Nafaka tartışması: Bir küme erkeğin çıkarlarını müdafaa siyaseti ANKARA – Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 2019’da açıklanan Yargı Islahatı Strateji Evrakı kapsamında Meclis’e sevk edilen yargı paketleriyle gündeme gelen “süresiz nafaka” olarak da isimlendirilen “yoksulluk nafakası”nda yapılması planlanan değişiklik bir daha gündemde.
Daha evvel kamuoyundan gelen yansılar ve daha kapsamlı çalışma gerektirdiği sebebi öne sürülerek paketler içerisine alınmayan düzenleme, Adalet Bakanlığı’nın 2 yıllık çalışması kararında ortaya koyduğu kademeli formülle bir daha tartışılıyor. Bakanlığın çalışmasına bakılırsa nafaka ödeme mühletine “üst sınır” konulması ya da evlilik mühleti kadar nafaka ödenmesi gündeme gelirken, nafakanın, evlilik mühletinin yarısı kadar müddet ödenmesi de masada olan bir öbür seçenek.
Evlilik mühleti kadar nafaka ödenmesi formülü kabul görürse 3 yıl evli kalan bir kişi, boşandığı muhtaçlık sahibi eşe bu müddet boyunca nafaka ödemekle yükümlü olacak. Bu müddet bitiminde, nafaka alan eşin işsiz ya da rastgele bir gelirinin olmadığı anlaşılırsa nafaka devlet tarafınca ödenmeye devam edecek.
Kelam konusu düzenlemenin Cumhurbaşkanı Erdoğan’a sunulması, akabinde da tamamlanarak kısa bir süre içerisinde Meclis’e sunulması planlanıyor.
HUKUKÇULAR VE BAYAN ÖRGÜTLERİ REAKSİYONLU
Devlet dayanaklı nafaka modelinin bayan hakları açısından sıkıntılı bir sistem olduğunu, Uygar Kanun’dan doğan hakkı törpülediğini savunan barolar ve bayan örgütleri, mevcut nafaka sisteminin değiştirilmesine muhtaçlık olmadığı görüşünde. Yeni düzenlemeye karşı olan ve kapalı kapılar gerisinde hazırlanan yasa teklifinin Meclis gündemine getirilmemesi davetinde bulunan hukukçular ile sivil toplum kuruluşları, “erkek hükümran düzenlemeye karşı” gayret edeceklerini kaydetti.
TBB: BAYAN TARAFINDAN DÜZGÜNLEŞTİRİLMİŞ YANI BULUNMUYOR
Türkiye Barolar Birliği (TBB) Lider Yardımcısı Sibel Suiçmez, Uygar Kanun’da yer alan nafaka düzenlemesinin değiştirilmesinden yana olmadıklarını söylemiş oldu. Bayan hakları lehine olan mevcut düzenlemelerin hiç birine dokunulmaması gerektiğini söyleyen Suiçmez, getirilmek istenen nafaka değişikliğinin Uygar Kanun’dan doğan bayan kazanımlarını geriye götüreceği görüşünde.
Devlet dayanaklı nafaka düzenlemesinin hanımı daha da bağımlı hale getireceğini tabir ederek, “Burada kusurlu olan taraf bireyin kendisidir. ötürüsıyla nafakayı da ödemesi gereken kesim devlet değil, bireydir. bayanı eşe bağımlı olmaktan kurtarıp devlete bağımlı hale getirmenin bayan tarafından güzelleştirilmiş hiç bir yanı bulunmuyor” dedi.
Suiçmez, “Mevcut maddede, söz edildiği üzere ‘süresiz nafaka’ diye bir durum da kelam konusu değil. Makul kurallar oluştuğu vakit nafakanın kaldırıldığını hepimiz biliyoruz. ötürüsıyla kamuoyuna yansıtılan ‘sınırsız nafaka’ tarifinin da gerçek olmadığının altını çizmek gerekiyor” değerlendirmesinde bulundu.
TBB ADALET BAKANLIĞI’NDAN RANDEVU TALEP EDECEK
TBB olarak nafaka düzenlemesine ait hallerinin net olduğunu, yakın vakitte bu bahisteki son gelişmeleri kıymetlendirerek Adalet Bakanlığı’ndan randevu talep edeceklerini kaydeden Suiçmez, “TBB olarak kısa mühlet içerisinde bayan hakları komiteleriyle son gelişmeleri değerlendirdikten daha sonra Adalet Bakanlığı’na bu husustaki görüşlerimizi iletmek için görüşme talebinde bulunacağız. Uygar Kanun’daki nafaka düzenlemesinin değiştirilmesinden yana değiliz” biçiminde konuştu.
’NAFAKA ÜZERİNDEN BAYAN HAKLARI TÖRPÜLENMEK İSTENİYOR’
Türkiye Bayan Dernekleri Federasyonu (TKDF) Lideri Canan Güllü’ye göre ise nafaka üzerinden bayan hakları törpülenmek isteniyor. Hükümetin hiç bir alan araştırması yapmadan, bayan örgütleriyle irtibata geçmeden hazırlığını sürdürdüğü yeni düzenlemenin büsbütün plan ve proje dâhilinde yapıldığını söyleyen Güllü, “Türkiye’de nafaka, Uygar Kanun ile kazanılmış bir haktır. Bu kazanılmış hakkı törpülemeye kimsenin hakkı yok. Türkiye’de kaç kişi nafaka alıyor, kaç kişi nafakaları tahsil edebiliyor, kaç kişi nafakaların artış oranlarına itiraz etmiş? Bu bilgiler elimizin altında mı ki yasal mevzuatta değişikliğe gidiliyor? Bayan örgütlerinin, baroların bu hususlara ait çalışmaları var. Bağımsız bayan örgütleriyle, barolarla bağlantı kurmadan masanın etrafında bir yasal mevzuat yapmak, bayanı ikincilleştirmek amaçlanıyor” diye konuştu.
Güllü, Türkiye’de 2021 yılı içerisinde 367 bayanın öldürüldüğüne vurgu yaparak, “Önce bayana yönelik şiddetin önünü keselim. Tek adam sonucuyla bir düzenlemeye gidilmesi yanlıştır, sonuna kadar direneceğiz. Ödenmeyen nafakayı devlet karşılar üzere bir anlayışın da yanlışlığını sonuna kadar vurguluyoruz” dedi.
’ANA SORUN MADDELERİN DEĞİŞTİRİLMESİ, DÖNÜŞTÜRÜLMESİ DEĞİL, MADDELERİN UYGULANMA SORUNU’
Türkiye Bayan Hareketi aktivistlerinden, Eşitlik İçin Bayan Platformu (EŞİK) gönüllüsü avukat Hülya Gülbahar’a bakılırsa de Türkiye’deki ana sorun maddelerin değiştirilmesi, dönüştürülmesi değil, maddelerin uygulanma sorunu.
Mevcut nafaka düzenlemesinde değil, uygulanmasında sorun olduğunu söz eden Gülbahar, “Nafaka kelam konusu olduğunda sorun tıpkı; yasalar bayanlar lehine değil, bayanlar aleyhine uygulanıyor. Hak ettikleri biçimde gerekli nafakanın bağlanmadığı bayanlar, nafaka bağlansa da çeşitli türel oyunlarla nafaka ödemeyen erkekler asıl sorun. Bir algı operasyonu yapılarak nafaka mağduru erkeklermiş üzere yansıtılmaya çalışılıyor. halbuki nafakanın tek ve gerçek mağduru bayanlar ve çocuklar” dedi.
’EKONOMİK KRİZİN FATURASINI FAKİR MESKEN BAYANLARINA KESİP, BİR KÜME ERKEĞİN ÇIKARLARINI KOLLAMA POLİTİKASI’
Nafaka üzerinden planlanan yeni düzenlemenin sıkıntılı olduğuna ve milyonlarca fakir konut hanımın geleceğine tesir edeceğine dikkat çeken Gülbahar, “Hükümetin nafaka konusundaki telaffuzları ve yasa hazırlığı; yaşanmakta olan ekonomik krizin faturasını fakir mesken bayanlarına kesip, bir küme nafaka mağduru olduğunu argüman eden erkeğin çıkarlarını koruyup kollama siyasetidir. Ortalama olarak 260 TL ile 300 TL içinde değişen yoksulluk nafakasıyla milyonlarca mesken bayanın ömrünü, boşanma hakkını tartışıyoruz. Milyonlarca konut bayanın boşanmasa bile evliliği şiddetsiz bir biçimde sürdürebilmesi için geleceğe dair bir teminat oluşturan yoksulluk nafakasını tartışıyoruz. Yoksulluğun faturasının mesken bayanlarına kesilmesi kabul edilemez” sözlerini kullandı.
