Narsist Kişilik Bozukluğunun 13 Belirtisi

[acemşalı]

Narsist Kişilik Bozukluğunun 13 Belirtisi Kişilik, genetik faktörlerin yanı sıra çocukluk ve gençlik devrindeki toplumsal etrafın de tesiriyle oluşuyor. Son devirlerde sıkça duymaya başladığımız “Narsistik kişilik bozukluğu” ise empati eksikliği, benmerkezcilik ve abartılı bir öz-önem duygusu ile tabir ediliyor. Narsist (özsevici) kişilik bozukluğu, ergenlik ve erken yetişkinlik devirlerinde ortaya çıkarak, yalnızca kişinin kendi ömrünü değil münasebette olduğu insanların hayatını da olumsuz etkileyebiliyor. Son senelerda gençlerin yalnızca toplumsal medyayı bağlantı aracı olarak kullanımı ile dijital oyun bağımlılığının narsist eğilimlere yol açtığı düşünülüyor. Memorial Kayseri Hastanesi Psikoloji Bölümü’nden Uzm. Klinik Psk. Hande Taştekin, narsistik kişilik bozukluğu ile ilgili bilgi verdi.

Kişilik bozukluğu ergenlikte başlıyor

Kişilik, kişinin kendisini ve etrafını algılama düzeyi ile münasebet kurma biçimi ve niyetleriyle ilgilidir. Ergenlik ve gençlik periyodunda başlayan ve uzun müddet devam eden; aile, iş ve toplumsal etrafında meselelere niye olan davranış ve ahenk bozukluklarıdır. Bayanları ve erkekleri eşit oranda etkileyen bu sorunun birfazlaca çeşidi bulunmaktadır. Kişilik bozuklukları, ruhsal sıkıntıların ortaya çıkmasına da niye olmaktadır.

Kendilerini üstün görürler

Narsisizm, toplumdaki birtakım bireylerin yükseltilmiş özgüven ile kendilerini daima öbür insanlardan üstün görmesiyle ortaya çıkan bir kişilik bozukluğudur. Öteki insanlara göre kendilerini üstün görürler. Fakat bu özelliklere sahip olan tüm insanlarda kişilik bozukluğu olmayabilir. Narsistik kişilik bozukluğu taşıyan bireylerin çoğunluğu yükseltilmiş özgüven ve kendilerine besledikleri çarpıtılmış hayranlık ile hayatlarını sürdürür. Bu beşerler etraflarından de tıpkı biçimde hissettikleri bu hislerin çoğaltılmasını beklerler. Çoğunlukla benmerkezci kişilik özellikleri ile birlikte empati yoksunluğu, kişiliği ziyadesiyle büyütme (abartma), muvaffakiyete ve güce bağımlı davranışlarla kendilerini muhakkak ederler.

Narsistik kişilik bozukluğunun belirtileri

Narsistik kişilik bozukluğu olan bireyler;

1. Kendini tenkitlerin üstünde görür.
2. Manipüle edici davranışlar stantlar.
3. Başka bireyleri kendi kazanımları için kullanır.
4. Kendisiyle tıpkı statüye sahip beşerlerle arkadaşlık kurmak ister. Ama bu gerçekleştiğinde bile önde olma dürtüsü ile etrafıyla yarış halinde olur.
5. Kendi yetenek ve muvaffakiyetlerini abartıp, üstün görür.
6. Daima haklı çıkacağı ortamları yaratıp onaylanmak ister.
7. Daima övgü bekler ve bunun için baskı ortamı kurar.
8. Öteki insanları kendinden daha yeteneksiz, daha başarısız, daha az zeki ve daha az hoş bulur.
9. İnsanların kendine hizmet etme durumunda olduklarını var iseyar.
10. Kendisini toplumun modülü olarak görse de bu toplumun içerisinde özel muameleyi hak ettiğini düşünüp, o toplumun en üzerindeki kişi olduğunu argüman eder.
11. Diğerleri üzerinden var olur.
12. Çoklukla bu bozukluğun temelinde çocuklukta yaşanılan değersizlik ve sevgisizlik üzere kavramlar vardır.
13. Ne kadar dışarıya özgüven sahibi gözükse de, ortasında kendine inanç kavramı kırılgandır ve bunu göstermek en büyük dehşetidir.

Narsist, kabahati diğerlerinde bulmada profesyoneldir

Narsistik kişilik bozukluğu olanlar, sorun yaratan davranışlarını değiştirme konusunda çok dirençlidir. Narsist kişilik bozukluğu olanlar, cürmü diğerlerinde bulma konusunda profesyoneldirler. En küçük tenkit bile uyuşmazlığa, çatışmaya ve saldırgan davranışa dönüşebilir. Narsistik kişilik bozukluk, toplumun bütün kesitlerinde her yaştan beşerde görülebilmektedir. Toplum içerisinde görülme oranları ise DSM-IV’ e bakılırsa 6,2 olarak söz edilmiştir. Yapılan araştırmalarda narsistik kişilik bozukluğunun bayanlara göre erkeklerde daha yaygın görüldüğü belirlenmiştir.

