- Katılım
- 15 Nis 2021
- Mesajlar
- 2,706
- Puanları
- 0
MS hastalığında erken tedaviyle engellilik riski azaltılabilir Hudut sisteminin değerli hastalıklarından MS (Multiple Skleroz) hakkında bilgiler aktaran Medical Park Çanakkale Hastanesi Nöroloji Uzmanı Dr. Rengin Artuğ, MS’in ergenlerde nörolojik niçinli engelliliklerde birinci sırada olduğuna dikkat çekerek “Yeni MS’liler için gelecek daha parlak olabilir. Erken ve uygun tedavi ile artık MS hastalarının birçok ömürlerini değerli kısıtlamalar olmadan devam ettirebileceklerdir” dedi.
Multipl Skleroz (MS) hastalığının beyin, omurilik ve optik hudutlar dâhil olmak üzere merkezi hudut sistemini etkileyen kronik ve otoimmun aracılı bir rahatsızlık olduğunu söz eden Medical Park Çanakkale Hastanesi Nöroloji Bölümü’nden Uzm. Dr. Rengin Artuğ, “MS kalıtsal bir hastalık değildir. Lakin genetik bir yatkınlıktan kelam edilmektedir. Ailelerinde MS bulunan bireylerin MS’e yakalanma eğilimi az da olsa vardır” halinde konuştu.
ŞİMDİ niçinİ SAPTANAMADI
Çok farklı teoriler bulunmasına karşın MS’in niçininin çabucak hemen kesin olarak saptanamadığını belirten Uzm. Dr. Rengin Artuğ, “Hastalığa niye olabilecek fazlaca çeşitli niçinler (daha evvel geçirilmiş virütik enfeksiyonlar, etraftan kaynaklanan birtakım zehirli hususlar, beslenme alışkanlıkları, coğrafik etmenler, bedenin savunma sistemindeki bozukluklar) suçlanmışsa da hiç biri kesin niye olarak saptanamamıştır” dedi.
BAĞIŞIKLIK SİSTEMİ KENDİ HUDUT SİSTEMİNE SALDIRIYOR
MS’in çocukluk yahut gençlik devrinde bedene giren rastgele bir virüsün uzun mühlet hiç bir belirti göstermeden bedende kaldığı, çabucak sonrasında bir daha bilinmeyen bir niçinle, mesela şiddetli bir üst teneffüs yolu hastalığı ya da gastroenterit ile tetiklenerek ortaya çıktığı oto-immün (vücudun kendi bağışıklık sisteminin niye olduğu) bir hastalık oluşuyla ile ilgili ayrıntıların olduğunu kaydeden Uzm. Dr. Rengin Artuğ, “Bağışıklık sistemimiz olağanda bedene giren yabancı virüslere karşı bedeni korumak için karşı taarruza geçip onlarla gayret ederken kazara, bilinmeyen bir niçinden ötürü merkezi hudut sistemindeki hudutların miyelin kılıfına saldırıp onları tahrip etmektedir” tabirlerini kullandı.
BAYANLARDA DAHA SIK GÖRÜLÜYOR
Hastalık başlangıcının çoklukla 20-40 yaşlar içinde olduğunu, fakat 10 yaş öncesi ve 40 yaş daha sonrası başlayan hadiselerin da olduğunu belirten Uzm. Dr. Rengin Artuğ, “MS bayanlarda daha sık görülür. Üreme çağındaki ergenlerde, sosyo-ekonomik seviyesi yüksek toplumlarda, kentlerde yaşayan eğitim seviyesi yüksek şahıslarda, ekvatordan uzaklaştıkça kuzey ülkelerinde görülme sıklığı fazladır” diye konuştu.
BELİRTİLERİ HASTADAN HASTAYA FARKLILIKLAR GÖSTERİYOR
MS belirtilerinin, şiddet ve gidişat açısından hastadan hastaya farklılıklar gösterebileceğinin ve etkilenen hudut sistemi bölgesine nazaran değişebileceğinin altını çizen Uzm. Dr. Rengin Artuğ şu ayrıntıları paylaştı:
“Bulanık görme, çift görme, olağan dışı yorgunluk, yüzde, kollarda ya da bacaklarda uyuşma, karıncalanma, keçeleşme üzere duyusal belirtilerin yanı sıra trigeminal nevralji, yüzde, kolda, bacakta kuvvet kaybı, ince hareketlerde maharet kaybı, yenidenlayan yüz felci, idrar kaçırma yahut yapamama, kabızlık, cinsel fonksiyon bozuklukları, titreme ve öteki hareket bozuklukları, baş dönmesi ve istikrar problemleri, his durum bozuklukları, unutkanlık, uyku sıkıntıları üzere belirtiler de olabilir. Belirtilerin bir ya da birkaçı bir arada olabilir. Hastalığın birinci belirtileri birkaç gün ortasında ortaya çıkar; alevlenmeler ve düzelmelerle seyreder. Başlangıç devirlerinde tam bir düzelme gösterirken, az sayıda hastada baştan itibaren düzelmeler olmaksızın kötüleşme kelam konusu olabilir.”
