Plastik yiyen bakteri ve mantarlar atık problemine tahlil olabilir mi?

Barcali

Active member
Katılım
14 Şub 2021
Mesajlar
1,145
Puanları
38
Plastik yiyen bakteri ve mantarlar atık problemine tahlil olabilir mi? BIOHMPlastik yiyen bakteri mikroskopta plastiği sindirirken görülebiliyor

Samantha Jenkins çalıştığı biyoteknoloji firmasının bir araştırma projesi için mantarları incelerken farklı bir olayla karşılaşmış.

“Tahılla dolu bir kavanoz ve ortasında yetişen mantarları düşünün” diye anlatıyor Jenkins. Kendisi Biohm isimli imalat şirketinde biyoteknoloji mühendisi.

Jenkins’in anlattığı olayda farklı olan şey ise bir mantarın kavanozun hava almasını önlemek üzere kullanılan süngerimsi plastik maddeyi yiyip sindirerek parçalamış olması.

Proje, yalıtım emelli biyo panellerde kullanılmak üzere kimi mantarları incelemeye odaklanmış, fakat aç bir mantar tipi, olayı öbür bir boyuta taşımıştı.

Pipet, plastik çatal-kaşık üzere bir sefer kullanılıp atılan plastik materyaller etraf kirliliği açısından büyük bir sorun. Etraf örgütü Greenpeace’e nazaran, 2015’te dünyada 6,3 milyar ton plastik tüketildi ve bunların yalnızca yüzde 9’u geri dönüşüme kazandırıldı. Geri kalanı ise ya yakıldı ya da çöp haline geldi.

Bugün durumun biraz daha âlâ olduğu söylenebilir. Avrupa Birliği’nde paketlemede kullanılan plastiğin yüzde 40’ı geri dönüşüme giriyor. 2025’te bunun yüzde 50’ye çıkarılması hedefleniyor.

S JENKINSSamantha Jenkins, öteki bir araştırma yaparken tesadüfen plastik yiyen mantarı keşfetmişti

PET şişeler sorunu

Lakin içecek şişeleri ve birfazlaca alanda kullanılan PET (polietilen terefitalat) üzere birtakım plastik tiplerinin klâsik yollarla geri dönüşüme kazandırılması çok sıkıntı. Pekala biyolojik teknikler bu meseleye deva olabilir mi?

Jenkins, kelam konusu mantarı PET ve poliüretan plastik üzerinde deniyor.

“Plastiği yerleştiriyorsunuz ve mantar onu yiyor, mantar çoğaldığında ondan yiyecek, hayvan yemi yahut antibiyotik yapabilirsiniz” diyor Jenkins.

Bu mevzuda diğer araştırmalarda da muvaffakiyet kaydedildi.

Getty Images

İskoçya’daki Edinburg Üniversitesi’nden araştırmacılar, koli basilinin (E. coli bakterisi) laboratuvarda üretilen bir çeşidini kullanarak PET plastik bileşeni olan tereftalik asit molekülünü bir dizi kimyasal yansıma kararı vanilya tatlandırıcısına dönüştürdü.

Üniversitenin Biyolojik Bilimler Fakültesi’nde bakılırsavli Dr. Joanna Sadler, “Araştırmamız çabucak hemen epeyce erken basamakta ve süreci daha tesirli ve ekonomik kılmanın yollarını bulmak için daha fazla çalışma yürütmemiz gerekiyor” diyor.

‘Heyecan verici başlangıç’

“Ama bu heyecan verici bir başlangıç noktası ve süreç ilerlediğinde gelecekte ticari olarak pratik bir tahlil olma potansiyeli var.”

Almanya’nın Leipzig kentindeki Helmholtz Etraf Araştırma Merkezi’nde bir araştırma takımı de bölgedeki çöplerde bulunan bir bakterinin poliüretanı parçalamada kullanılması üzerinde çalışıyor.

CARBIOS

Psödomonas sp. TDA1 ismi verilen bakteri, kendi kütlesini artırmak üzere yarısı kadar plastik tüketiyor ve geri kalanı karbondioksit olarak çıkarıyor.

Plastik yiyen öbür organizmalar üzere Psödomonas da poliüretan enzimlerini parçalıyor. Araştırma grubu, bu enzimleri tanıyan genlerin tespiti maksadıyla bakterinin genom tahlilini tamamladı.

Lakin bu tekniklerin ekonomik olarak ne derece elverişli olacağı konusunda kuşkular var.

ABD’deki Michigan Eyalet Üniversitesi’nden Prof. Ramani Narayan’a nazaran, PET plastiğin bileşenlerinin mikroplar yoluyla parçalanması bilimsel olarak ilgi cazibeli ve daha fazla araştırma gerektiriyor, lakin bu değişen teknolojinin, aktifliği kanıtlanmış ticari dönüşüm teknolojileri ile yarışabilir seviyede olması gerekiyor.

Fransız şirketi Carbios ise yeni teknolojilerin ticari olarak aktiflik kazanmasında bir adım daha önde. Organik gübre üretimi sürecinde bulunan bir enzimi kullanarak PET plastiği parçalama çalışması yürütüyor.

L’Oreal ve Nestle üzere tüketici eserleri üreten büyük şirketlerle iştirak halinde çalışan firma, enzimlerle geri dönüşümü sağlanan plastik kullanarak besin korumasında kullanılacak PET şişeler üretti.

Mevcut öbür geri dönüşüm hallerinden farklı olarak bu enzimler renkli PET şişelerde de işe yarıyor.

Getty Images

‘Yapılacak epeyce iş var’

Lakin bu türlü üretilen şişelerin maliyeti petrokimya eserleri kullanması içeren sistemin iki katına ulaşıyor.

Lakin gelecekte bu süratle gelişen teknolojinin klasik şişe üretimi maliyeti düzebir daha düşürülmesi potansiyeli olduğuna inanılıyor.

Leipzig Üniversitesi Analitik Kimya Enstitüsü’nden Dr. Wolfgang Zimmermann, Carbio firmasının tekniğinin ümit vaat ettiğini söylüyor.

“Enzimler pek yararlı, çünkü epeyce spesifikler ve paketin kirli olması onlar için kıymetli değil. Fazla güce de gereksinim duymuyorlar. Ayrıyeten ölçüleri üzerinde oynanabiliyor. Enzimler küçük üniteler halinde kullanılabilir ve bu düşük karbon ayak izi demektir. Üstelik metropollerin haricinde, gelişmekte olan ülkelerde yahut ıssız bölgelerde kullanılabilirler.”

Fakat Zimmermann bu enzimlerin her kedere deva olamayacağını belirtiyor.

CARBIOS

“Bu enzim kullanılarak PET şişelerin geri dönüşümü sağlanabilir, lakin maalesef bu şişelerde kristalleşme oranı yüksek olduğundan enzimle parçalanmaya çok sağlamlar. Bu yüzden bu maddeyi eritip kristalleşmesini azaltmak için ön süreç yapmak ve ekstra güç harcamak gerekiyor.

“Bu sürecin akabinde enzimle parçalama mümkün, ancak hem ekonomik açıdan tıpkı vakitte karbon izi bakımından mantıklı değil bu.”

Carbios’un CEO yardımcısı Martin Stephan da enzim yoluyla geri dönüşümün bugün için pek dar bir alanda uygulanabileceğini kabul ediyor.

“Geliştirdiğimiz teknoloji, yıllık üretimi 75 milyon ton olan yalnızca iki polyester bakımından geçerli. Dünya çapında üretilen plastik eser ölçüsü ise 350 milyon ton civarında. Önümüzde yapılacak hayli iş var.”
 
Üst