Yakın etrafına bakılırsa harikadırlar

Yakın ilgilerinde ve bilhassa arkadaşları tarafınca ‘narsist’ bireyler başta eksiksiz gözükür. Sevilen, başarılı, övülen bir kişilik yapısı stantlar. Ama sevgiyi çoklukla manipülatif davranışlar ile almaya çalışır. Başarıda üstün bir hırs ve başarısızlık anında ise suçlama davranışlarıyla ön plana çıkarlar. Bu sorunu yaşayan şahıslar çoklukla aile ve evlilik konusunda karşısındaki beşere değersizlik, yetersizlik üzere kavramları yükler ve kişiyi yalnızlaştırma siyasetini kurarak üstünlük sağlamaya çalışır.

Pişmanlık bir zayıflık göstergesidir

Ekseriyetle alakalarını buyruk ve komuta sistemine nazaran yürütmeye çalışır. Bunun dışına çıkıldığında öfkelenir ve agresif, pasif agresif davranışlar stantlar. Karşısındaki kişinin hayatı onu ilgilendirmez. Şayet ilgi gösteriyor ise çoklukla bunu rütinsel gereklilik olarak gördüğü için yapar. Toplamda bütün ilişkisel boyutlar değerlendirildiğinde bu tip beşerler benmerkezci yapıdadır. Onlara bakılırsa pişmanlık bir zayıflık göstergesidir. Fakat nadiren de olsa hayatlarının birtakım devirlerinde pişmanlık yaşarlar. Pişmanlık yaşadıkları fark edildiğinde ise genelde kendilerini dışa kapatırlar.

Görünüşlerine değer verirler

Bu kişilik bozukluğunun tanısı lakin uzman bir klinik psikolog ya da psikiyatrist tarafınca temalır. Kişinin mükemmeliyetçi, üstün başarılı yapısı, yanılgısız olma isteği ve yanılgıyı kabul etmeme davranışları, empati kuramaması, görünüşüne fazlaca büyük kıymet vermesi ve dikkat alımlı olma isteği, daima etrafını eleştirmesinden dolayı münasebetlerinde yaşadığı zorlanmalar ve bunun kararında fonksiyonellik alanlarında bozulmaların meydana gelmesi teşhis koymada yardımcı olmaktadır.

Temelinde güvensizlik duygusu var

Narsistik kişilik bozukluğu olanlar çoklukla çocukluk periyotlarında yaşadıkları sevgisizlik ve değersizlik hislerini barındırırlar ve her ne kadar çok özgüvenli görünse de bu çok özgüvenin temelinde güvensizlik duygusu vardır. Preston Ni, “ bir fazlaca narsist küçük, sıradan olaylara çabucak üzülür, derinlerde acı çekmek istemese bile kendini ‘çirkin ördek yavrusu’ üzere hisseder” diyerek mevzuyu özetlemiştir. Bu tip beşerler kimi periyotlarda sevgisini abartırken, kimi vakit de sevdiğini söylemiş olduği insanı tabir yerindeyse yerin tabanına sokabilir. Bilhassa münasebetin başında sevgi doluyken, vakit içinde bağlantının seyrini değiştirerek acımasız ve kibirli bir insan oluverirler.

Uzun vadeli psikoterapi tedavisi

Çoklukla ilaçla tedavi edilmesi mümkün gözükmeyen bir bozukluktur. Narsistik kişilik bozukluğu yaşayan bireyler tedaviye dirençlidir. Bu yüzden tedavi uzun periyodik psikoterapi prosedürüyle uzman bir klinik psikolog tarafınca ele alınmalıdır. Terapi biçimlerinde çoğunlukla bilişsel davranışçı terapi kullanılır. Terapistlerin en epey zorlandığı hastalık kümesidir. Narsistik kişilik bozukluğu olanların uygunlaşması uzun bir terapi sürecine bağlıdır. Lakin kişilik bozukluğu niçiniyle ortaya çıkan dert bozukluğu ve depresyon için ilaçlar verilmektedir. İlaçlar yardımıyla kişilik bozukluğunun başka problemlere bağlı olarak büyümesi engellenebilmektedir.

Narsistik kişilik bozukluğu olan birine nasıl davranılmalı?

• Narsist bir beşere karşı davranış sonları bariz hale getirilmelidir.
• Duygusal ve ruhsal manada bütün manipülatif davranışları sonlandırılmalı ve müsaade verilmemeli.
• Onu kaybetme korkusu ile yaklaşıldığı gösterilmemeli ve hissettirilmemeli.
• Şayet kişiyi kaybetme kaygınız var ise altında yatan niye de belirlenmeli.
• Narsist bir insanın karşısında suçluluk, değersizlik, yetersizlik üzere hislere kapılmamalıyız. Narsist kişiliğin egosunu besleyici bakılırsav edinilmemeli.
• Onu değiştirme ve düzeltme uğraşına girilmemeli.
• Narsist bir beşere karşı olumlu ya da olumsuz hissedilen hisler net bir biçimde söz edilmelidir.

Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı