- Katılım
- 15 Nis 2021
- Mesajlar
- 2,706
- Puanları
- 0
Omicron varyantı taraması kâfi mi, sıhhat uzmanları ne diyor? BBCSağlık Bakanlığı Halk Sıhhati Genel Müdürlüğü Ulusal Viroloji Referans Laboratuvarı’nda incelenen viral örnekler.
Türkiye’de Omicron varyantı taraması Halk Sıhhati Genel Müdürlüğü’ne bağlı 17 laboratuvarda yapılıyor. Lakin uzmanlara bakılırsa, yalnızca Sıhhat Bakanlığı bünyesinde gerçekleştirilen bu taramalar, koronavirüsün son varyantının Türkiye’de ne kadar yaygın olduğunu tespit edebilmek için kâfi değil.
Sıhhat Bakanlığı’ndan yapılan açıklamaya bakılırsa, 1 Aralık’tan bu yana gen sekansı yapılarak sisteme girilen 3 bin 344 mesela 42’sinde Omicron varyantı tespit edildi.
İstanbul’da 30, İzmir’de 6, Kütahya ve Isparta’da 2, Diyarbakır ve Şırnak’ta 1 Omicron varyantı görüldü.
Sıhhat Bakanı Fahrettin Koca, “Kalabalık vilayetlerimizde görülen yeni olayların yüzde 10’dan fazlası artık Omicron kaynaklı” dedi.
‘Virüs gen tahlilleri binde 7 düzeyinde’
BBC Türkçe‘ye konuşan uzmanlara nazaran ise Türkiye’de Omicron varyantının yaygınlığını tespit etmek için yapılan taramalar kâfi değil.
Halk Sıhhati Uzmanı ve TTB Pandemi Çalışma Kümesi üyesi Hekim Nasır Nesanır, “Pozitif çıkan hadiselerin en az yüzde 10’unda varyant tahlili yapmamız gerekiyor fakat bu oran Türkiye’de binde 7 düzeyinde” diyor.
Yani Türkiye’de her 1000 müspet olayın yalnızca yedisinde Omicron taraması gerçekleştiriyor.
Birebir oran İngiltere’de yüzde 20, Hollanda ve Danimarka’da ise yüzde 40 düzeyinde.
Uzmanlar, bu düzeyde “yetersiz” bir taramayla Türkiye’de Omicron varyantının ne kadar yaygın olduğunun tespit edilemeyeceğini söylüyor.
Sıhhat Bakanlığı’nın son açıklamasında, 8 Aralık’tan itibaren tarama yapılan 150 bin örnek içinde, “Omicron varyantı olduğu düşünülen örneklerin” gen sekanslaması yapılmak üzere Ulusal Viroloji Laboratuvarı’nda incelemeye alındığı söyleniyor.
Lakin açıklamada, 8 Aralık’tan itibaren taranan 150 bin PCR olumlu örnek içinde kaç adedinin “Omicron varyantı olduğu düşünülen örnekler” olduğu için gen sekanslamasına alındığı bilgisi yer almıyor.
Öte yandan açıklamada, 1 Aralık 2021 tarihinden itibaren sekansı yapılarak sisteme girilen örnek sayısı 3 bin 344 olduğu belirtiliyor.
1 Aralık’tan bu yana Türkiye’de görülen 569 bin 751 Covid-19 müspet hadisenin 3 bin 344’ünde varyant tahlili yapıldığı anlaşılıyor.
Bahisle ilgili BBC Türkçe‘nin ulaştığı Sıhhat Bakanlığı ise rastgele bir değerlendirmede bulunmadı.
‘Sekans tahlili yapan laboratuvar sayısı kesinlikle artırılmalı’
Prof. Dr. Bülent Ertuğrul, “Varyantı tespit edebilmek için yapılan sekans tahlilleri Türkiye’de fazlaca yetersiz. Bu bizim için en kıymetli sorun” diyor.
Ertuğrul, Sıhhat Bakanlığı’na bağlı birkaç laboratuvarın yaygın tarama yapmaya yetmeyeceğini belirtiyor:
“Omicron’u tespit edebilmek için birfazlaca üniversite laboratuvarında ve hatta kimi özel hastanelerin araştırma laboratuvarında epeyce rahat bir halde sekans tahlilleri gerçekleştirilebilir.