MS HASTALARININ EVLENMESİNDE SAKINCA YOK!
MS’in ölümcül olmadığını ve bulaşıcılığın kelam konusu olmadığını vurgulayan Uzm. Dr. Rengin Artuğ “MS hastalığı, gizlenecek ve utanılacak bir durum değildir” diyerek kelamlarına şu biçimde devam etti:
“MS hastaları, istedikleri herkese hastalıklarını anlatabilecekleri üzere kimseye MS hastası olduklarını anlatmak yahut açıklamak zorunda da değildirler. Günlük aktivitelerini, toplumsal ve mesleksel işlerini devam ettirmeleri önerilmektedir. MS, genç insanlarda nörolojik niçinli engelliliklerde birinci sıradadır. Şayet MS’e bağlı özürlülük varsa sıhhat raporu alarak işyerinde uygun düzenlemeleri talep edebilirler, bu hastalarımızın en doğal hakkıdır. MS hastalarının evlenmesinde sakınca yoktur. MS hastaları evlenip çocuk sahibi olabilmektedirler. Lakin uygun vakit ve şartlarda planlanmalıdır. Doğumdan daha sonraki 3-6 aylık süreçte atak riski artabileceği için dayanak tedavisi gerekebilir. MS’in çocuklarda ortaya çıkma mümkünlüğü ise epey düşük, yüzde 1-2’lerde bir olasılıktır.”
ERKEN VE UYGUN TEDAVİ KIYMETLİ
Yeni MS’liler için geleceğin daha parlak olduğunu altını çizen Uzm. Dr. Rengin Artuğ, erken ve uygun tedavi ile MS hastalarının birçoklarının hayatlarını kıymetli kısıtlamalar olmadan devam ettirebileceklerinin altını çizerek şu ayrıntıları paylaştı:
“MS internette, gazetelerde, TV kanallarında tedavisi olmayan ve tüm hastalarda sakatlık yapan bir hastalık olarak tanıtılmaktadır. halbuki ki günümüzde MS yeterli denetim altına alınabilen bir hastalık haline geldi. Hastalığı evvelden başlayan ve erken tedavi edilmeyen hastaların bir kısmı koltuk değneğine, tekerlekli sandalyeye hatta yatağa bağımlı durumdadır. MS sakatlığa niye olduktan daha sonra sakatlığı güzelleştirmek günümüzde mümkün olmamaktadır. Lakin erken ve uygun tedavi, kısıtlamaların azaltılması açısından büyük değer arz etmektedir. Nasıl ki tansiyon, şeker, tiroit hastalıkları üzere bir epeyce hastalık tam olarak ortadan kaldırılamıyor lakin denetim altına alınabiliyorsa, MS için de durum benzeridir.”
D VİTAMİNİNDEN VARLIKLI BESLENİLMELİ
Sağlıklı bireyler için yanlışsız olanların MS hastaları için de geçerli olduğunu, istikrarlı, liften, zerzevat ve meyveden güçlü, yağ oranı az Akdeniz diyetinin MS hastaları için uygun olacağını ve tuzun azaltılması gerektiğini belirten Uzm. Dr. Rengin Artuğ, “Balık, bir epeyce açıdan hem genel sıhhat tıpkı vakitte MS hastalığı için yeterli bir besindir. Balık tercihinizde, Omega yağ asitlerinden (özellikle Omega 3, 6 ve 9) varlıklı olanları tercih edebilirsiniz. En mühimleri; her çeşit somon, beyaz ton balığı, alabalık ve hamsidir. Bu balıklarda D vitamini de yüksektir. D vitaminin MS tedavisinde yeri olabileceğini öne süren bilgiler mevcuttur ve bu mevzuda araştırmalar hâlâ devam etmektedir. MS hastasıysanız kuru fasulye, tahıllar, kabuklu yemiş ve tohumlardan da protein alabilirsiniz. Yağ tüketiminde sıvı yağları kullanmayı tercih edebilirsiniz. Ayrıyeten taze zerzevat ve meyveler tercih edilmeli, kızartmalardan ve katkı unsuru bulunan yiyeceklerden kaçınmalısınız” diyerek kelamlarını noktaladı.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
Multipl Skleroz (MS) hastalığının beyin, omurilik ve optik hudutlar dâhil olmak üzere merkezi hudut sistemini etkileyen kronik ve otoimmun aracılı bir rahatsızlık olduğunu söz eden Medical Park Çanakkale Hastanesi Nöroloji Bölümü’nden Uzm. Dr. Rengin Artuğ, “MS kalıtsal bir hastalık değildir. Lakin genetik bir yatkınlıktan kelam edilmektedir. Ailelerinde MS bulunan bireylerin MS’e yakalanma eğilimi az da olsa vardır” halinde konuştu.
ŞİMDİ niçinİ SAPTANAMADI
Çok farklı teoriler bulunmasına karşın MS’in niçininin çabucak hemen kesin olarak saptanamadığını belirten Uzm. Dr. Rengin Artuğ, “Hastalığa niye olabilecek fazlaca çeşitli niçinler (daha evvel geçirilmiş virütik enfeksiyonlar, etraftan kaynaklanan birtakım zehirli hususlar, beslenme alışkanlıkları, coğrafik etmenler, bedenin savunma sistemindeki bozukluklar) suçlanmışsa da hiç biri kesin niye olarak saptanamamıştır” dedi.
BAĞIŞIKLIK SİSTEMİ KENDİ HUDUT SİSTEMİNE SALDIRIYOR
MS’in çocukluk yahut gençlik devrinde bedene giren rastgele bir virüsün uzun mühlet hiç bir belirti göstermeden bedende kaldığı, çabucak sonrasında bir daha bilinmeyen bir niçinle, mesela şiddetli bir üst teneffüs yolu hastalığı ya da gastroenterit ile tetiklenerek ortaya çıktığı oto-immün (vücudun kendi bağışıklık sisteminin niye olduğu) bir hastalık oluşuyla ile ilgili ayrıntıların olduğunu kaydeden Uzm. Dr. Rengin Artuğ, “Bağışıklık sistemimiz olağanda bedene giren yabancı virüslere karşı bedeni korumak için karşı taarruza geçip onlarla gayret ederken kazara, bilinmeyen bir niçinden ötürü merkezi hudut sistemindeki hudutların miyelin kılıfına saldırıp onları tahrip etmektedir” tabirlerini kullandı.
BAYANLARDA DAHA SIK GÖRÜLÜYOR
Hastalık başlangıcının çoklukla 20-40 yaşlar içinde olduğunu, fakat 10 yaş öncesi ve 40 yaş daha sonrası başlayan hadiselerin da olduğunu belirten Uzm. Dr. Rengin Artuğ, “MS bayanlarda daha sık görülür. Üreme çağındaki ergenlerde, sosyo-ekonomik seviyesi yüksek toplumlarda, kentlerde yaşayan eğitim seviyesi yüksek şahıslarda, ekvatordan uzaklaştıkça kuzey ülkelerinde görülme sıklığı fazladır” diye konuştu.
BELİRTİLERİ HASTADAN HASTAYA FARKLILIKLAR GÖSTERİYOR
MS belirtilerinin, şiddet ve gidişat açısından hastadan hastaya farklılıklar gösterebileceğinin ve etkilenen hudut sistemi bölgesine nazaran değişebileceğinin altını çizen Uzm. Dr. Rengin Artuğ şu ayrıntıları paylaştı:
“Bulanık görme, çift görme, olağan dışı yorgunluk, yüzde, kollarda ya da bacaklarda uyuşma, karıncalanma, keçeleşme üzere duyusal belirtilerin yanı sıra trigeminal nevralji, yüzde, kolda, bacakta kuvvet kaybı, ince hareketlerde maharet kaybı, yenidenlayan yüz felci, idrar kaçırma yahut yapamama, kabızlık, cinsel fonksiyon bozuklukları, titreme ve öteki hareket bozuklukları, baş dönmesi ve istikrar problemleri, his durum bozuklukları, unutkanlık, uyku sıkıntıları üzere belirtiler de olabilir. Belirtilerin bir ya da birkaçı bir arada olabilir. Hastalığın birinci belirtileri birkaç gün ortasında ortaya çıkar; alevlenmeler ve düzelmelerle seyreder. Başlangıç devirlerinde tam bir düzelme gösterirken, az sayıda hastada baştan itibaren düzelmeler olmaksızın kötüleşme kelam konusu olabilir.”
MS HASTALARININ EVLENMESİNDE SAKINCA YOK!
MS’in ölümcül olmadığını ve bulaşıcılığın kelam konusu olmadığını vurgulayan Uzm. Dr. Rengin Artuğ “MS hastalığı, gizlenecek ve utanılacak bir durum değildir” diyerek kelamlarına şu biçimde devam etti:
“MS hastaları, istedikleri herkese hastalıklarını anlatabilecekleri üzere kimseye MS hastası olduklarını anlatmak yahut açıklamak zorunda da değildirler. Günlük aktivitelerini, toplumsal ve mesleksel işlerini devam ettirmeleri önerilmektedir. MS, genç insanlarda nörolojik niçinli engelliliklerde birinci sıradadır. Şayet MS’e bağlı özürlülük varsa sıhhat raporu alarak işyerinde uygun düzenlemeleri talep edebilirler, bu hastalarımızın en doğal hakkıdır. MS hastalarının evlenmesinde sakınca yoktur. MS hastaları evlenip çocuk sahibi olabilmektedirler. Lakin uygun vakit ve şartlarda planlanmalıdır. Doğumdan daha sonraki 3-6 aylık süreçte atak riski artabileceği için dayanak tedavisi gerekebilir. MS’in çocuklarda ortaya çıkma mümkünlüğü ise epey düşük, yüzde 1-2’lerde bir olasılıktır.”
ERKEN VE UYGUN TEDAVİ KIYMETLİ
Yeni MS’liler için geleceğin daha parlak olduğunu altını çizen Uzm. Dr. Rengin Artuğ, erken ve uygun tedavi ile MS hastalarının birçoklarının hayatlarını kıymetli kısıtlamalar olmadan devam ettirebileceklerinin altını çizerek şu ayrıntıları paylaştı:
“MS internette, gazetelerde, TV kanallarında tedavisi olmayan ve tüm hastalarda sakatlık yapan bir hastalık olarak tanıtılmaktadır. halbuki ki günümüzde MS yeterli denetim altına alınabilen bir hastalık haline geldi. Hastalığı evvelden başlayan ve erken tedavi edilmeyen hastaların bir kısmı koltuk değneğine, tekerlekli sandalyeye hatta yatağa bağımlı durumdadır. MS sakatlığa niye olduktan daha sonra sakatlığı güzelleştirmek günümüzde mümkün olmamaktadır. Lakin erken ve uygun tedavi, kısıtlamaların azaltılması açısından büyük değer arz etmektedir. Nasıl ki tansiyon, şeker, tiroit hastalıkları üzere bir epeyce hastalık tam olarak ortadan kaldırılamıyor lakin denetim altına alınabiliyorsa, MS için de durum benzeridir.”
D VİTAMİNİNDEN VARLIKLI BESLENİLMELİ
Sağlıklı bireyler için yanlışsız olanların MS hastaları için de geçerli olduğunu, istikrarlı, liften, zerzevat ve meyveden güçlü, yağ oranı az Akdeniz diyetinin MS hastaları için uygun olacağını ve tuzun azaltılması gerektiğini belirten Uzm. Dr. Rengin Artuğ, “Balık, bir epeyce açıdan hem genel sıhhat tıpkı vakitte MS hastalığı için yeterli bir besindir. Balık tercihinizde, Omega yağ asitlerinden (özellikle Omega 3, 6 ve 9) varlıklı olanları tercih edebilirsiniz. En mühimleri; her çeşit somon, beyaz ton balığı, alabalık ve hamsidir. Bu balıklarda D vitamini de yüksektir. D vitaminin MS tedavisinde yeri olabileceğini öne süren bilgiler mevcuttur ve bu mevzuda araştırmalar hâlâ devam etmektedir. MS hastasıysanız kuru fasulye, tahıllar, kabuklu yemiş ve tohumlardan da protein alabilirsiniz. Yağ tüketiminde sıvı yağları kullanmayı tercih edebilirsiniz. Ayrıyeten taze zerzevat ve meyveler tercih edilmeli, kızartmalardan ve katkı unsuru bulunan yiyeceklerden kaçınmalısınız” diyerek kelamlarını noktaladı.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı