Kapıkule’de bakan deviren vurgun Yapılan operasyonda yurt dışına çıkarılmak istenen para ele geçirildi. Soruşturma derinleşti, kaçakçılığa altın ve silah da eklendi. Yolsuzluklar gün yüzüne çıktı, ortalık karıştı. Olaya el koyan Özal, İçişleri Bakanı Ali Tanrıyar ve Maliye Gümrük Bakanı Vural Arıkan’ın istifalarını istedi. Tanrıyar istifa etti, “Hayır” diyen Arıkan ise bakanlıktan azledildi.
Türkiye 12 Eylül askeri darbesinin akabinde sivil hayata geçerken Turgut Özal da 1983 yılı sonunda birinci Başbakan olarak bakılırsave geldi. Hükümet kurulalı çabucak hemen 1 yıl bile dolmamıştı, Kapıkule Hudut Kapısı’nda büyük bir vurgun olayı ortaya çıktı. Yurt dışına çıkış yapan bir otobüsün zımnî bölmelerinde 22 milyon lira, 258 bin Alman markı, 75 bin Irak dinarı ele geçirildi. Otobüs sürücüsü tutuklandı. Lakin sürücünün avukatı tarafınca yapılan ihbar, olayın seyrini değiştirdi.
SORUŞTURMA DERİNLEŞTİ
Otobüste arama yapan gümrük işçisi ve polisler, 11 bin dolar, 14 bin dinar, 368 bin mark ve 70 milyon lira daha bulmuş ve bunları tutanağa geçirmeyerek ortalarında paylaşmıştı. 24 gümrükçü ile 22 polis tutuklandı. Derinleştirilen soruşturmada bir süre evvel de birebir otobüs ile 85 kilo altının rüşvet karşılığı yurt dışına çıkarıldığı anlaşıldı, 21 gümrükçü daha tutuklandı. Üçüncü operasyon ise silah kaçakçılığıyla ilgiliydi. 39 polis ve gümrükçünün rüşvet karşılığı yurda 400 bin silah ve 2.5 milyon mermi soktuğu anlaşıldı.
41 RAKIMLI HUDUT KAPISI
Kapıkule’deki kimi gümrük memurlarının ‘Muayene ücreti’ ismi altında TIR başına 50 dolar rüşvet aldıkları, gümrüğe terk edilen eşyaları sattıkları belirlendi. Hudut kapısına tayin için de Maliye Gümrük Bakanlığı bürokratlarına komiteler ödendiği ortaya çıktı. Kimi memurlar ise Kapıkule’ye tayin için bir devlet hastanesinden 4 profesör imzalı ‘Sağlık niçiniyle yalnızca 41 rakımlı bölgede bakılırsav yapabilir’ diye rapor da almıştı. Türkiye’de 41 rakımlı tek hudut kapısı Edirne Kapıkule’ydi. Rüşvet almayan memurların tayini çıkarken, operasyon Bakanlık bürokrasisine ulaştı ve kimi bürokratlar ile bir Müsteşar yardımcısı da gözaltına alındı.
“EGEMEN GÜÇLER VAR”
Fakat tıpkı günlerde Maliye Gümrük Bakanı Vural Arıkan’ı ziyaret eden tutukluların yakınları, poliste makûs muamele savlarını gündeme getirdiler. Arıkan, “Egemen güçler var” diyerek birinci çıkışını yaptı. Akabinde Kapıkule Gümrük Mülki Amiri’nin nazaranv yerini değiştirmek istedi. Lakin devrin Edirne Valisi’nden “Üst makamdan gelen şifahi buyruk gereği bu değişikliği yapamam” yanıtını aldı.
Bu sırada İstanbul Mali Şube Müdürü de yetkisi olmadığı biçimde bir holdingin hesaplarına el koydu. Yeşilköy Gümrük Müdürü kuşkulu olarak Mali Şube’de 7.5 saat bekletilip hiç bir şey sorulmadan özgür bırakıldı. Bakan Arıkan, “Olay tıpkı, çanak tıpkı. 33 yıl bu devlete hizmet eden Müsteşar Muavini eziyet görüyor” diyerek patladı, İçişleri Bakanı Ali Tanrıyar’ı suçladı.