“Bakanlığın bir an evvel bu laboratuvarların çalışmasına onay vermesi gerekiyor. Bilgiler bir daha merkezi bir sistemde toplanabilir fakat sekans tahlili yapan laboratuvar sayısının kesinlikle artırılması gerekiyor.
“Bakanlık şayet bunu yapmazsa, kendi elindeki 5-10 laboratuvar ile fakat bu kadar tarama yapabilir. Sonuçta o laboratuvarların da muhakkak bir kapasitesi var. Ancak Türkiye’de bu tahlilleri yaygın bir halde yapabilecek tahminen yüzlerce laboratuvar var.”
Ertuğrul, Sıhhat Bakanlığı’nın öbür laboratuvarların çalışmasına onay vermesinin yanı sıra bu çalışmalar için maddi kaynak da ayırması gerekeceğini söylüyor:
“Üniversite hastanelerinin bu tahlilleri yapabilmesi için muhakkak bir bütçeye muhtaçlığı var. Fakat devlet finansa ederse gerekli kitleri satın alabilir ve kullanabilirsiniz.
Hekim Nasır Nesanır da varyantın tespit edilebilmesi için yaygın tahlillerin gerçekleştirilmesi ve uzman laboratuvarların kapasitesinin en aktif biçimde kullanılması gerektiğini belirtiyor:
“Bu tahlillerin vaktinde yapılması; sonuçların ilgili uzmanlık dernekleriyle, toplumla ve tüm taraflarla süratli paylaşılması, epidemiyolojik ve klinik bilgilerle eşleştirilmesi, yaygın bulaşma olmadan tedbirlerin alınabilmesi için kritiktir.”
BBCViroloji Laboratuvarı Sorumlusu Prof. Dr. Gülay Korukluoğlu
‘Şüpheli’ bulunan PCR örnekleri, taramaya gönderiliyor
Türkiye’de varyantların tespitine yönelik yapılan sekans tahlilleri, Halk Sıhhati Genel Müdürlüğü Ulusal Viroloji Referans Laboratuvarlarında gerçekleştiriliyor.
Viroloji Laboratuvarı Sorumlusu Prof. Dr. Gülay Korukluoğlu, PCR testlerinde “şüpheli” bulunan olumlu örneklerin, sekanslama tahlili için Ankara’daki Ulusal Viroloji Referans Laboratuvarı’na gönderildiğini söylemiş oldu:
“2020’nin Aralık ayından itibaren bir strateji belirleyerek ülkemize giren, dolanımda bulunan ya da dominant hale geçen varyantları yakından izleme imkanına sahibiz. Ülkemizdeki bütün bölgelerden, tüm vilayetlerimizden gelen örnekleri burada teste almaktayız.”
“Varyantları takip etmek üzere, nokta mutasyon dediğimiz prosedürle evvel PCR tabanlı bir testle taramaktayız. sonrasındasında bu testte olumlu bulunan örnekler, ulusal viroloji sekanslama laboratuvarına gönderiliyor. Tüm genom dizi tahlili dediğimiz bir formülle de varyantların tipi ve tipi tayin ediliyor.”
Pekala, PCR müspet sonuçlar neye bakılırsa Omicron için “şüpheli” bulunuyor?
Ertuğrul’a bakılırsa, Omicron varyantının yaygın olduğu ülkelerden Türkiye’ye giriş yapan Covid-19 olumlu şahıslar, riskli kümeler içinde yer alıyor:
“Büyük olasılıkla en riskli kümeden seçilen viral örnekler, Omicron sekans tahliline dahil ediliyordur. Lakin rastgele örneklem alınarak bir tarama yapılıp yapılmadığı konusunda bilgimiz yok, bunlar şeffaf bir biçimde paylaşılmıyor.”
‘Omicron, Delta’dan daha bulaşıcı’
Bilim beşerlerine bakılırsa Omicron varyantı, Delta ve Beta varyantından fazlaca daha süratli yayılıyor.
Hekim Nasır Nesanır, Omicron’un Delta varyantından 2-4 kat daha bulaşıcı olduğunu, aşıya direnç gösterdiğini ve yeniden enfeksiyon riskinin deltaya bakılırsa 5 kat daha yüksek olduğunu tabir ediyor.
Sıhhat Bakanı Fahrettin Koca, Omicron varyantına karşı hatırlatma dozunun kıymet kazandığını vurgulayarak hatırlatma dozunun müddetinin 3 aya indirildiğini deklare etti.
