFIR EMİSYONLU EKİPMANLARIN KULLANILMASI BEKLENİYOR

“Mimarlardan, taşeronlara ve müteahhitlere, insanların bir projeyi bir biçimde tasarladığı, fakat ondan sonrasında farklı bir biçimde yürütüldüğü yerlerde bağlantıda birfazlaca kopukluk oluyor. Bana nazaran değişimi görmek bir kuşak alacak. Bu yüzden hakikat araçlara gereksinimimiz var.”

Bu alanda yavaş da olsa ilerleme kaydediliyor. Oslo’da 20 yeni projede daha sıfır emisyonlu ekipmanların kullanılması bekleniyor. Ayrıyeten Oslo’nun 2025 yılına kadar tüm şantiyelerin sıfır emisyonlu olması maksadı kuvvetli bir bildiri verdi. Artık biroldukça inşaat şirketi bu geçiş için planlar yapıyor. İnşaat ekipmanı üreticileri daha fazla elektrikli makine üretmeye başlıyor.

Ayrıyeten Kentler İklim Liderliği Kümesi (C40) şantiyelerden kaynaklanan emisyonları azaltma taahhüdünü içeren bir Pak İnşaat Deklarasyonu yayımladı. Deklarasyon, 2025 yılı prestijiyle sadece sıfır emisyonlu ekipmanların tedariğini ve kullanılması davetinde bulunuyor. Şu anda, ortalarında Oslo, Budapeşte ve Avrupa haricinde da Los Angeles ve Mexico City üzere büyük kentlerin de bulunduğu dünya çapında yaklaşık 40 kent deklarasyona kaydoldu.

Mortensen, “Oslo, sıfır emisyonlu inşaatın mümkün olduğunun ispatı. Birfazlaca farklı kentten de çalışmalarımıza dair ilgi görüyoruz” diyor.

Umut, dünyanın dört bir yanında kentlerin bu sıkıntıya ilgi göstermesiyle emisyonsuz bir gelecek inşa etmenin pekala ulaşılabilir olduğu tarafında.
 
Üst