’DEVLET ÖDESİN’ FORMÜLÜ BAYANLA TOPLUMU KARŞI KARŞIYA GETİRİR’
Gülbahar, nafaka mühletine üst hudut ya da evlilik müddetine nazaran nafaka verilmesi formülünün sakıncalarına vurgu yaparak, “Üç yıl süren evlilikte 2 çocukla ortada kalan bayanların 2 seneliğine bağlanan nafakadan daha sonra iş yokluğu şartlarında bayanların nasıl geçineceğine dair hiç bir formül içermemesi bulunabilecek en vicdansız çözümdür” formunda konuştu.
Nafakanın muhakkak bir süre daha sonra devlet tarafınca ödenmesi formülünün de bayanla toplumu karşı karşıya getireceğini savunan Gülbahar, şöyleki devam etti:
“Nafakanın vatandaştan toplanacak ek vergilerle devlet tarafınca ödenmesi formülü tüm vatandaşların üzerine ek yükler getirecek ve bayanları değişen siyasi iktidarların, çıkacak ekonomik krizlerin mukadderatına terk etmek manasına gelecek. Yeni düzenleme, erkekleri masrafsız bir biçimde boşanmasını sağlamak, bayanı yoksulluğa hapsetmek manasına gelir. beraberinde bayanların boşanma hakkı sınırlandırılmakta. Bayanlara ya şiddet dolu evliliklerine razı olmak ya da yoksulluğu göze alarak boşanmaya kalkışmak seçenekleri sunuluyor. Bugün yapılması gereken uygar yasanın hakikat bir biçimde uygulanmasıdır.”
’ERKEK HÜKÜMRAN NİZAMI DEVAM ETTİRMEYE YÖNELİK’
Ankara Barosu Bayan Hakları Merkezi Lideri Ceren Kalay Eken, planlanan nafaka düzenlemesinin erkek hükümran nizamı motamot devam ettirmeye yönelik olduğunu savundu. Mevcut nafaka düzenlemesinin bayanın lehine olduğunu ve asıl sorunun uygulanma basamağında yaşandığını belirten Eken, öngörülen teklifin bayan haklarını törpüleyeceği görüşünde.
“Nafaka konusunda uzun vakittir bilgi kirliliğiyle toplum algısı yönetiliyor” diyen Eken, şöyleki konuştu:
“Şu an uygulamada boşanmayı her iki tarafta istediği vakit, boşanmayı katılaştırıp, evrakın öbür şartlardan devam etmesini sağlayabiliyor taraflar. Bu üzere düzenlemeleri her vakit allayıp pullasalar da daima bayan haklarını törpülüyorlar. Burada erkek boşanarak ömrüne devam edecek, aslına bakarsan ekonomik olarak güç durumda olan bayan, haklarına ulaşmak için uzun bir savaş verecek, yalnız bırakılacak. Evlilik mühleti boyunca nafaka düzenlemesi sıkıntılı; zira her somut olayda hâkimin takdir yetkisi varken bunu ortadan kaldırmanın hiç âlâ bir tarafı olmadığı kanaatindeyim. Evlilik 2 yıl sürmüştür lakin bayanın en verimli çağında eğitimine, mesleğine mahzur olunmuştur.”
’BİZ BURADA ERKEKLERİN CÜZDANINI, EKONOMİK FAYDASINI TARTIŞIYORUZ’
Milyonlarca bayanı ilgilendiren bir hususta bağımsız bayan örgütler ile hukukçuların masa dışı kalmasına reaksiyon gösteren Eken, “Mücadele edilmesi gereken taraf bayan yoksulluğu olması gerekiyorken, biz burada adamların cüzdanını, ekonomik faydasını tartışıyoruz. En başta bu durum kabul edilebilir değil. O niçinle bu düzenleme hem samimi değil, tıpkı vakitte bayan haklarını gözetmiyor” dedi.