BİRİNCİ AZİL, BİRİNCİ İSTİFA
Bakanlar içinde kapışma başlayınca, Başbakan Turgut Özal duruma el koydu ve ikisinin de istifasını istedi. Tanrıyar çabucak istifa ederken Arıkan “Hayır” dedi. Özal da 26 Ekim 1984 günü Cumhurbaşkanı Kenan Cihan ile görüşerek Arıkan’ı azletti. Arıkan, Türkiye Cumhuriyeti’nde bakanlıktan azledilen birinci isim oldu. Kapıkule Davası ise Ankara 4 Numaralı Sıkıyönetim Mahkemesi’nde görüldü, çeşitli mahpus ve ihraç cezaları verildi. Özal hükümetinin yaşadığı birinci büyük kriz, bu biçimde sonuçlandı.
Özal’ın Adalet Bakanı Oltan Sungurlu, Kapıkule hadisesini
Sözcü HaftaSonu’na şu biçimde anlattı:
“Kapıkule’deki yolsuzluk ve altın kaçakçılığı, bizim iktidara gelişimizin çabucak hemen birinci yılında yaşandı. Evvel duyumlar geldi ve Başbakan Turgut Özal, mevzuya el koydu. Olaya Maliye Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı’nın da ismi karışınca Özal, Bakan Vural Arıkan’ı aradı lakin bir türlü ulaşamadı. Bunun üzerine Müsteşar Yardımcısı’nı açığa aldı. Bakan Arıkan ise kendinden habersiz yapıldığı nedeni öne sürülerek bu tasarrufa kızdı.
Vural Arıkan
Olay hem İçişlerini hem Maliye’yi ilgilendiriyordu. Arıkan, sağlam, nitelikli bir arkadaşımızdı. Fakat Özal bu gelişmelerden daha sonra istifasını istedi. Bacanağı olan İçişleri Bakanı Ali Tanrıyar’a da acımadı ve istifasını aldı. Arıkan istifaya yanaşmayınca da vazifesinden azledildi.”
Türkiye 12 Eylül askeri darbesinin akabinde sivil hayata geçerken Turgut Özal da 1983 yılı sonunda birinci Başbakan olarak bakılırsave geldi. Hükümet kurulalı çabucak hemen 1 yıl bile dolmamıştı, Kapıkule Hudut Kapısı’nda büyük bir vurgun olayı ortaya çıktı. Yurt dışına çıkış yapan bir otobüsün zımnî bölmelerinde 22 milyon lira, 258 bin Alman markı, 75 bin Irak dinarı ele geçirildi. Otobüs sürücüsü tutuklandı. Lakin sürücünün avukatı tarafınca yapılan ihbar, olayın seyrini değiştirdi.
SORUŞTURMA DERİNLEŞTİ
Otobüste arama yapan gümrük işçisi ve polisler, 11 bin dolar, 14 bin dinar, 368 bin mark ve 70 milyon lira daha bulmuş ve bunları tutanağa geçirmeyerek ortalarında paylaşmıştı. 24 gümrükçü ile 22 polis tutuklandı. Derinleştirilen soruşturmada bir süre evvel de birebir otobüs ile 85 kilo altının rüşvet karşılığı yurt dışına çıkarıldığı anlaşıldı, 21 gümrükçü daha tutuklandı. Üçüncü operasyon ise silah kaçakçılığıyla ilgiliydi. 39 polis ve gümrükçünün rüşvet karşılığı yurda 400 bin silah ve 2.5 milyon mermi soktuğu anlaşıldı.
41 RAKIMLI HUDUT KAPISI
Kapıkule’deki kimi gümrük memurlarının ‘Muayene ücreti’ ismi altında TIR başına 50 dolar rüşvet aldıkları, gümrüğe terk edilen eşyaları sattıkları belirlendi. Hudut kapısına tayin için de Maliye Gümrük Bakanlığı bürokratlarına komiteler ödendiği ortaya çıktı. Kimi memurlar ise Kapıkule’ye tayin için bir devlet hastanesinden 4 profesör imzalı ‘Sağlık niçiniyle yalnızca 41 rakımlı bölgede bakılırsav yapabilir’ diye rapor da almıştı. Türkiye’de 41 rakımlı tek hudut kapısı Edirne Kapıkule’ydi. Rüşvet almayan memurların tayini çıkarken, operasyon Bakanlık bürokrasisine ulaştı ve kimi bürokratlar ile bir Müsteşar yardımcısı da gözaltına alındı.
“EGEMEN GÜÇLER VAR”
Fakat tıpkı günlerde Maliye Gümrük Bakanı Vural Arıkan’ı ziyaret eden tutukluların yakınları, poliste makûs muamele savlarını gündeme getirdiler. Arıkan, “Egemen güçler var” diyerek birinci çıkışını yaptı. Akabinde Kapıkule Gümrük Mülki Amiri’nin nazaranv yerini değiştirmek istedi. Lakin devrin Edirne Valisi’nden “Üst makamdan gelen şifahi buyruk gereği bu değişikliği yapamam” yanıtını aldı.
Bu sırada İstanbul Mali Şube Müdürü de yetkisi olmadığı biçimde bir holdingin hesaplarına el koydu. Yeşilköy Gümrük Müdürü kuşkulu olarak Mali Şube’de 7.5 saat bekletilip hiç bir şey sorulmadan özgür bırakıldı. Bakan Arıkan, “Olay tıpkı, çanak tıpkı. 33 yıl bu devlete hizmet eden Müsteşar Muavini eziyet görüyor” diyerek patladı, İçişleri Bakanı Ali Tanrıyar’ı suçladı.
BİRİNCİ AZİL, BİRİNCİ İSTİFA
Bakanlar içinde kapışma başlayınca, Başbakan Turgut Özal duruma el koydu ve ikisinin de istifasını istedi. Tanrıyar çabucak istifa ederken Arıkan “Hayır” dedi. Özal da 26 Ekim 1984 günü Cumhurbaşkanı Kenan Cihan ile görüşerek Arıkan’ı azletti. Arıkan, Türkiye Cumhuriyeti’nde bakanlıktan azledilen birinci isim oldu. Kapıkule Davası ise Ankara 4 Numaralı Sıkıyönetim Mahkemesi’nde görüldü, çeşitli mahpus ve ihraç cezaları verildi. Özal hükümetinin yaşadığı birinci büyük kriz, bu biçimde sonuçlandı.
Özal’ın Adalet Bakanı Oltan Sungurlu, Kapıkule hadisesini
Sözcü HaftaSonu’na şu biçimde anlattı:
“Kapıkule’deki yolsuzluk ve altın kaçakçılığı, bizim iktidara gelişimizin çabucak hemen birinci yılında yaşandı. Evvel duyumlar geldi ve Başbakan Turgut Özal, mevzuya el koydu. Olaya Maliye Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı’nın da ismi karışınca Özal, Bakan Vural Arıkan’ı aradı lakin bir türlü ulaşamadı. Bunun üzerine Müsteşar Yardımcısı’nı açığa aldı. Bakan Arıkan ise kendinden habersiz yapıldığı nedeni öne sürülerek bu tasarrufa kızdı.
Vural Arıkan
Olay hem İçişlerini hem Maliye’yi ilgilendiriyordu. Arıkan, sağlam, nitelikli bir arkadaşımızdı. Fakat Özal bu gelişmelerden daha sonra istifasını istedi. Bacanağı olan İçişleri Bakanı Ali Tanrıyar’a da acımadı ve istifasını aldı. Arıkan istifaya yanaşmayınca da vazifesinden azledildi.”