Son aşı üzerinden üç ay geç geçmiş bireyler için 6-8 ay beklenmeden hatırlatma dozu tanımlandı.
Bakan Koca, Omicron varyantının toplam olaylar içerisinde besbelli bulunmasına karşın hastaneye yatışları ve ağır bakım muhtaçlığını bariz biçimde artırmadığını ve bu açıdan tasa verici bir durum olmadığını söz etti:
“Avrupa’da yaşanan örnek ve varyantın süratle bulaşması sebebiyle ülkemizde de varyantın baskın hale gelmesi yakın gelecekte gerçekleşebilecektir. Bu duruma karşı hazırlıklı olmak için hatırlatma dozu aşılarının yapılması Bilim Heyetimizce tavsiye edilmektedir.”
BBCTürkiye’de Omicron varyant tahlilleri Sıhhat Bakanlığı’na bağlı 17 referans laboratuvarında yapılıyor.
‘Sekans tahlillerinin yaygınlaştırılması gerekiyor’
Türkiye’de son iki yıldır salgın idaresi, bilgilerin şeffaf bir halde kamuoyu ile paylaşılmadığı nedeni öne sürülerek sıkça eleştirildi.
Prof. Dr. Bülent Ertuğrul, şeffaf olmayan idare anlayışının varyant datalarıyla ilgili olduğunu söylüyor:
Pandeminin neredeyse birinci 6 ayında, PCR testlerinin yalnızca Sıhhat Bakanlığı bünyesindeki laboratuvarlarda incelendiğini hatırlatan Ertuğrul, PCR testleri tüm laboratuvarlarda incelenebilmeden Türkiye’de salgının ne kademede olduğunun bilinmeyeceğini söylüyor:
“PCR tahlilinin yaygınlaştırılması gerektiği, lakin bu biçimde salgının boyutunun daha net anlaşılabileceği biroldukca bilim insanı tarafınca söylendi. Bakanlık fazlaca uzun müddet daha sonra PCR tahlillerinin yaygınlaşmasına müsaade verdi.
“O periyot olay sayılarını tartışırken, fakat araştırır ve yaygın test yaparsanız olumlu hadise tespit edebilirsiniz diyorduk. Artık birebir süreci varyantların tespitine ait sekans tahlilinde de yaşıyoruz.”
Türkiye’de Omicron varyantı taraması Halk Sıhhati Genel Müdürlüğü’ne bağlı 17 laboratuvarda yapılıyor. Lakin uzmanlara bakılırsa, yalnızca Sıhhat Bakanlığı bünyesinde gerçekleştirilen bu taramalar, koronavirüsün son varyantının Türkiye’de ne kadar yaygın olduğunu tespit edebilmek için kâfi değil.
Sıhhat Bakanlığı’ndan yapılan açıklamaya bakılırsa, 1 Aralık’tan bu yana gen sekansı yapılarak sisteme girilen 3 bin 344 mesela 42’sinde Omicron varyantı tespit edildi.
İstanbul’da 30, İzmir’de 6, Kütahya ve Isparta’da 2, Diyarbakır ve Şırnak’ta 1 Omicron varyantı görüldü.
Sıhhat Bakanı Fahrettin Koca, “Kalabalık vilayetlerimizde görülen yeni olayların yüzde 10’dan fazlası artık Omicron kaynaklı” dedi.
‘Virüs gen tahlilleri binde 7 düzeyinde’
BBC Türkçe‘ye konuşan uzmanlara nazaran ise Türkiye’de Omicron varyantının yaygınlığını tespit etmek için yapılan taramalar kâfi değil.
Halk Sıhhati Uzmanı ve TTB Pandemi Çalışma Kümesi üyesi Hekim Nasır Nesanır, “Pozitif çıkan hadiselerin en az yüzde 10’unda varyant tahlili yapmamız gerekiyor fakat bu oran Türkiye’de binde 7 düzeyinde” diyor.
Yani Türkiye’de her 1000 müspet olayın yalnızca yedisinde Omicron taraması gerçekleştiriyor.
Birebir oran İngiltere’de yüzde 20, Hollanda ve Danimarka’da ise yüzde 40 düzeyinde.
Uzmanlar, bu düzeyde “yetersiz” bir taramayla Türkiye’de Omicron varyantının ne kadar yaygın olduğunun tespit edilemeyeceğini söylüyor.