Daha evvel kamuoyundan gelen yansılar ve daha kapsamlı çalışma gerektirdiği sebebi öne sürülerek paketler içerisine alınmayan düzenleme, Adalet Bakanlığı’nın 2 yıllık çalışması kararında ortaya koyduğu kademeli formülle bir daha tartışılıyor. Bakanlığın çalışmasına bakılırsa nafaka ödeme mühletine “üst sınır” konulması ya da evlilik mühleti kadar nafaka ödenmesi gündeme gelirken, nafakanın, evlilik mühletinin yarısı kadar müddet ödenmesi de masada olan bir öbür seçenek.
Evlilik mühleti kadar nafaka ödenmesi formülü kabul görürse 3 yıl evli kalan bir kişi, boşandığı muhtaçlık sahibi eşe bu müddet boyunca nafaka ödemekle yükümlü olacak. Bu müddet bitiminde, nafaka alan eşin işsiz ya da rastgele bir gelirinin olmadığı anlaşılırsa nafaka devlet tarafınca ödenmeye devam edecek.
Kelam konusu düzenlemenin Cumhurbaşkanı Erdoğan’a sunulması, akabinde da tamamlanarak kısa bir süre içerisinde Meclis’e sunulması planlanıyor.
HUKUKÇULAR VE BAYAN ÖRGÜTLERİ REAKSİYONLU
Devlet dayanaklı nafaka modelinin bayan hakları açısından sıkıntılı bir sistem olduğunu, Uygar Kanun’dan doğan hakkı törpülediğini savunan barolar ve bayan örgütleri, mevcut nafaka sisteminin değiştirilmesine muhtaçlık olmadığı görüşünde. Yeni düzenlemeye karşı olan ve kapalı kapılar gerisinde hazırlanan yasa teklifinin Meclis gündemine getirilmemesi davetinde bulunan hukukçular ile sivil toplum kuruluşları, “erkek hükümran düzenlemeye karşı” gayret edeceklerini kaydetti.
TBB: BAYAN TARAFINDAN DÜZGÜNLEŞTİRİLMİŞ YANI BULUNMUYOR
Türkiye Barolar Birliği (TBB) Lider Yardımcısı Sibel Suiçmez, Uygar Kanun’da yer alan nafaka düzenlemesinin değiştirilmesinden yana olmadıklarını söylemiş oldu. Bayan hakları lehine olan mevcut düzenlemelerin hiç birine dokunulmaması gerektiğini söyleyen Suiçmez, getirilmek istenen nafaka değişikliğinin Uygar Kanun’dan doğan bayan kazanımlarını geriye götüreceği görüşünde.
Devlet dayanaklı nafaka düzenlemesinin hanımı daha da bağımlı hale getireceğini tabir ederek, “Burada kusurlu olan taraf bireyin kendisidir. ötürüsıyla nafakayı da ödemesi gereken kesim devlet değil, bireydir. bayanı eşe bağımlı olmaktan kurtarıp devlete bağımlı hale getirmenin bayan tarafından güzelleştirilmiş hiç bir yanı bulunmuyor” dedi.
Suiçmez, “Mevcut maddede, söz edildiği üzere ‘süresiz nafaka’ diye bir durum da kelam konusu değil. Makul kurallar oluştuğu vakit nafakanın kaldırıldığını hepimiz biliyoruz. ötürüsıyla kamuoyuna yansıtılan ‘sınırsız nafaka’ tarifinin da gerçek olmadığının altını çizmek gerekiyor” değerlendirmesinde bulundu.
TBB ADALET BAKANLIĞI’NDAN RANDEVU TALEP EDECEK
TBB olarak nafaka düzenlemesine ait hallerinin net olduğunu, yakın vakitte bu bahisteki son gelişmeleri kıymetlendirerek Adalet Bakanlığı’ndan randevu talep edeceklerini kaydeden Suiçmez, “TBB olarak kısa mühlet içerisinde bayan hakları komiteleriyle son gelişmeleri değerlendirdikten daha sonra Adalet Bakanlığı’na bu husustaki görüşlerimizi iletmek için görüşme talebinde bulunacağız. Uygar Kanun’daki nafaka düzenlemesinin değiştirilmesinden yana değiliz” biçiminde konuştu.
