İtimat erozyonu dolarizasyonu besliyor Gelişmiş ülkelerde artan enflasyon beklentileri karşısında en kırılgan ülkeleri mercek altına alan bir araştırmaya nazaran Türkiye, kamu borcunda yüzde 60’a yaklaşan döviz hissesiyle, Arjantin’in akabinde ikinci sırada yer aldı. Gerçek kesim borçları ortasında de yüzde 50’yi aşan hisseyle Türkiye, Meksika ve Arjantin’in akabinde üçüncü sırada yer alıyor. Üstelik borç stokunun yarısından birçok döviz borcu iken, cari açık da artıyor. Cari açığın ulusal gelire oranında Türkiye, 18 gelişmekte olan ülke içinde yüzde 5.5’lik açıkla en berbat durumdaki ülke. Hollanda merkezli Rabobank’ın yayınladığı “gelişmekte olan ülkeler kırılganlık ısı haritası”nda rezerv düşüklüğü ve döviz cinsi borçluluğun yüksekliği Türkiye’yi kırılgan yapan faktörler içinde başı çekiyor.
ENFLASYON TEPEDE
Araştırma sonuçlarını kıymetlendiren ekonomist Dr. Murat Kubilay, merkezi hükumetin toplam borcunun döviz ve altın hissesinin yüzde 58.3’üne çıkarak 2001 krizinden dahi makus hale geldiğine dikkat çekti.
Enflasyonun denetimden çıkması ve TL faizlerin yükselmesiyle döviz ve altın cinsi borçlanmanın tercih edildiğini belirten Kubilay, Hazine’nin direkt dış borçlanmasından öte iç borçlanmada dahi döviz oranının arttığını söylemiş oldu. Türkiye’nin mevcut haliyle bir Lübnan ve Arjantin olmayacağını lakin önümüzdeki 1 yılda Türkiye’de iktisat idaresinin nasıl sürdürüleceğinden ve pandeminin neler getireceğinden kimsenin emin olamaması niçiniyle inanç eksikliğinin had safhada olduğunu söz eden Kubilay’a göre, bu durum kendisini içeride dolarizasyon olarak gösteriyor ve Türkiye’yi kendi kümesinde dış kırılganlığı en yüksek birkaç ülke ortasına sokuyor.
‘Orijinal günah’ riski büyüyor
Merkezi idare borç istatistiklerine bakılırsa haziran ayında 1 trilyon 135 milyar 414 milyon liraya ulaşan iç borç stokunun, 290.1 milyar lira (33.4 milyar dolar) ile yüzde 26’sını döviz ve altın cinsinden iç borçlanma oluşturdu. İktisat teorisyenlerince, bir ülkenin yurtiçi piyasalarda yerli para ünitesi ile borçlanamaması durumu ‘yurtiçi özgün günah’ olarak tanımlanıyor. Bilhassa son iki yıldır iç borç stokunun risk görünümü tam da bu ‘yurtiçi özgün günah’ın varlığını kanıtlıyor.
Kurda 8.60 lira düzeylerine karşın hâlâ cari açık veriliyor
Gerçek dalın 2018 daha sonrasında borç yapılandırmalarıyla döviz borcunun bir kısmının TL’ye dönüştürüldüğünü hatırlatan Dr. Murat Kubilay, bu sefer de kur riskinin bu kredileri sağlayan kamu bankalarına yani dolaylı olarak devlete kaldığını söylemiş oldu. “TL’nin daima kıymet kaybetmesiyle hem özel bölümde birebir vakitte kamu da yabancı para borçluluğunu sürdürmek zorlaşıyor; vade kısalıyor ve maliyet artıyor” diyen Kubilay, doların 8.50- 8.60 lira düzeylerine karşın Türkiye’nin hâlâ cari açık verdiğine dikkat çekti. Kubilay, “ MB’nin döviz rezervi yoksunluğunda haliyle dış borç ve ithalat ödemelerini döndürmek zorlaşıyor. Türkiye bu alanda Arjantin’den daha sonraki en külfetli ülke. Döviz yükümlülüklerini ödeme gücüne dair duyulan kuşku, risk priminin artmasına ve sermaye akışının azalmasıyla döviz kuru ve faiz oranlarındaki durdurulamayan artışa yol açıyor” yorumunu yaptı.
ENFLASYON TEPEDE
Araştırma sonuçlarını kıymetlendiren ekonomist Dr. Murat Kubilay, merkezi hükumetin toplam borcunun döviz ve altın hissesinin yüzde 58.3’üne çıkarak 2001 krizinden dahi makus hale geldiğine dikkat çekti.
Enflasyonun denetimden çıkması ve TL faizlerin yükselmesiyle döviz ve altın cinsi borçlanmanın tercih edildiğini belirten Kubilay, Hazine’nin direkt dış borçlanmasından öte iç borçlanmada dahi döviz oranının arttığını söylemiş oldu. Türkiye’nin mevcut haliyle bir Lübnan ve Arjantin olmayacağını lakin önümüzdeki 1 yılda Türkiye’de iktisat idaresinin nasıl sürdürüleceğinden ve pandeminin neler getireceğinden kimsenin emin olamaması niçiniyle inanç eksikliğinin had safhada olduğunu söz eden Kubilay’a göre, bu durum kendisini içeride dolarizasyon olarak gösteriyor ve Türkiye’yi kendi kümesinde dış kırılganlığı en yüksek birkaç ülke ortasına sokuyor.
‘Orijinal günah’ riski büyüyor
Merkezi idare borç istatistiklerine bakılırsa haziran ayında 1 trilyon 135 milyar 414 milyon liraya ulaşan iç borç stokunun, 290.1 milyar lira (33.4 milyar dolar) ile yüzde 26’sını döviz ve altın cinsinden iç borçlanma oluşturdu. İktisat teorisyenlerince, bir ülkenin yurtiçi piyasalarda yerli para ünitesi ile borçlanamaması durumu ‘yurtiçi özgün günah’ olarak tanımlanıyor. Bilhassa son iki yıldır iç borç stokunun risk görünümü tam da bu ‘yurtiçi özgün günah’ın varlığını kanıtlıyor.
Kurda 8.60 lira düzeylerine karşın hâlâ cari açık veriliyor
Gerçek dalın 2018 daha sonrasında borç yapılandırmalarıyla döviz borcunun bir kısmının TL’ye dönüştürüldüğünü hatırlatan Dr. Murat Kubilay, bu sefer de kur riskinin bu kredileri sağlayan kamu bankalarına yani dolaylı olarak devlete kaldığını söylemiş oldu. “TL’nin daima kıymet kaybetmesiyle hem özel bölümde birebir vakitte kamu da yabancı para borçluluğunu sürdürmek zorlaşıyor; vade kısalıyor ve maliyet artıyor” diyen Kubilay, doların 8.50- 8.60 lira düzeylerine karşın Türkiye’nin hâlâ cari açık verdiğine dikkat çekti. Kubilay, “ MB’nin döviz rezervi yoksunluğunda haliyle dış borç ve ithalat ödemelerini döndürmek zorlaşıyor. Türkiye bu alanda Arjantin’den daha sonraki en külfetli ülke. Döviz yükümlülüklerini ödeme gücüne dair duyulan kuşku, risk priminin artmasına ve sermaye akışının azalmasıyla döviz kuru ve faiz oranlarındaki durdurulamayan artışa yol açıyor” yorumunu yaptı.