Sıhhat Bakanlığı’nın son açıklamasında, 8 Aralık’tan itibaren tarama yapılan 150 bin örnek içinde, “Omicron varyantı olduğu düşünülen örneklerin” gen sekanslaması yapılmak üzere Ulusal Viroloji Laboratuvarı’nda incelemeye alındığı söyleniyor.
Lakin açıklamada, 8 Aralık’tan itibaren taranan 150 bin PCR olumlu örnek içinde kaç adedinin “Omicron varyantı olduğu düşünülen örnekler” olduğu için gen sekanslamasına alındığı bilgisi yer almıyor.
Öte yandan açıklamada, 1 Aralık 2021 tarihinden itibaren sekansı yapılarak sisteme girilen örnek sayısı 3 bin 344 olduğu belirtiliyor.
1 Aralık’tan bu yana Türkiye’de görülen 569 bin 751 Covid-19 müspet hadisenin 3 bin 344’ünde varyant tahlili yapıldığı anlaşılıyor.
Bahisle ilgili BBC Türkçe‘nin ulaştığı Sıhhat Bakanlığı ise rastgele bir değerlendirmede bulunmadı.
‘Sekans tahlili yapan laboratuvar sayısı kesinlikle artırılmalı’
Prof. Dr. Bülent Ertuğrul, “Varyantı tespit edebilmek için yapılan sekans tahlilleri Türkiye’de fazlaca yetersiz. Bu bizim için en kıymetli sorun” diyor.
Ertuğrul, Sıhhat Bakanlığı’na bağlı birkaç laboratuvarın yaygın tarama yapmaya yetmeyeceğini belirtiyor:
“Omicron’u tespit edebilmek için birfazlaca üniversite laboratuvarında ve hatta kimi özel hastanelerin araştırma laboratuvarında epeyce rahat bir halde sekans tahlilleri gerçekleştirilebilir.
“Bakanlığın bir an evvel bu laboratuvarların çalışmasına onay vermesi gerekiyor. Bilgiler bir daha merkezi bir sistemde toplanabilir fakat sekans tahlili yapan laboratuvar sayısının kesinlikle artırılması gerekiyor.
“Bakanlık şayet bunu yapmazsa, kendi elindeki 5-10 laboratuvar ile fakat bu kadar tarama yapabilir. Sonuçta o laboratuvarların da muhakkak bir kapasitesi var. Ancak Türkiye’de bu tahlilleri yaygın bir halde yapabilecek tahminen yüzlerce laboratuvar var.”
Ertuğrul, Sıhhat Bakanlığı’nın öbür laboratuvarların çalışmasına onay vermesinin yanı sıra bu çalışmalar için maddi kaynak da ayırması gerekeceğini söylüyor:
“Üniversite hastanelerinin bu tahlilleri yapabilmesi için muhakkak bir bütçeye muhtaçlığı var. Fakat devlet finansa ederse gerekli kitleri satın alabilir ve kullanabilirsiniz.
Hekim Nasır Nesanır da varyantın tespit edilebilmesi için yaygın tahlillerin gerçekleştirilmesi ve uzman laboratuvarların kapasitesinin en aktif biçimde kullanılması gerektiğini belirtiyor:
“Bu tahlillerin vaktinde yapılması; sonuçların ilgili uzmanlık dernekleriyle, toplumla ve tüm taraflarla süratli paylaşılması, epidemiyolojik ve klinik bilgilerle eşleştirilmesi, yaygın bulaşma olmadan tedbirlerin alınabilmesi için kritiktir.”
BBCViroloji Laboratuvarı Sorumlusu Prof. Dr. Gülay Korukluoğlu
‘Şüpheli’ bulunan PCR örnekleri, taramaya gönderiliyor
Türkiye’de varyantların tespitine yönelik yapılan sekans tahlilleri, Halk Sıhhati Genel Müdürlüğü Ulusal Viroloji Referans Laboratuvarlarında gerçekleştiriliyor.
Viroloji Laboratuvarı Sorumlusu Prof. Dr. Gülay Korukluoğlu, PCR testlerinde “şüpheli” bulunan olumlu örneklerin, sekanslama tahlili için Ankara’daki Ulusal Viroloji Referans Laboratuvarı’na gönderildiğini söylemiş oldu:
“2020’nin Aralık ayından itibaren bir strateji belirleyerek ülkemize giren, dolanımda bulunan ya da dominant hale geçen varyantları yakından izleme imkanına sahibiz. Ülkemizdeki bütün bölgelerden, tüm vilayetlerimizden gelen örnekleri burada teste almaktayız.”
