Prof. Dr. Süleyman İrvan: Uygun gazeteciyi makus gazeteciden ayıran etik unsurlara uymasıdır

admin

Administrator
Yetkili
Admin
Global Mod
Katılım
25 Eyl 2020
Mesajlar
2,594
Puanları
38
Prof. Dr. Süleyman İrvan: Uygun gazeteciyi makus gazeteciden ayıran etik unsurlara uymasıdır
Gazetecilik mesleğinin şayet olmazsa olmazının “gazetecilik etiği” olduğunu belirten uzmanlar, gazetecilik etiğini, “gazetecilerin haberlerini yaparken, yazılarını yazarken yahut haber ve yazılarını paylaşırken uymak zorunda oldukları, üniversal seviyede geçerli olan mesleksel kurallar ve unsurlar bütünü” olarak tanımlıyor. Bu unsur ve kuralların gazetecilere yol gösterdiğini, yanlış pratiklerden kaçınmaları için onları uyardığını kaydeden uzmanlar, “İyi gazetecileri makus gazetecilerden ayıran en değerli ölçüt, etik unsurlara uyup uymamalarıdır.” diyor. Uzmanlar, gazetecilerin haber kaynağı olabilecek şahıslarla gazeteci kimlikleri haricinde bir ilgi geliştirmelerinin önemli meselelere yol açtığına da dikkat çekiyor.

Üsküdar Üniversitesi Bağlantı Fakültesi Gazetecilik Kısım Lideri Prof. Dr. Süleyman İrvan, gazetecilik etiğine ait değerlendirmelerde bulundu.

Etik gazetecilik, yeterli gazeteciliktir

Gazetecilik etiğinin, gazetecilik mesleğinin şayet olmazsa olmazı olduğunu kaydeden Prof. Dr. Süleyman İrvan, şunları söylemiş oldu:

“Bir tanımlama yapmak gerekirse, gazetecilik etiğini, gazetecilerin haberlerini yaparken, yazılarını yazarken yahut haber ve yazılarını paylaşırken uymak zorunda oldukları, kozmik seviyede geçerli olan mesleksel kurallar ve prensipler bütünü formunda tanımlayabiliriz. Bu unsur ve kurallar gazetecilere yol gösterir, yanlış pratiklerden kaçınmaları için onları uyarır. Düzgün gazetecileri berbat gazetecilerden ayıran en değerli ölçüt, etik unsurlara uyup uymamalarıdır.”

Gazeteciliğin en kıymetli misyonu gerçeği aramak ve aktarmaktır

Gazetecilik etik unsurlarını içeren mesleksel dokümanlara, bildirgelere bakıldığında, etik prensiplerin içeriğinde iki temel hedefin göze çarptığına dikkat çeken Prof. Dr. Süleyman İrvan, “Bunlardan birincisi, gazeteciliğin misyonunu hatırlatan açıklamalardır. Buna bakılırsa, gazeteciliğin en kıymetli misyonu gerçeği aramak ve aktarmaktır. Gazeteciliğin doğruyu söyleme mesleği olarak tanımlanmasının temel sebebi bu misyondur. Etik unsurların ikinci hedefi ise gazetecilik mesleğinin saygınlığını ve güvenilirliğini teminat altına almaya çalışmaktır. Etik dokümanlarda gazetecilerin haber kaynaklarıyla bağlarının nasıl olması, haber konusu bireylere nasıl yer verilmesi ve haber için bilgi, evrak toplarken hangi biçimleri kullanımı gerektiği üzere çok detaylı meslek prensipleri kelam konusudur.” diye konuştu.

Gazetecilik temas ve ara mesleğidir

Gazeteciliğin ara mesleği olduğunu kaydeden Prof. Dr. Süleyman İrvan, şunları söylemiş oldu:

“Son vakit içinderda yaşanan tartışmalı pratikler de göstermektedir ki gazetecilerin haber kaynağı olabilecek şahıslarla gazeteci kimlikleri haricinde bir bağ geliştirmeleri önemli problemlere yol açmaktadır. Gazeteci toplum ismine hareket eden, kamu faydası çerçevesinde toplumun bilmesi gerekenleri haberleştirip aktaran kişidir. Şayet haber kaynağı ile dostça bir alaka geliştirirse yahut mesleğin saygınlığına gölge düşürebilecek bir davranış içine girerse, gazeteci arayı unutuyor demektir. Olması gereken aralık yalnızca gazeteciyi korumakla kalmaz, toplumun sağlıklı halde bilgilendirilmesini de teminat altına alır.”

Mağduru korumak gazetecinin misyonudur

“Gazetecilik etik prensipleri, mağdurun medya eliyle ziyan görmemesini öğütler” diyen Prof. Dr. Süleyman İrvan, “Örneğin, bilhassa bayana şiddet, taciz, tecavüz üzere olumsuz haberlerde mağdurun korunması, gelecekteki hayatını olumsuz etkileyecek ayrıntıların haberde gizlenmesi gerekir. Bilhassa günümüz internet haberciliğinde bu çeşitten detaylı bilgi içeren haberlerin mağduriyeti kalıcı hale getirdiği unutulmamalıdır.” ikazında bulundu.

Gazetecilik etiği internet mecralarındaki gazetecilik için de geçerlidir

Türkiye’de internet medyası ile ilgili çabucak hemen bir yasal düzenleme yapılmadığı için internet mecralarında gazetecilik yapanların güya etik unsurlardan muaflarmış üzere, prensipler onlar için geçerli değilmiş üzere davrandıklarını kaydeden Prof. Dr. Süleyman İrvan, şu biçimde konuştu:

“Sık sık, özel hayatı ihlal eden, kişilik haklarını yok sayan, argümandan öteye gitmeyen dedikodulara dayanan, mağdurları isim ve fotoğraflarıyla yayımlamaktan kaçınmayan haberlerin yayımlandığına şahit oluyoruz. Bu bağlamda internet medyası yasasının bir an evvel yapılması bu cinsten etik meselelere müdahale edebilmek için de bir taban oluşturacaktır. Tanımadığınız bir meslek kümesini etik davranmamakla suçlayamazsınız.”

Gazeteciler toplumsal medyada da gazetecidir

Günümüzde süratle yaygınlaşan toplumsal medya platformlarının, gazeteciliği de büyük ölçüde etkilediğine dikkat çeken Prof. Dr. Süleyman İrvan, “Toplumun büyük bir kısmı ve bilhassa de Z jenerasyonu olarak isimlendirilen gençlerin neredeyse tamamı, haberleri toplumsal medya platformlarından takip etmektedir. Haliyle gazeteciler için toplumsal medyada görünür olmak kaçınılmaz hale gelmiştir. Fakat, toplumsal medya gazeteciler için diledikleri üzere hareket edebilecekleri, istediklerini yazabilecekleri, yapabilecekleri bir mecra değildir. Gazeteci sorumluluğu toplumsal medyada da devam etmektedir. Bu bağlamda, toplumsal medyada da etik unsurlara uygun davranmaları beklenir.” diye konuştu.

Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
 
Üst