Barcali
Active member
- Katılım
- 14 Şub 2021
- Mesajlar
- 1,145
- Puanları
- 38
‘Metaverse’de yatırım modasına kapılmayın’ uyarısı Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Kürşat Çağıltay, gerçekliği artırılmış sanal ortam “metaverse”deki risklere ait değerlendirmelerde bulundu.
Global metaverse pazarı için 2020’de 107,1 milyar dolarlık büyüklük kestirimi yapıldığını belirten Çağıltay, geçen yıl yalnızca sanal arsa satışların 500 milyon dolara ulaştığını, bu yıl bu sayının iki katına çıkmasının beklendiğini söz etti.
Fizikî ortamın tek olduğuna, sanal ortamın ise istenildiği kadar oluşturulabildiğine işaret eden Çağıltay, “Biraz teknik bilginiz var ise siz bile konutunuzdaki bilgisayarınızın üzerinde fiyatsız yazılım kullanarak metaverse tipi sanal bir dünya yaratabilirsiniz. Değerli olan bu sanal dünyaya olan talep. Oluşturduğunuz dünyaya beşerler geliyorsa ve birileri orada vakit geçiriyorsa bu biçimde talep alıyor demektir ancak talep yoksa boş kalan bir ortam oluyor.” diye konuştu.
Kavramın yaygınlaşmasıyla sanal arsa alıp kar elde etmek isteyenlerde, “Bu ortamlara erken gireyim burada bir alan alayım, aldığım yerin yanında da şöyleki ünlü birisinin alanı var.” tarafında genel bir eğilimin olduğuna dikkati çeken Çağıltay, “Ama benim iddiam bunun hayli sürdürülebilir olmadığı istikametinde.” dedi.
“GERÇEKTEN DEĞERLENİP DEĞERLENMEYECEKLERİNİ ÖNÜMÜZDEKİ PERİYOTTA GÖRECEĞİZ”
Çağıltay, dijital yerlerin metaverse üzerinden nasıl satıldığını da örneklerle anlattı. Buradan bir alan satın alındığında “x,y” koordinatları ile parsel olarak işaretlendiğini, kimi vakit tek seferlik ödeme yapılarak sonsuza kadar satın alınan kişinin olduğunu belirten Çağıltay, kimi vakit de kira üzere nizamlı ödeme yapılmasının istendiğini kaydetti.
Dijital emlaka Türkiye’den yüksek talep olduğu hatırlatılan Çağıltay, şu biçimde devam etti:
“Bunlar, dijital ortamdaki pahalar. Bunların sahiden değerlenip değerlenmeyeceğini önümüzdeki periyotta bakılırsaceğiz. Dijital ortamda olduğu için bir şeylerin kopyasını çıkarmak ya da bir daha oluşturmak da mümkün. Bir bilgisayarın yanına yeni bir bilgisayar koyduğunuzda yesyeni bir Metaverse dünyası oluşturuyorsunuz. Bunların ortasında insanların talep ettiği, oralarda vakit geçirmekten keyif aldığı ya da bir şeyler öğrendiği ortamların bahtı var, oralar yaşayacaklar, öbürleri hayli büyük ihtimalle ortadan kalkacak.”
Kavramın popülerleşmesiyle Metaverse yerlerine yönelik moda oluştuğunu söz eden Çağıltay, “Biraz moda olarak başlayan bu süreç, bir süre daha sonra yatışacak. Beşerler bir ölçü para da kaybedecekler gereksiz yere birtakım yatırımlar yapmış olacaklar. Birtakım Metaverse’ler kapanıp yok olacak, ortadan kalkacaklar. Bu niçinle dikkatli olmakta yarar var. Öncelikle fiyatsız bu ortamları sağlayanlara bakılmasını, oralarda deneme yapılmasını ve işe yarayıp yaramadığına bakılmasını öneriyoruz. Modaya kapılmayıp dikkatli hareket edilmesi gerekiyor.” tabirlerini kullandı.
YASAL DÜZENLEME KOŞUL
Dijital parsellerin tapularının resmi kayıtlara işlenmesine yönelik yasal düzenleme olmamasının risklerine de değinen Çağıltay, “Metaverse ortamında bir arsa satın alındığında, o sağlayıcının ortadan kalkması daha sonrasında bu yerleriniz büsbütün yok oluyor. Bunları şu anda regüle eden bir ortam yok. Aslında kripto paralara emsal bir ortam var. Dijital ortamdaki en kıymetli risklerden bir tanesi bu” değerlendirmesinde bulundu.
Bu cins teşebbüslere karşı ülkelerin önlem alması gerektiğini kaydeden Çağıltay, sürecin nereye gideceğinin aşikâr olmadığını, risklere ait çalışmalardan alınan geri bildirimler doğrultusunda karar verilerek yasal altyapının hazırlanmasının zorunluluğuna dikkati çekti.
Prof. Dr. Çağıltay alınabilecek önlemler konusunda şunları kaydetti:
“Ardında sağlam bir tertip yoksa elinizdekini kaybetme riski ile karşı karşıyasınız. Bununla ilgili devletlerin birtakım regülasyonlar yapması, ardında hakikaten bu biçimde bir ortamı sağlayan tertiplerin teknik altyapısının sürdürülebilirliğine bakılması gerekiyor. Örneğin ‘Ben 10 sene bunun garantisini veriyorum’, ‘Bu site kapanırsa benim yerimi öteki bir kurum alacak’, ‘Ben bunu şuraya devredeceğim’ halinde garantilerinin verilmesi gerekiyor. Ne yazık ki bu garantiler şu an yok. Gerçekten ne oluyor, bitiyor, tahminen yasa dışı birtakım süreçler yapılıyor, bununla ilgili teşebbüslerin bir daha en azından regüle edilmesi gerekiyor”
Global metaverse pazarı için 2020’de 107,1 milyar dolarlık büyüklük kestirimi yapıldığını belirten Çağıltay, geçen yıl yalnızca sanal arsa satışların 500 milyon dolara ulaştığını, bu yıl bu sayının iki katına çıkmasının beklendiğini söz etti.
