Sheriff Tiraspol: Real Madrid’i de yenerek Şampiyonlar Ligi tarihinin en sürpriz galibiyetlerini alan kadro Andriy Smolensky’nin en sevdiği caddede ilerliyoruz. Tiraspol caddelerinde, Land Rover’ının çukurlara ve kırık asfalta girerek sallanmadığı tek yol burası.
Neredeyse gururla, “bu biçimde olması için yeni bir teknoloji kullandılar. Bütün gün aşağı üst sürebilirim” burada otomobil kullanmaktan nasıl keyif aldığını anlatıyor.
Transdinyester ya da memleketler arası tanınırlığı olmayan Transdinyester Cumhuriyeti adeta tarih yapraklarında donmuş bir durumda.
Başşehir Tiraspol’da on yıllar evvel dağılan Sovyetler Birliği’nin orak çekiç motifi, reklam panolarında ve hükümet binalarında gururla sergileniyor. Parlamentonun haricindeki bir esas üzerinden bakan devasa Lenin heykeli, kentin Sovyet geçmişine duyduğu gurur ve nostaljinin bir sembolü.
Lakin kenti bugün de gururlandıran şeyler var.
Salı gecesi, kentin futbol kulübü Sheriff Tiraspol, 13 kere Avrupa şampiyonu olan Real Madrid’i yenerek, tüm vakit içinderın en büyük Şampiyonlar Ligi şoklarından birine imza attı.
Avrupa’nın en büyük kulüp turnuvasında birinci dönemlerini geçiriyorlar ve küme evresindeki birinci maçlarında da Shakhtar Donetsk’i yendikleri için şu ana kadar yüzde 100’le gidiyorlar.
Sheriff daha evvel hiç bulunmadığı topraklara ayak basarken, Avrupa futbolu için de tıpkı durum geçerli.
Şampiyonlar Ligi, Avrupa’nın ‘tanınmayan’ idarelerinden birinde birinci defa oynanıyor.
1992 YILI ÇATIŞMALARI
Ukrayna hududunda ince bir toprak modülü olan Transdinyester, memleketler arası hukuka nazaran, 1991 yılında Sovyetler Birliği’nin çöküşü ile kurulan Moldova Cumhuriyeti’ne ilişkin.
1992’de Rusya takviyeli mahallî güçler burada ayrılıkçı bir savaşa girdi. 1000’e yakın insanın öldüğü çatışmalar sonlandığında ve Moldova’ya ilişkin Dinyester ırmağının doğusundaki bu toprak kesiminde, memleketler arası toplum tarafınca tanınmayan bir devlet ilan edildi.
Transdinyester, Moldova’dan bağımsız olma konusunda çok kararlı hareket ediyor.
Dünyanın diğer hiç bir yerinde alınamayan yahut değiştirilemeyen, memleketler arası bankacılık sisteminin de haricinde yer alan, kendi para ünitesi Trans Dinyester rublesini kullanıyor.
‘Sınır’ yalnızca 20 km uzaklıkta bulunmasına karşın, Moldova’dan Tiraspol aranamıyor.
Bölge, yolsuzluk, organize kabahat ve kaçakçılık konusunda ünlenmiş durumda. Amerikan fikir kuruluşu Carnegie Memleketler arası Barış Vakfı, bu bölgeyi “kaçakçılar için bir sığınak” olarak nitelendiriyor.
Son senelerda Ukrayna sonundan milyonlarca dolarlık kaçak malın, buraya taşındığına inanılıyor. Buna rağmen Tiraspol’de binaların cepheleri dökülüyor ve yollar kırıklar ortasında. Başşehir, Sovyet grisinde boyanmış bir fotoğraf gibi…
Smolensky burada bir orta yayıncılık yapıyordu. Rusya takviyeli, Almanca yapılan programlarda, Avrupa ve Amerika Birleşik Devletleri’ne, Transdinyester’in “yaymaya çalıştığı mesajı” ulaştırıyordu.
Bu iştilk evvel de, bu bölgenin en büyük özel teşebbüsü olan Sheriff Şirketi’nde çalışıyordu. Şirkete ilişkin futbol kulübü Sheriff Tiraspol’da, yabancı ülkelerden alınan futbolcular için göçmenlik dokümanlarını hazırlıyordu.
