Barcali
Active member
- Katılım
- 14 Şub 2021
- Mesajlar
- 1,145
- Puanları
- 38
Ötegezegenin atmosferinde tespit edilen en ağır element Güneş Sistemi’mizin haricindeki yıldızların etrafında dönen ultra sıcak gaz devleri WASP-76 b ve WASP-121 b’nin atmosferlerindeki yüksek irtifada baryum keşfeden bilim insanları şaşkınlığa uğramış. Bu beklenmedik keşif, kelam konusu egzotik atmosferlerin neye benzeyebileceğine yönelik soru işaretleri doğuruyor.
Populer Science Türkiye’nin içeriğine bakılırsa daha yeni Astronomy & Astrophysics bülteninde yayımlanan çalışmaya öncülük eden ve Porto Üniversitesi ile Portekiz’deki Astrofizik & Uzay Bilimleri Enstitüsünnde doktora öğrencisi olan Tomas Azevedo Silva şöyleki aktarıyor: “İşin en baş karıştırıcı ve mantığa alışılmamış kısmı, bu gezegenlerin atmosferlerinin üst katmanlarında niye bu biçimdesine ağır bir elementin bulunduğu.”
BOYUTLARI JÜPİTER’E BENZİYOR
WASP-76 b ve WASP-121 b kolay ötegezegenler değil. Her ikisi de ultra sıcak Jüpiter formunda biliniyor zira boyutları Jüpiter’e benzerken, olağanüstü derecede yüksek yüzey sıcaklıkları 1000°C’nin üzerine çıkıyor. Bunun niçini ise ana yıldızlarına yakın aralıkta olmaları. Bu durum, yıldızların etrafındaki bir yörüngenin yalnızca bir ila iki gün sürmesi manasına da geliyor. ötürüsıyla gezegenler oldukça olağanüstü özellikler taşıyor. Örneğin gökbilimciler, WASP-76 b’de demir yağmurları olduğundan şüpheleniyorlar.
Fakat hal bu biçimdeyken bile araştırmacılar, WASP-76 b ve WASP-121 b’nin üst atmosferlerinde demirden 2,5 kat ağır olan baryum elementini buldukları için şaşkınlığa uğramışlar. Porto Üniversitesinde çalışan araştırmacı ve makale eş müellifi Olivier Demangeon, “Gezegenlerin yüksek kütleçekimi göz önüne alındığında, baryum üzere elementlerin süratle atmosferin alt katmanlarına düşmesini beklerdik” diye açıklıyor.
‘ŞANS YAPITI BİR KEŞİF’
“Bu bir nevi ‘şans eseri’ yapılan bir keşifti” diyor Silva. “Baryum bulmayı beklemiyorduk yahut onu aramıyorduk. Baryumun nitekim bu gezegenden geldiğini çapraz biçimde doğrulamamız gerekmişti zira daha evvel hiç bir ötezegende görülmemişti.”
Bu ultra sıcak Jüpiter gezegenlerin atmosferlerinde baryumun tespit edilmesi, kelam konusu gezegen sınıfının düşünülenden epeyce daha tuhaf olabileceğini akla getiriyor. Dünya’daki gökyüzünde baryumu görsek de (havai fişeklerdeki parlak yeşil renk biçiminde), bilim insanları bu ağır elementin kelam konusu ötegezegenlerde bu biçimdesine yüksek irtifalarda olmasına hangi doğal süreçlerin sebep olduğunu merak ediyor. “Şu an bu düzeneklerin ne olduğunu bilmiyoruz” açıklamasında bulunuyor Demangeon.
Populer Science Türkiye’nin içeriğine bakılırsa daha yeni Astronomy & Astrophysics bülteninde yayımlanan çalışmaya öncülük eden ve Porto Üniversitesi ile Portekiz’deki Astrofizik & Uzay Bilimleri Enstitüsünnde doktora öğrencisi olan Tomas Azevedo Silva şöyleki aktarıyor: “İşin en baş karıştırıcı ve mantığa alışılmamış kısmı, bu gezegenlerin atmosferlerinin üst katmanlarında niye bu biçimdesine ağır bir elementin bulunduğu.”
BOYUTLARI JÜPİTER’E BENZİYOR
WASP-76 b ve WASP-121 b kolay ötegezegenler değil. Her ikisi de ultra sıcak Jüpiter formunda biliniyor zira boyutları Jüpiter’e benzerken, olağanüstü derecede yüksek yüzey sıcaklıkları 1000°C’nin üzerine çıkıyor. Bunun niçini ise ana yıldızlarına yakın aralıkta olmaları. Bu durum, yıldızların etrafındaki bir yörüngenin yalnızca bir ila iki gün sürmesi manasına da geliyor. ötürüsıyla gezegenler oldukça olağanüstü özellikler taşıyor. Örneğin gökbilimciler, WASP-76 b’de demir yağmurları olduğundan şüpheleniyorlar.
Fakat hal bu biçimdeyken bile araştırmacılar, WASP-76 b ve WASP-121 b’nin üst atmosferlerinde demirden 2,5 kat ağır olan baryum elementini buldukları için şaşkınlığa uğramışlar. Porto Üniversitesinde çalışan araştırmacı ve makale eş müellifi Olivier Demangeon, “Gezegenlerin yüksek kütleçekimi göz önüne alındığında, baryum üzere elementlerin süratle atmosferin alt katmanlarına düşmesini beklerdik” diye açıklıyor.
‘ŞANS YAPITI BİR KEŞİF’
“Bu bir nevi ‘şans eseri’ yapılan bir keşifti” diyor Silva. “Baryum bulmayı beklemiyorduk yahut onu aramıyorduk. Baryumun nitekim bu gezegenden geldiğini çapraz biçimde doğrulamamız gerekmişti zira daha evvel hiç bir ötezegende görülmemişti.”
Bu ultra sıcak Jüpiter gezegenlerin atmosferlerinde baryumun tespit edilmesi, kelam konusu gezegen sınıfının düşünülenden epeyce daha tuhaf olabileceğini akla getiriyor. Dünya’daki gökyüzünde baryumu görsek de (havai fişeklerdeki parlak yeşil renk biçiminde), bilim insanları bu ağır elementin kelam konusu ötegezegenlerde bu biçimdesine yüksek irtifalarda olmasına hangi doğal süreçlerin sebep olduğunu merak ediyor. “Şu an bu düzeneklerin ne olduğunu bilmiyoruz” açıklamasında bulunuyor Demangeon.