Fizikî ortamın tek olduğuna, sanal ortamın ise istenildiği kadar oluşturulabildiğine işaret eden Çağıltay, “Biraz teknik bilginiz var ise siz bile konutunuzdaki bilgisayarınızın üzerinde fiyatsız yazılım kullanarak metaverse tipi sanal bir dünya yaratabilirsiniz. Değerli olan bu sanal dünyaya olan talep. Oluşturduğunuz dünyaya beşerler geliyorsa ve birileri orada vakit geçiriyorsa bu biçimde talep alıyor demektir ancak talep yoksa boş kalan bir ortam oluyor.” diye konuştu.
Kavramın yaygınlaşmasıyla sanal arsa alıp kar elde etmek isteyenlerde, “Bu ortamlara erken gireyim burada bir alan alayım, aldığım yerin yanında da şöyleki ünlü birisinin alanı var.” tarafında genel bir eğilimin olduğuna dikkati çeken Çağıltay, “Ama benim iddiam bunun hayli sürdürülebilir olmadığı istikametinde.” dedi.
“GERÇEKTEN DEĞERLENİP DEĞERLENMEYECEKLERİNİ ÖNÜMÜZDEKİ PERİYOTTA GÖRECEĞİZ”
Çağıltay, dijital yerlerin metaverse üzerinden nasıl satıldığını da örneklerle anlattı. Buradan bir alan satın alındığında “x,y” koordinatları ile parsel olarak işaretlendiğini, kimi vakit tek seferlik ödeme yapılarak sonsuza kadar satın alınan kişinin olduğunu belirten Çağıltay, kimi vakit de kira üzere nizamlı ödeme yapılmasının istendiğini kaydetti.
Dijital emlaka Türkiye’den yüksek talep olduğu hatırlatılan Çağıltay, şu biçimde devam etti:
“Bunlar, dijital ortamdaki pahalar. Bunların sahiden değerlenip değerlenmeyeceğini önümüzdeki periyotta bakılırsaceğiz. Dijital ortamda olduğu için bir şeylerin kopyasını çıkarmak ya da bir daha oluşturmak da mümkün. Bir bilgisayarın yanına yeni bir bilgisayar koyduğunuzda yesyeni bir Metaverse dünyası oluşturuyorsunuz. Bunların ortasında insanların talep ettiği, oralarda vakit geçirmekten keyif aldığı ya da bir şeyler öğrendiği ortamların bahtı var, oralar yaşayacaklar, öbürleri hayli büyük ihtimalle ortadan kalkacak.”
Kavramın popülerleşmesiyle Metaverse yerlerine yönelik moda oluştuğunu söz eden Çağıltay, “Biraz moda olarak başlayan bu süreç, bir süre daha sonra yatışacak. Beşerler bir ölçü para da kaybedecekler gereksiz yere birtakım yatırımlar yapmış olacaklar. Birtakım Metaverse’ler kapanıp yok olacak, ortadan kalkacaklar. Bu niçinle dikkatli olmakta yarar var. Öncelikle fiyatsız bu ortamları sağlayanlara bakılmasını, oralarda deneme yapılmasını ve işe yarayıp yaramadığına bakılmasını öneriyoruz. Modaya kapılmayıp dikkatli hareket edilmesi gerekiyor.” tabirlerini kullandı.
YASAL DÜZENLEME KOŞUL
Dijital parsellerin tapularının resmi kayıtlara işlenmesine yönelik yasal düzenleme olmamasının risklerine de değinen Çağıltay, “Metaverse ortamında bir arsa satın alındığında, o sağlayıcının ortadan kalkması daha sonrasında bu yerleriniz büsbütün yok oluyor. Bunları şu anda regüle eden bir ortam yok. Aslında kripto paralara emsal bir ortam var. Dijital ortamdaki en kıymetli risklerden bir tanesi bu” değerlendirmesinde bulundu.
Bu cins teşebbüslere karşı ülkelerin önlem alması gerektiğini kaydeden Çağıltay, sürecin nereye gideceğinin aşikâr olmadığını, risklere ait çalışmalardan alınan geri bildirimler doğrultusunda karar verilerek yasal altyapının hazırlanmasının zorunluluğuna dikkati çekti.
Prof. Dr. Çağıltay alınabilecek önlemler konusunda şunları kaydetti:
“Ardında sağlam bir tertip yoksa elinizdekini kaybetme riski ile karşı karşıyasınız. Bununla ilgili devletlerin birtakım regülasyonlar yapması, ardında hakikaten bu biçimde bir ortamı sağlayan tertiplerin teknik altyapısının sürdürülebilirliğine bakılması gerekiyor. Örneğin ‘Ben 10 sene bunun garantisini veriyorum’, ‘Bu site kapanırsa benim yerimi öteki bir kurum alacak’, ‘Ben bunu şuraya devredeceğim’ halinde garantilerinin verilmesi gerekiyor. Ne yazık ki bu garantiler şu an yok. Gerçekten ne oluyor, bitiyor, tahminen yasa dışı birtakım süreçler yapılıyor, bununla ilgili teşebbüslerin bir daha en azından regüle edilmesi gerekiyor”