Birinci defa bu yıl Şampiyonlar Ligi’nde kümelere kalan grup, 1999’dan beri Moldova’nın futbol liginde gayret ediyor. Ekip, bu dar gelirliler ülkesinde hükümdarlar üzere karar sürüyor.
Sheriff şirketinin yıllık cirosu, devlet bütçesinin neredeyse iki katı ve bu büyük zenginlikle kulüp direkt olarak finanse ediliyor. Moldova futbolu, buraya kıyasla fazlaca fakir kalıyor.
SHERİFF ŞİRKETİ VE KULÜP
Birinci ligdeki öteki kadrolar belediyelerden kiralanan alanlarda oynarken, Sheriff, Tiraspol kentinin çabucak haricinde özel olarak inşa edilmiş 200 milyon dolarlık bir stadyumda rakiplerini ağırlıyor. Bugüne kadar, uğraş ettikleri 22 dönemin, 20’sini kazandılar.
Sheriff ismi, Transdinyester’de güç ile eş manalı. Şirket, 1993 yılında, kağıt üzerinde, Sovyet daha sonrası periyotta mahallî polis emeklilerine mali yardım sağlamak hedefiyle, bir hayır kurumu olarak kuruldu.
Bugün besin perakendesinden bankacılığa, medyadan siyasete kadar biroldukça kesime hakim durumda. Kelamda özel bir işletme bulunmasına karşın, Aralık 2020’de siyasi uzantısı Obnovlenie – Renewal ile mahallî parlamentoda ezici bir çoğunluk kazandı.
Transdinyester idaresi ile Sheriff içinde resmi bir bağ bulunmuyor fakat kulübün, siyasi ve ekonomik olarak epey kuvvetli olduğu kesin.
Lakin futbol kulüp için işler her vakit yolunda gitmedi. Trans Dinyester Futbol Federasyonu üyesi olan Petr Lulenov, kulübün Şampiyonlar Ligi elemelerinde bu dönem elde ettiği muvaffakiyete rağmen, Avrupa’da son senelerda berbat gittiğini anlatıyor.
KULÜP İÇİN AVRUPA’DA MUVAFFAKİYET BÜYÜK EHEMMİYET TAŞIYOR
Lulenov, “Güney Amerika ve Afrika’dan yabancı oyuncularla anlaşmak, daha sonrasında Avrupa arenasında onları parlatıp Rus kulüplerine satmak, kulübün iş modeliydi” diyor.
Lakin mahallî ligin zayıflığı ve rekabet eksikliği, oyuncuların standartlarını yükseltmenin önünde pürüz haline geldi.
Lulenov, “Ayrıca Rusya ve Ukrayna’dan grupların gelip kulübün hoş tesislerini kullanımı ve bunun büyük gruplar içinde futbol rekabeti yaratması umuluyordu. Fakat istenen şey başarılamadı” diyor
Mevcut ekip ise transfer fiyatlarının karşılığını alanda gösterdi. Şampiyonlar Ligi play-off birinci maçında Dinamo Zagreb karşısında galibiyet alan 11 oyuncunun 10’u, çabucak hemen 12 ay evvel kulübün Avrupa serüvenini tamamlaması daha sonrası kadroya katıldı.
aslına bakarsan mahallî yeteneklere güvenme konusunda isteksiz olan Sheriff yöneticileri, Moldova Futbol Federasyonu’nun yerli oyuncu kotalarıyla ilgili düzenlemesi daha sonrası, grubu yabancı oyuncularla doldurdu.
2019 yılında kulübün defterlerinde 11 Moldova pasaportlu oyuncu vardı. Bu dönem ise bu sayı yalnızca altı. Bunlardan ikisi yedek kaleci, başka ikisi ise kulüp akademisinden yeni mezun olmuş yedeğin yedeği oyuncular.
Grup, milliyetlerin ve kültürlerin tam bir kolajı. Şampiyonlar Ligi takımlarında, Malavi, Trinidad ve Tobago, Özbekistan, Gana, Brezilya, Lüksemburg ve Peru’dan oyuncular yer alıyor.
Transdinyester’in olağandışı siyasi statüsü dikkate alındığında, Sheriff’in Moldova’yı temsil ettiğini söylemek güç.
Dinyester ırmağının her iki yakasında, bayağı beşerlerle konuştuğumuzda, ülkenin bölünmesinin siyasi seçkinlerden diğer kimseye hizmet etmediği görülüyor.
Bu, Ukrayna’daki yetkililer tarafınca da kabul goren bir görüş. Odessa’daki üst seviye bir gümrük yetkilisi olan Yulia Maruşevska, 2016’da, “Durum kaçakçılar ve Kişinev ile Kiev’deki üst seviye kimi yetkililer için epeyce uygun” diyerek bu siyasi durumu kullanarak yapılan yolsuzlukları işaret etti.
Ukrayna’da 2014 yılında başlayan Kırım krizinden bu yana hudut denetimleri sıkılaştırıldı. Temmuz 2017’de, Ukrayna ve Moldova makamları tarafınca ortaklaşa işletilen bir gümrük noktası, hudut köyü Pervomaisc-Kuchurgan’da kuruldu.
Avrupa Yasadışı Ticareti Gözlemevi (Eurobsit), Transdinyester üzerinden yapılan kaçakçılığın %70’inin bu hudut üzerinden yapıldığı, daha sonrasında Odessa’daki gümrük noktasına girip çıktığını pahalandırıyor.
Lakin Moldova ile Avrupa Birliği içinde 2014 yılında imzalanan, Transdinyester merkezli şirketlerin de dahil edildiği hür ticaret mutabakatı, ticaret rotasını Rusya’dan Moldova’ya ve Batı’ya yönlendirdi.
29 yıldır süren siyasi çıkmaza rağmen bir işbirliğinin işaretleri alınabiliyor.
Moldova hükümetinde bakanlık yapmış olan tarihçi Octavian Ticu, “Bu sorun büsbütün dondurulmuş durumda değil, daha epeyce donmuş tahliller üzerinden bir gayret yaşanıyor” diyor.
“Moldovalılar ve Transdinyesterliler’in birbirlerinden çıkarları var ve ticarette güzel anlaşıyorlar.”
Başşehrin haricinde futbol, geçmişin dehşetli günlerini unutturmak için elinden geleni yapıyor.
Moldova sonundan yalnızca birkaç kilometre içeride olan ve lakin Trandinyester denetimi altında bulunan Bendery kasabası girişindeki askerler, yol denetim noktasına giren çıkan araçları durduruyor.
Yol kenarında duran bir tank, namlusunu gururlu bir biçimde bulutlu gökyüzüne doğrultmuş durumda. Tankın yola bakan tarafında, Kiril harfleri bir yazı yer alıyor:! – Vatan için!”
BİR ESKİ FUTBOLCUNUN HATIRLADIKLARI
Dinyester’in kıyısında yer alan bu kent, çapraz ateşin ortasına konseyi durumda.
Alexandru Guzun, artan tansiyonun savaşa dönüştüğü gün Bendery kentinin kulübü Tighina ile Constructorul’a karşı yapılacak maçta oynayacaktı. Tarih 2 Mart 1992 idi.
Guzun, “Çok yeterli bildiğiniz bir kente gelip, sokaklarda patlayan bombalar görmenin şokunu hayal edebiliyor musunuz?” diyerek o günü hatırlıyor.
Guzun, o gün ekip arkadaşlarıyla bir otelde buluştuktan daha sonra müsabakanın yapılacağı stadyumu gidecekti. Fakat olaylar beklendiği üzere devam etti.
“Otel tam ırmak kıyısındaydı. Tiraspol’e yalnızca birkaç kilometre uzakta olması ve Moldovalı askerlerin de başka taraftan buraya gelmesi niçiniyle, fizikî olarak savaşın ortasında kaldık”
Otele kaçarak girdikten kısa müddet daha sonra, çıkış yolu olmadığını anladılar. Etraflarında patlayan bombalar ve top mermileri ile Guzun ve kadro arkadaşları, açık olan tek yola yanlışsız bodrum kata yanlışsız ilerlediler.
Guzun “Bulabildiğimiz her şeyi bodruma indirdik. Yaşamak için gereksinimimiz olan her şeyi. Sırayla birinci kattaki otel restoranına gidiyor ve bir daha yiyecek gereci alarak geri aşağı indiriyorduk. Orada üç gün mahsur kaldık” diyerek yaşadıklarını hatırlıyor:
“Kuşatmanın ikinci gününde, ne Moldova ne de Transdinyester tarafında yer alan kimi bireyler otele geldi. En üst kata beyaz bir bayrak diktiler ve onlar da bizimle bodrumda kalmaya başladı.
“daha sonra otelde mahsur insanların ayrılmasını sağlamak için iki taraf içinde bir ateşkes mutabakatına varıldığını öğrendik. Beyaz bayrakla gelen adamlar olmasa bunun gerçekleşebileceğine inanmıyorum.
“Ama hala otelden çıkarak köprünün üzerinden geçmek zorundaydık. Tamam ateşkes vardı lakin bu kimsenin ateş etmeyeceği manasına gelmiyordu. Kimse bu biçimde bir mevti soruşturacak değildi. Köprü de kurşun izleri ile doluydu.”
Guzun o dönem sonunda Tighina’dan ayrıldı ve Ukrayna’ya taşındı. Kadro arkadaşlarının birçok da onun üzere yaptı. Tıpkı yılın Temmuz ayında imzalanan bir ateşkes, çatışmaları sonlandırdı lakin kentin, 1992 yılının birinci yarısında yaşananların yaralarını sarması uzun vakit aldı.
Tiraspol’e geri döndüğümüzde, Sheriff’in gücü o kadar net görünüyor ki, yakın bir vakitte Moldova ligindeki dar bütçeli rakipleri tarafınca geçilmeleri pek mümkün değil.
Grup, ceçen dönem Divizia Nationala (Moldova Birinci Ligi) şampiyonluğunu, 36 maçta 32 galibiyet ve tek bir mağlubiyetle, 16 puan farkla kazandı.
Rekabetin az olduğu lig maçlarının yarattığı sıkıcılığın, Şampiyonlar Ligi’nde Real ve Inter Milan’ın ziyaretleri ile dağılması umuluyordu ki bu umutlar boşa çıkmadı.
Lulenov, “Futbol kulübü asla çökmeyecek” diyor. UEFA’dan gelecek para ve Sheriff şirketinin devam eden takviyesiyle, muhtemelen de haklı. Lakin Tiraspol’deki yollar hala çatlak.
“Barış ve refah, tek istediğimiz bu” diyor Smolensky, yoldaki öbür bir delikten kaçınmak için direksiyonu çevirirken.
“Buna sahip olduğunuzda, başka her şey kendi kendine hallolur.”
Neredeyse gururla, “bu biçimde olması için yeni bir teknoloji kullandılar. Bütün gün aşağı üst sürebilirim” burada otomobil kullanmaktan nasıl keyif aldığını anlatıyor.
Transdinyester ya da memleketler arası tanınırlığı olmayan Transdinyester Cumhuriyeti adeta tarih yapraklarında donmuş bir durumda.
Başşehir Tiraspol’da on yıllar evvel dağılan Sovyetler Birliği’nin orak çekiç motifi, reklam panolarında ve hükümet binalarında gururla sergileniyor. Parlamentonun haricindeki bir esas üzerinden bakan devasa Lenin heykeli, kentin Sovyet geçmişine duyduğu gurur ve nostaljinin bir sembolü.
Lakin kenti bugün de gururlandıran şeyler var.
Salı gecesi, kentin futbol kulübü Sheriff Tiraspol, 13 kere Avrupa şampiyonu olan Real Madrid’i yenerek, tüm vakit içinderın en büyük Şampiyonlar Ligi şoklarından birine imza attı.
Avrupa’nın en büyük kulüp turnuvasında birinci dönemlerini geçiriyorlar ve küme evresindeki birinci maçlarında da Shakhtar Donetsk’i yendikleri için şu ana kadar yüzde 100’le gidiyorlar.
Sheriff daha evvel hiç bulunmadığı topraklara ayak basarken, Avrupa futbolu için de tıpkı durum geçerli.
Şampiyonlar Ligi, Avrupa’nın ‘tanınmayan’ idarelerinden birinde birinci defa oynanıyor.
1992 YILI ÇATIŞMALARI
Ukrayna hududunda ince bir toprak modülü olan Transdinyester, memleketler arası hukuka nazaran, 1991 yılında Sovyetler Birliği’nin çöküşü ile kurulan Moldova Cumhuriyeti’ne ilişkin.
1992’de Rusya takviyeli mahallî güçler burada ayrılıkçı bir savaşa girdi. 1000’e yakın insanın öldüğü çatışmalar sonlandığında ve Moldova’ya ilişkin Dinyester ırmağının doğusundaki bu toprak kesiminde, memleketler arası toplum tarafınca tanınmayan bir devlet ilan edildi.
Transdinyester, Moldova’dan bağımsız olma konusunda çok kararlı hareket ediyor.
Dünyanın diğer hiç bir yerinde alınamayan yahut değiştirilemeyen, memleketler arası bankacılık sisteminin de haricinde yer alan, kendi para ünitesi Trans Dinyester rublesini kullanıyor.
‘Sınır’ yalnızca 20 km uzaklıkta bulunmasına karşın, Moldova’dan Tiraspol aranamıyor.
Bölge, yolsuzluk, organize kabahat ve kaçakçılık konusunda ünlenmiş durumda. Amerikan fikir kuruluşu Carnegie Memleketler arası Barış Vakfı, bu bölgeyi “kaçakçılar için bir sığınak” olarak nitelendiriyor.
Son senelerda Ukrayna sonundan milyonlarca dolarlık kaçak malın, buraya taşındığına inanılıyor. Buna rağmen Tiraspol’de binaların cepheleri dökülüyor ve yollar kırıklar ortasında. Başşehir, Sovyet grisinde boyanmış bir fotoğraf gibi…
Smolensky burada bir orta yayıncılık yapıyordu. Rusya takviyeli, Almanca yapılan programlarda, Avrupa ve Amerika Birleşik Devletleri’ne, Transdinyester’in “yaymaya çalıştığı mesajı” ulaştırıyordu.
Bu iştilk evvel de, bu bölgenin en büyük özel teşebbüsü olan Sheriff Şirketi’nde çalışıyordu. Şirkete ilişkin futbol kulübü Sheriff Tiraspol’da, yabancı ülkelerden alınan futbolcular için göçmenlik dokümanlarını hazırlıyordu.
Birinci defa bu yıl Şampiyonlar Ligi’nde kümelere kalan grup, 1999’dan beri Moldova’nın futbol liginde gayret ediyor. Ekip, bu dar gelirliler ülkesinde hükümdarlar üzere karar sürüyor.
Sheriff şirketinin yıllık cirosu, devlet bütçesinin neredeyse iki katı ve bu büyük zenginlikle kulüp direkt olarak finanse ediliyor. Moldova futbolu, buraya kıyasla fazlaca fakir kalıyor.
SHERİFF ŞİRKETİ VE KULÜP
Birinci ligdeki öteki kadrolar belediyelerden kiralanan alanlarda oynarken, Sheriff, Tiraspol kentinin çabucak haricinde özel olarak inşa edilmiş 200 milyon dolarlık bir stadyumda rakiplerini ağırlıyor. Bugüne kadar, uğraş ettikleri 22 dönemin, 20’sini kazandılar.
Sheriff ismi, Transdinyester’de güç ile eş manalı. Şirket, 1993 yılında, kağıt üzerinde, Sovyet daha sonrası periyotta mahallî polis emeklilerine mali yardım sağlamak hedefiyle, bir hayır kurumu olarak kuruldu.
Bugün besin perakendesinden bankacılığa, medyadan siyasete kadar biroldukça kesime hakim durumda. Kelamda özel bir işletme bulunmasına karşın, Aralık 2020’de siyasi uzantısı Obnovlenie – Renewal ile mahallî parlamentoda ezici bir çoğunluk kazandı.
Transdinyester idaresi ile Sheriff içinde resmi bir bağ bulunmuyor fakat kulübün, siyasi ve ekonomik olarak epey kuvvetli olduğu kesin.
Lakin futbol kulüp için işler her vakit yolunda gitmedi. Trans Dinyester Futbol Federasyonu üyesi olan Petr Lulenov, kulübün Şampiyonlar Ligi elemelerinde bu dönem elde ettiği muvaffakiyete rağmen, Avrupa’da son senelerda berbat gittiğini anlatıyor.
KULÜP İÇİN AVRUPA’DA MUVAFFAKİYET BÜYÜK EHEMMİYET TAŞIYOR
Lulenov, “Güney Amerika ve Afrika’dan yabancı oyuncularla anlaşmak, daha sonrasında Avrupa arenasında onları parlatıp Rus kulüplerine satmak, kulübün iş modeliydi” diyor.
Lakin mahallî ligin zayıflığı ve rekabet eksikliği, oyuncuların standartlarını yükseltmenin önünde pürüz haline geldi.
Lulenov, “Ayrıca Rusya ve Ukrayna’dan grupların gelip kulübün hoş tesislerini kullanımı ve bunun büyük gruplar içinde futbol rekabeti yaratması umuluyordu. Fakat istenen şey başarılamadı” diyor
Mevcut ekip ise transfer fiyatlarının karşılığını alanda gösterdi. Şampiyonlar Ligi play-off birinci maçında Dinamo Zagreb karşısında galibiyet alan 11 oyuncunun 10’u, çabucak hemen 12 ay evvel kulübün Avrupa serüvenini tamamlaması daha sonrası kadroya katıldı.
aslına bakarsan mahallî yeteneklere güvenme konusunda isteksiz olan Sheriff yöneticileri, Moldova Futbol Federasyonu’nun yerli oyuncu kotalarıyla ilgili düzenlemesi daha sonrası, grubu yabancı oyuncularla doldurdu.
2019 yılında kulübün defterlerinde 11 Moldova pasaportlu oyuncu vardı. Bu dönem ise bu sayı yalnızca altı. Bunlardan ikisi yedek kaleci, başka ikisi ise kulüp akademisinden yeni mezun olmuş yedeğin yedeği oyuncular.
Grup, milliyetlerin ve kültürlerin tam bir kolajı. Şampiyonlar Ligi takımlarında, Malavi, Trinidad ve Tobago, Özbekistan, Gana, Brezilya, Lüksemburg ve Peru’dan oyuncular yer alıyor.
Transdinyester’in olağandışı siyasi statüsü dikkate alındığında, Sheriff’in Moldova’yı temsil ettiğini söylemek güç.
Dinyester ırmağının her iki yakasında, bayağı beşerlerle konuştuğumuzda, ülkenin bölünmesinin siyasi seçkinlerden diğer kimseye hizmet etmediği görülüyor.
Bu, Ukrayna’daki yetkililer tarafınca da kabul goren bir görüş. Odessa’daki üst seviye bir gümrük yetkilisi olan Yulia Maruşevska, 2016’da, “Durum kaçakçılar ve Kişinev ile Kiev’deki üst seviye kimi yetkililer için epeyce uygun” diyerek bu siyasi durumu kullanarak yapılan yolsuzlukları işaret etti.
Ukrayna’da 2014 yılında başlayan Kırım krizinden bu yana hudut denetimleri sıkılaştırıldı. Temmuz 2017’de, Ukrayna ve Moldova makamları tarafınca ortaklaşa işletilen bir gümrük noktası, hudut köyü Pervomaisc-Kuchurgan’da kuruldu.
Avrupa Yasadışı Ticareti Gözlemevi (Eurobsit), Transdinyester üzerinden yapılan kaçakçılığın %70’inin bu hudut üzerinden yapıldığı, daha sonrasında Odessa’daki gümrük noktasına girip çıktığını pahalandırıyor.
Lakin Moldova ile Avrupa Birliği içinde 2014 yılında imzalanan, Transdinyester merkezli şirketlerin de dahil edildiği hür ticaret mutabakatı, ticaret rotasını Rusya’dan Moldova’ya ve Batı’ya yönlendirdi.
29 yıldır süren siyasi çıkmaza rağmen bir işbirliğinin işaretleri alınabiliyor.
Moldova hükümetinde bakanlık yapmış olan tarihçi Octavian Ticu, “Bu sorun büsbütün dondurulmuş durumda değil, daha epeyce donmuş tahliller üzerinden bir gayret yaşanıyor” diyor.
“Moldovalılar ve Transdinyesterliler’in birbirlerinden çıkarları var ve ticarette güzel anlaşıyorlar.”
Başşehrin haricinde futbol, geçmişin dehşetli günlerini unutturmak için elinden geleni yapıyor.
Moldova sonundan yalnızca birkaç kilometre içeride olan ve lakin Trandinyester denetimi altında bulunan Bendery kasabası girişindeki askerler, yol denetim noktasına giren çıkan araçları durduruyor.
Yol kenarında duran bir tank, namlusunu gururlu bir biçimde bulutlu gökyüzüne doğrultmuş durumda. Tankın yola bakan tarafında, Kiril harfleri bir yazı yer alıyor:! – Vatan için!”
BİR ESKİ FUTBOLCUNUN HATIRLADIKLARI
Dinyester’in kıyısında yer alan bu kent, çapraz ateşin ortasına konseyi durumda.
Alexandru Guzun, artan tansiyonun savaşa dönüştüğü gün Bendery kentinin kulübü Tighina ile Constructorul’a karşı yapılacak maçta oynayacaktı. Tarih 2 Mart 1992 idi.
Guzun, “Çok yeterli bildiğiniz bir kente gelip, sokaklarda patlayan bombalar görmenin şokunu hayal edebiliyor musunuz?” diyerek o günü hatırlıyor.
Guzun, o gün ekip arkadaşlarıyla bir otelde buluştuktan daha sonra müsabakanın yapılacağı stadyumu gidecekti. Fakat olaylar beklendiği üzere devam etti.
“Otel tam ırmak kıyısındaydı. Tiraspol’e yalnızca birkaç kilometre uzakta olması ve Moldovalı askerlerin de başka taraftan buraya gelmesi niçiniyle, fizikî olarak savaşın ortasında kaldık”
Otele kaçarak girdikten kısa müddet daha sonra, çıkış yolu olmadığını anladılar. Etraflarında patlayan bombalar ve top mermileri ile Guzun ve kadro arkadaşları, açık olan tek yola yanlışsız bodrum kata yanlışsız ilerlediler.
Guzun “Bulabildiğimiz her şeyi bodruma indirdik. Yaşamak için gereksinimimiz olan her şeyi. Sırayla birinci kattaki otel restoranına gidiyor ve bir daha yiyecek gereci alarak geri aşağı indiriyorduk. Orada üç gün mahsur kaldık” diyerek yaşadıklarını hatırlıyor:
“Kuşatmanın ikinci gününde, ne Moldova ne de Transdinyester tarafında yer alan kimi bireyler otele geldi. En üst kata beyaz bir bayrak diktiler ve onlar da bizimle bodrumda kalmaya başladı.
“daha sonra otelde mahsur insanların ayrılmasını sağlamak için iki taraf içinde bir ateşkes mutabakatına varıldığını öğrendik. Beyaz bayrakla gelen adamlar olmasa bunun gerçekleşebileceğine inanmıyorum.
“Ama hala otelden çıkarak köprünün üzerinden geçmek zorundaydık. Tamam ateşkes vardı lakin bu kimsenin ateş etmeyeceği manasına gelmiyordu. Kimse bu biçimde bir mevti soruşturacak değildi. Köprü de kurşun izleri ile doluydu.”
Guzun o dönem sonunda Tighina’dan ayrıldı ve Ukrayna’ya taşındı. Kadro arkadaşlarının birçok da onun üzere yaptı. Tıpkı yılın Temmuz ayında imzalanan bir ateşkes, çatışmaları sonlandırdı lakin kentin, 1992 yılının birinci yarısında yaşananların yaralarını sarması uzun vakit aldı.
Tiraspol’e geri döndüğümüzde, Sheriff’in gücü o kadar net görünüyor ki, yakın bir vakitte Moldova ligindeki dar bütçeli rakipleri tarafınca geçilmeleri pek mümkün değil.
Grup, ceçen dönem Divizia Nationala (Moldova Birinci Ligi) şampiyonluğunu, 36 maçta 32 galibiyet ve tek bir mağlubiyetle, 16 puan farkla kazandı.
Rekabetin az olduğu lig maçlarının yarattığı sıkıcılığın, Şampiyonlar Ligi’nde Real ve Inter Milan’ın ziyaretleri ile dağılması umuluyordu ki bu umutlar boşa çıkmadı.
Lulenov, “Futbol kulübü asla çökmeyecek” diyor. UEFA’dan gelecek para ve Sheriff şirketinin devam eden takviyesiyle, muhtemelen de haklı. Lakin Tiraspol’deki yollar hala çatlak.
“Barış ve refah, tek istediğimiz bu” diyor Smolensky, yoldaki öbür bir delikten kaçınmak için direksiyonu çevirirken.
“Buna sahip olduğunuzda, başka her şey kendi kendine hallolur.”