“Varyantları takip etmek üzere, nokta mutasyon dediğimiz prosedürle evvel PCR tabanlı bir testle taramaktayız. sonrasındasında bu testte olumlu bulunan örnekler, ulusal viroloji sekanslama laboratuvarına gönderiliyor. Tüm genom dizi tahlili dediğimiz bir formülle de varyantların tipi ve tipi tayin ediliyor.”
Pekala, PCR müspet sonuçlar neye bakılırsa Omicron için “şüpheli” bulunuyor?
Ertuğrul’a bakılırsa, Omicron varyantının yaygın olduğu ülkelerden Türkiye’ye giriş yapan Covid-19 olumlu şahıslar, riskli kümeler içinde yer alıyor:
“Büyük olasılıkla en riskli kümeden seçilen viral örnekler, Omicron sekans tahliline dahil ediliyordur. Lakin rastgele örneklem alınarak bir tarama yapılıp yapılmadığı konusunda bilgimiz yok, bunlar şeffaf bir biçimde paylaşılmıyor.”
‘Omicron, Delta’dan daha bulaşıcı’
Bilim beşerlerine bakılırsa Omicron varyantı, Delta ve Beta varyantından fazlaca daha süratli yayılıyor.
Hekim Nasır Nesanır, Omicron’un Delta varyantından 2-4 kat daha bulaşıcı olduğunu, aşıya direnç gösterdiğini ve yeniden enfeksiyon riskinin deltaya bakılırsa 5 kat daha yüksek olduğunu tabir ediyor.
Sıhhat Bakanı Fahrettin Koca, Omicron varyantına karşı hatırlatma dozunun kıymet kazandığını vurgulayarak hatırlatma dozunun müddetinin 3 aya indirildiğini deklare etti.
Son aşı üzerinden üç ay geç geçmiş bireyler için 6-8 ay beklenmeden hatırlatma dozu tanımlandı.
Bakan Koca, Omicron varyantının toplam olaylar içerisinde besbelli bulunmasına karşın hastaneye yatışları ve ağır bakım muhtaçlığını bariz biçimde artırmadığını ve bu açıdan tasa verici bir durum olmadığını söz etti:
“Avrupa’da yaşanan örnek ve varyantın süratle bulaşması sebebiyle ülkemizde de varyantın baskın hale gelmesi yakın gelecekte gerçekleşebilecektir. Bu duruma karşı hazırlıklı olmak için hatırlatma dozu aşılarının yapılması Bilim Heyetimizce tavsiye edilmektedir.”
BBCTürkiye’de Omicron varyant tahlilleri Sıhhat Bakanlığı’na bağlı 17 referans laboratuvarında yapılıyor.
‘Sekans tahlillerinin yaygınlaştırılması gerekiyor’
Türkiye’de son iki yıldır salgın idaresi, bilgilerin şeffaf bir halde kamuoyu ile paylaşılmadığı nedeni öne sürülerek sıkça eleştirildi.
Prof. Dr. Bülent Ertuğrul, şeffaf olmayan idare anlayışının varyant datalarıyla ilgili olduğunu söylüyor:
Pandeminin neredeyse birinci 6 ayında, PCR testlerinin yalnızca Sıhhat Bakanlığı bünyesindeki laboratuvarlarda incelendiğini hatırlatan Ertuğrul, PCR testleri tüm laboratuvarlarda incelenebilmeden Türkiye’de salgının ne kademede olduğunun bilinmeyeceğini söylüyor:
“PCR tahlilinin yaygınlaştırılması gerektiği, lakin bu biçimde salgının boyutunun daha net anlaşılabileceği biroldukca bilim insanı tarafınca söylendi. Bakanlık fazlaca uzun müddet daha sonra PCR tahlillerinin yaygınlaşmasına müsaade verdi.
“O periyot olay sayılarını tartışırken, fakat araştırır ve yaygın test yaparsanız olumlu hadise tespit edebilirsiniz diyorduk. Artık birebir süreci varyantların tespitine ait sekans tahlilinde de yaşıyoruz.”