’NAFAKA ÜZERİNDEN BAYAN HAKLARI TÖRPÜLENMEK İSTENİYOR’
Türkiye Bayan Dernekleri Federasyonu (TKDF) Lideri Canan Güllü’ye göre ise nafaka üzerinden bayan hakları törpülenmek isteniyor. Hükümetin hiç bir alan araştırması yapmadan, bayan örgütleriyle irtibata geçmeden hazırlığını sürdürdüğü yeni düzenlemenin büsbütün plan ve proje dâhilinde yapıldığını söyleyen Güllü, “Türkiye’de nafaka, Uygar Kanun ile kazanılmış bir haktır. Bu kazanılmış hakkı törpülemeye kimsenin hakkı yok. Türkiye’de kaç kişi nafaka alıyor, kaç kişi nafakaları tahsil edebiliyor, kaç kişi nafakaların artış oranlarına itiraz etmiş? Bu bilgiler elimizin altında mı ki yasal mevzuatta değişikliğe gidiliyor? Bayan örgütlerinin, baroların bu hususlara ait çalışmaları var. Bağımsız bayan örgütleriyle, barolarla bağlantı kurmadan masanın etrafında bir yasal mevzuat yapmak, bayanı ikincilleştirmek amaçlanıyor” diye konuştu.
Güllü, Türkiye’de 2021 yılı içerisinde 367 bayanın öldürüldüğüne vurgu yaparak, “Önce bayana yönelik şiddetin önünü keselim. Tek adam sonucuyla bir düzenlemeye gidilmesi yanlıştır, sonuna kadar direneceğiz. Ödenmeyen nafakayı devlet karşılar üzere bir anlayışın da yanlışlığını sonuna kadar vurguluyoruz” dedi.
’ANA SORUN MADDELERİN DEĞİŞTİRİLMESİ, DÖNÜŞTÜRÜLMESİ DEĞİL, MADDELERİN UYGULANMA SORUNU’
Türkiye Bayan Hareketi aktivistlerinden, Eşitlik İçin Bayan Platformu (EŞİK) gönüllüsü avukat Hülya Gülbahar’a bakılırsa de Türkiye’deki ana sorun maddelerin değiştirilmesi, dönüştürülmesi değil, maddelerin uygulanma sorunu.
Mevcut nafaka düzenlemesinde değil, uygulanmasında sorun olduğunu söz eden Gülbahar, “Nafaka kelam konusu olduğunda sorun tıpkı; yasalar bayanlar lehine değil, bayanlar aleyhine uygulanıyor. Hak ettikleri biçimde gerekli nafakanın bağlanmadığı bayanlar, nafaka bağlansa da çeşitli türel oyunlarla nafaka ödemeyen erkekler asıl sorun. Bir algı operasyonu yapılarak nafaka mağduru erkeklermiş üzere yansıtılmaya çalışılıyor. halbuki nafakanın tek ve gerçek mağduru bayanlar ve çocuklar” dedi.
’EKONOMİK KRİZİN FATURASINI FAKİR MESKEN BAYANLARINA KESİP, BİR KÜME ERKEĞİN ÇIKARLARINI KOLLAMA POLİTİKASI’
Nafaka üzerinden planlanan yeni düzenlemenin sıkıntılı olduğuna ve milyonlarca fakir konut hanımın geleceğine tesir edeceğine dikkat çeken Gülbahar, “Hükümetin nafaka konusundaki telaffuzları ve yasa hazırlığı; yaşanmakta olan ekonomik krizin faturasını fakir mesken bayanlarına kesip, bir küme nafaka mağduru olduğunu argüman eden erkeğin çıkarlarını koruyup kollama siyasetidir. Ortalama olarak 260 TL ile 300 TL içinde değişen yoksulluk nafakasıyla milyonlarca mesken bayanın ömrünü, boşanma hakkını tartışıyoruz. Milyonlarca konut bayanın boşanmasa bile evliliği şiddetsiz bir biçimde sürdürebilmesi için geleceğe dair bir teminat oluşturan yoksulluk nafakasını tartışıyoruz. Yoksulluğun faturasının mesken bayanlarına kesilmesi kabul edilemez” sözlerini kullandı.
’DEVLET ÖDESİN’ FORMÜLÜ BAYANLA TOPLUMU KARŞI KARŞIYA GETİRİR’
Gülbahar, nafaka mühletine üst hudut ya da evlilik müddetine nazaran nafaka verilmesi formülünün sakıncalarına vurgu yaparak, “Üç yıl süren evlilikte 2 çocukla ortada kalan bayanların 2 seneliğine bağlanan nafakadan daha sonra iş yokluğu şartlarında bayanların nasıl geçineceğine dair hiç bir formül içermemesi bulunabilecek en vicdansız çözümdür” formunda konuştu.
Nafakanın muhakkak bir süre daha sonra devlet tarafınca ödenmesi formülünün de bayanla toplumu karşı karşıya getireceğini savunan Gülbahar, şöyleki devam etti:
“Nafakanın vatandaştan toplanacak ek vergilerle devlet tarafınca ödenmesi formülü tüm vatandaşların üzerine ek yükler getirecek ve bayanları değişen siyasi iktidarların, çıkacak ekonomik krizlerin mukadderatına terk etmek manasına gelecek. Yeni düzenleme, erkekleri masrafsız bir biçimde boşanmasını sağlamak, bayanı yoksulluğa hapsetmek manasına gelir. beraberinde bayanların boşanma hakkı sınırlandırılmakta. Bayanlara ya şiddet dolu evliliklerine razı olmak ya da yoksulluğu göze alarak boşanmaya kalkışmak seçenekleri sunuluyor. Bugün yapılması gereken uygar yasanın hakikat bir biçimde uygulanmasıdır.”
’ERKEK HÜKÜMRAN NİZAMI DEVAM ETTİRMEYE YÖNELİK’
Ankara Barosu Bayan Hakları Merkezi Lideri Ceren Kalay Eken, planlanan nafaka düzenlemesinin erkek hükümran nizamı motamot devam ettirmeye yönelik olduğunu savundu. Mevcut nafaka düzenlemesinin bayanın lehine olduğunu ve asıl sorunun uygulanma basamağında yaşandığını belirten Eken, öngörülen teklifin bayan haklarını törpüleyeceği görüşünde.
“Nafaka konusunda uzun vakittir bilgi kirliliğiyle toplum algısı yönetiliyor” diyen Eken, şöyleki konuştu:
“Şu an uygulamada boşanmayı her iki tarafta istediği vakit, boşanmayı katılaştırıp, evrakın öbür şartlardan devam etmesini sağlayabiliyor taraflar. Bu üzere düzenlemeleri her vakit allayıp pullasalar da daima bayan haklarını törpülüyorlar. Burada erkek boşanarak ömrüne devam edecek, aslına bakarsan ekonomik olarak güç durumda olan bayan, haklarına ulaşmak için uzun bir savaş verecek, yalnız bırakılacak. Evlilik mühleti boyunca nafaka düzenlemesi sıkıntılı; zira her somut olayda hâkimin takdir yetkisi varken bunu ortadan kaldırmanın hiç âlâ bir tarafı olmadığı kanaatindeyim. Evlilik 2 yıl sürmüştür lakin bayanın en verimli çağında eğitimine, mesleğine mahzur olunmuştur.”
’BİZ BURADA ERKEKLERİN CÜZDANINI, EKONOMİK FAYDASINI TARTIŞIYORUZ’
Milyonlarca bayanı ilgilendiren bir hususta bağımsız bayan örgütler ile hukukçuların masa dışı kalmasına reaksiyon gösteren Eken, “Mücadele edilmesi gereken taraf bayan yoksulluğu olması gerekiyorken, biz burada adamların cüzdanını, ekonomik faydasını tartışıyoruz. En başta bu durum kabul edilebilir değil. O niçinle bu düzenleme hem samimi değil, tıpkı vakitte bayan haklarını gözetmiyor” dedi.