Israrlı takip: ‘Kadınların ömrü tehlikede, tedbir alınmalı’

HoVaRDa

New member
Katılım
26 Eki 2020
Mesajlar
302
Puanları
0
Israrlı takip: ‘Kadınların ömrü tehlikede, tedbir alınmalı’ ANKARA – Müzisyen Ceylan Ertem’in, kendisine hayran olduğunu söyleyen bir kişi tarafınca beş yıldır takip edildiğini Twitter hesabı üzerinden açıklamasının akabinde ısrarlı takip (stalking) tartışmaları bir daha alevlendi.

Hak savunucuları ve mağdurlar, bahsin Türk Ceza Kanunu (TCK) kapsamında derhal yasal bir çerçeveye kavuşturulması ve münferit bir hata olarak düzenlenip alanda aktif muhafaza önlemlerinin işletilmesi gereğine dikkat çekiyorlar.

“Saplantılı” eş, nişanlı, hayran, eski sevgili yahut hiç bir biçimde tanınmayan bir kişi tarafınca gerçekleştirilen ısrarlı takip yenidenlama ögesi, kasıtlılık, kişiyi fizikî ortamda yahut toplumsal medya üzerinden takip ederek bağlantıda bulunma uğraşı, mağdurun mülküne girme yahut onu gözetleme teşebbüsleri ve maruz kalan bireyde yaratılan dehşet üzerinden tanımlanıyor.

Ayrıyeten ısrarlı takibin niteliğinde kabahat sürece ihtimali de var. Bu takibin karşılığı olarak önlem alınmaz ise fiziki şiddet de kesinlikle devreye giriyor.

Her ne kadar son devirde bahis tanınan figürler üzerinden tartışılsa da, aslında ısrarlı takip bir müddetdir Türkiye’de farklı çevrelerden bayanların sistematik olarak yaşadığı bir kâbus. Ve mevzu “musallat” olmanın ötesine geçmiş durumda.

Oyuncu Serenay Sarıkaya, geçtiğimiz günlerde Etiler’deki meskenine girerken onu bir müddetdir adım adım takip eden hayranının saldırısına maruz kalmış, aracı kelam konusu kişi tarafınca tekmelenmişti.

Benzeri biçimde oyuncu Ezgi Mola da, bir reklam sırasında bir arada poz verdiği müzisyenin 6 yıldır kendisini taciz ve tehdit ettiği savıyla kısa mühlet evvel savcılığa giderek şikâyetçi oldu.

Müzikçi Aleyna Tilki ise, dikenli tellerle korunan konutunu balta ile basan takıntılı hayranı yüzünden mesken adresini değiştirmişti.

Geçtiğimiz sene Meclis’e sunulan 4’üncü Yargı Islahat Paketi kapsamında “ısrarlı takip”in cinsel taciz sayılması için yeni bir düzenleme yapılması öngörülmüştü. Lakin ısrarlı takip çabucak hemen tarifli kabahat kapsamında değil.

6284 sayılı Ailenin Korunması ve Bayana Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun’un birinci unsurunun birinci fıkrasıyla birlikte “ısrarlı takip” kavramı birinci kere açıkça ulusal hukuka girdi ve uzaklaştırma kararları verirken kelam konusu kanuna atıfta bulunuluyor; lakin cezai soruşturmalara bahis olması için TCK kapsamına girmesi gerekiyor.

GÜLLÜ: TCK’DA YASAL ÇERÇEVE KAİDE

Türkiye Bayan Dernekleri Federasyonu (TKDF) lideri Canan Güllü, Gazete Duvar’a yaptığı açıklamada, hem şiddetin tarifinin yapılması birebir vakitte ısrarlı takibe dair TCK’da yasal çerçeve olması konusunda davette bulunuyor.

Israrlı takip mağduru olan biroldukca bayan yıllardır TKDF’ye başvuruyorlar ve Federasyon’un yönlendirmesiyle ilgili avukatlara erişiyorlar.

Türkiye Bayan Dernekleri Federasyonu (TKDF) lideri Canan Güllü

Güllü, “Israrlı takip her türlü eğitim ve sosyo-ekonomik statüden hanımı etkiliyor. Bu hatası işleyenler ise maddedeki boşluktan faydalanarak cezasızlık zırhına sığınıyorlar,” diyor.

Lakin Türkiye’de şahsi ayrıntıların korunması konusu hala gereğince yaygınlaşamadığı için tacizciler bireylerin adres detaylarıne çarçabuk ulaşabiliyor.

“Hem korkuyorum, hem öfkeliyim, hem üzgünüm” diyen Ceylan Ertem’in yaşadığı olaylar zincirinde, tacizci son olarak “hayranıyım” diyerek sanatçı ismine bir restorana yemek siparişi vermiş ve restoranın fatura göndermesiyle Ertem’in halihazırda yaşadığı adresi öğrenmişti.

Adalet Bakanı Abdülhamit Gül’ün yerini kısa müddet evvel Bekir Bozdağ’a bırakmasının akabinde ısrarlı takip sorununun Bakanlığın gündeminde önceliğinin ne olacağı ise çabucak hemen bilinmeyen.

TAHLİL NEDİR?

hanımın insan hakları konusunda çalışan avukatlar önleyici önlem olarak ısrarlı takipten vazgeçmeyen erkeğin elektronik kelepçeyle takip edilmesi ve mağdura da panik butonu sağlanması konusunda ısrarcı.

Canan Güllü ise, hem esirgeyici önlemler birebir vakitte yasal çerçevenin hazırlanması gerektiğinin altını çiziyor ve TCK 62. unsurda yer alan âlâ hal indirimlerinin bayana karşı şiddet, ısrarlı takip ve çocuk istismarına uygulanmaması gerektiğini belirtiyor.

“Kolluk kuvvetleri ısrarlı takip kararı kendilerine bu vakte dek kaç kişinin müracaat ettiği, müracaata bahis olan hadiselerin nitelikleri, ısrarlı takipte kullanılan biçimleri de içeren şikâyet belgelerini toparlamalı ve bunu Adalet Bakanlığı’na sunmalı. Ardından ivedilikle torba kanunlarla bu mevzu tahlile ulaştırılıp yasal bir müeyyideye bağlanmalı. Israrlı takip yasal olarak da şiddetle ve eziyetle ilişkilendirilmeli,” diye ekliyor Güllü.

Türkiye’nin kısa mühlet evvel ani bir kararla çıktığı Avrupa Kurulu İstanbul Sözleşmesi’nin “ısrarlı takip” başlıklı 34. unsuru uyarınca, taraf devletler, öbür bir kişiyi amaç alan ve kişinin kendi güvenliği için dehşet duymasına niye olacak biçimde yine eden, kasıtlı ve tehditkâr davranışların cezalandırılmasını sağlamak üzere gerekli tüzel yahut başka tedbirleri almakla mükellef.

Samsun’da çarşamba sabahı Kavak ilçesinde bir bayan, boşanma kademesindeki kocası tarafınca bir aylık uzaklaştırma sonucunın sonlanmasının çabucak akabinde bıçaklanarak öldürüldü.

“Tanıdık biri olan eşten gelen ısrarlı takibin yanı sıra, tanımadığımız ve bayanların üzerine erk kuran, hayatlarını alt üst eden, sokağa çıkmaktan bile korkacak duruma getiren, hiç tanımadıkları yahut kısa vadeli ilgileri olan erkekler tarafınca yapılan ısrarlı takip de kelam konusu,” diyor Güllü.

TKDF Lideri, ısrarlı takibe maruz kalan bayanların kimseye müracaattan savcılığa başvurarak TCK’nın “eziyet suçu”nu tanımlayan 96. unsuru üzerinden belge açtırmalarını ve yasal süreci bu türlü başlatmalarını öneriyor; çünkü bu hatanın cezai yaptırımı 3 yıldan 8 yıla kadar mahpus cezası.

‘KADINLARI KAYBEDİYORUZ’

İstanbul Sözleşmesi’nden çıkılmasının yasal boşluk yarattığına dikkat çeken Güllü, “Kadınları kaybediyoruz. İstanbul Sözleşmesi’nin siyaset, tedbire, müdafaa, kovuşturma ayakları fazlaca değerliydi. Mukaveleden çıktığımız için bayan siyasetimiz yok, bir erkek hanımın kapısına dayandığında onu tutuklayıcı harekette bulunamıyorsun, sadece muhafaza sonucu vererek de hanımın can güvenliğini sağlayamıyorsun” diyor.

Bu çerçevede, uzmanlara göre, kolluk kuvvetleri içerisinde şiddet ünitelerinin her karakolda olması, bayan sığınma meskenlerine giderken bayanlar için özel araçlar tahsis edilmesi, elektronik kelepçenin denetimli bir biçimde uygulanması gerekiyor.

Öte yandan, siber ortamdan yapılan ısrarlı takibin de hata kapsamına alınması gerekiyor, çünkü bu takibe maruz kalanlar da yüklü çoğunluğu bayanlardan oluşuyor ve gerek toplumsal medya hesaplarını kapatıyorlar, gerekse bu takibin yarattığı endişeden dolayı fizikî hareket alanlarını kısıtlıyorlar.

SÜREN: SİYASİ İRADE KAİDE

Bayan Cinayetlerini Durduracağız Platformu ve Bayan Meclisleri’nin hukukçusu, İstanbul Bayan Hakları Merkezi üyesi, feminist-aktivist Av. Rukiye Leyla Süren, Gazete Duvar’a yaptığı açıklamada, ısrarlı takiple faal çabada tüm bakanlıkların irade ortaya koymaları gerektiğine dikkat çekiyor.

Av. Rukiye Leyla Süren

“Israrlı takibin cezalandırılmasında TCK’nın eziyetle ilgili hususuna başvurmak için hareketin süreklilik arz etmesi lazım. Örneğin, ısrarla bildiriler göndermek, fiili olarak takip etmek, yakınlarıyla irtibata geçip bilgi edinmeye çalışmak, daima çiçek göndermek, daima iş yerine gelmek üzere aksiyonlar, bununla birlikte yalnızca huzur ve sükûnunu bozmak gayesiyle gerçekleştirildiği için TCK 123. unsur kapsamında da yaptırıma mevzu olabilir,” diyor Süren.

Öte yandan, ısrarlı takip fiilinde mağdura gönderilen bildirilerde hakaret varsa hakaret kabahatiyle şikayette bulunulmasının mümkün olduğunu belirten Süren, ısrarlı takibin kapsamına bakılırsa TCK’nın eziyet, tehdit, konut dokunulmazlığını ihlal, mala ziyan verme, kişiyi hürriyetinden mahrum kılma üzere farklı kararlarının işletilebileceğine dikkat çekiyor.

İlgili yasal araçların alanda uygulanması konusunda mevcut kapasite eksikliği ise, hak savunucularının bilhassa vurguladığı bir öbür nokta.

Süren, bu mevzudaki saha tecrübesini şöyle aktarıyor:

“Yasa uygulayıcılar ve kolluk kuvvetleri için çalıştaylar yapılabilir, toplantılar düzenlenebilir. Biroldukça ısrarlı takip şikayetinde mağdurun evrakı ciddiye alınmıyor. Müdafaa sonucu veriliyor, lakin birebir anda faile uzaklaştırma sonucu bildiri edilirken mağdurun yeni adresi de iletilmiş oluyor. Sığınma meskenlerinin adresleri ise, taksilerden, marketlerden, çiçekçilerden bile öğrenilir hale geldi. Israrlı takipte bulunan birisi, cezai kovuşturmaya bahis olsa bile ‘çayımı içer çıkarım’ derse burada ceza korkusu yok demektir. Adaleti artık Twitter’dan beklemek yerine ilgili yasa unsurunu nitekim uygulamak gerekiyor. Tutuklanmanın şartları yeterli incelenmeli ve işlenen hata gerektiriyorsa tutuklanmalı.”

Hak savunucuları ve aktivistlerin bir öbür talebi ise, müdafaa sonucu sayısındaki düşmenin önüne geçilmesi.

Süren’e bakılırsa, Türkiye İstanbul Sözleşmesi’nden imzasını çektiğinden beri şikayetler artsa da müdafaa kararlarının sayısında bir azalma var.

“Ayrıca muhafaza sonucu talebinde kanıt aranıyor; halbuki kanunda bu biçimde bir ön-şart kelam konusu değil. Sorumluluk sahibi her insanın lisanına fazlaca dikkat etmesi gerekiyor; zira iktidarın lisanı topluma da yansıyor. Kadın-erkek eşit değildir derseniz, bu kadar bayan cinayetinin cürmünü 84 milyona yükleyemezsiniz,” diye ekliyor Süren.

AKTİF CEZALANDIRMA şayet olmazsa FAİL YÜREK ALIYOR

Avukat Kardelen Yarlı, ısrarlı takiple ilgili iddianamelerin TCK’daki hiç bir hususa dahil olmadığı durumlarda kişinin huzur ve sükununu bozma cürmü kapsamına alındığını ve bu çerçevede iddianame hazırlanıp dava açıldığını belirtiyor.

Av. Kardelen Yarlı

Gazete Duvar’a konuşan Yarlı, “Bu unsura dayanarak iddianame hazırlayan savcı sayısı epey az zira soyut bağlamda düzenleniyor ve ispatı fazlaca sıkıntı. Kâfi kuşku ve kanıta ulaşacak araştırmayı yapmak gerekiyor. kimi vakit failin hedefi yalnızca mağdurla yakınlaşmak, onun ömrüne dahil olmak olabildiği için bunun huzur ve sükunu bozma olarak görülmediği durumlar oluyor ve takipsizlik sonucu veriliyor,” diyor.

Yarlı daha evvel ısrarlı takip temalı davalar almış ve birçoğunda muhafaza sonucuna karşın takip devam etmiş.

“Benim gördüğüm davada farklı cürümlerden hata duyurusunda bulunduk, kimilerine takipsizlik verildi, kimilerine dava açıldı. Ancak kişi o iki-üç yıl boyunca hakkında dava olsa da, bizim müvekkilimizi otomobiliyle takip etmeye, iş yerine gelmeye, telefonuna bildiri atmaya, toplumsal medyadan yazmaya devam etti. Israrlı takip kabahatini dava ve müdafaa sonucuna karşın devam ettirdi,” diyor Yarlı.

Hak savunucularına nazaran, bu kabahat TCK’da açıkça tanımlanmadıkça ve caydırıcı cezalar düzenlenmedikçe kısır döngü devam edecek.

Yarlı’ya nazaran, “başta masumane hareketler içeren kapıya çiçek getirmek, kişiyi birkaç defa aramak üzere hareketler bir cürüm üzere gözükmese de, ileride fizikî ve cinsel şiddete dönüyor çükü fail cüret alıyor.”
 
Üst