Vatandaş salgını yardımsız geçirdi Tüm dünyada sıhhatte yarattığı krizle birlikte ekonomileri de büyük bir sarsıntıya uğratan Covid-19 pandemisinde ülkeler, vatandaşlarına sağladıkları nakit takviyesi ile çöküşü engellemeye çalışırken, Türkiye’de ise halk öksüz kaldı. Pandemi başlangıcından Haziran 2021’e kadar sağlanan takviyelerin toplamının 19 milyar dolarda kaldığı Türkiye, gayri safi yurtiçi hasılanın (GSYH) yalnızca yüzde 2.7’si kadar yaptığı yardım ile dünyada vatandaşına en az dayanak veren ülkeler içinde yer aldı. 10.7 milyon nüfusa sahip Yunanistan toplam 38.9 milyar dolar, 4.9 milyon nüfusa sahip Yeni Zelanda 40.4 milyar dolar nakit harcama ve dolaylı gelir dayanağı sağlarken, 84 milyon nüfusa sahip Türkiye, vatandaşına sırf 19 milyar dolarlık ek harcama ve dolaylı gelir takviyesi sağladı.
KAYNAK FONLARDAN
Türkiye, salgın için GSYH’nin yalnızca yüzde 2.7’si kadar nakit dayanak ayırdı. Bu oran ABD’de yüzde 25.4, Yunanistan’da 21.1 ve Yeni Zelanda’da 19.3 oldu.
DİSK-AR tarafınca ikincisi hazırlanan “Covid-19’un toplumsal ve ekonomik tesirleri için ayrılan kaynaklar” araştırmasına nazaran, güçlü ülkeler salgın için ulusal gelirlerinin yüzde 17.3’ü kadar ek harcama ve dolaylı gelir takviyesi ayırırken, fakir ülkelerde ise bu sayı yalnızca yüzde 2 oldu. Türkiye’de Covid-19 salgınında yapılan toplam ekonomik ve mali dayanakların ve kolaylıkların yüzde 78’i şirketlere, işletmelere ve bankalara (sermayeye) sağlanırken, bu vakitte işsizlikle sınanan ve gelirlerinin büyük bir kısmını kaybeden vatandaşlar dayanaklardan epeyce az faydalanabildi.
TAKVİYE YETERSİZ
Araştırmada, tüm takviyelerin yalnızca yaklaşık beşte birini oluşturan yüzde 22’lik kısmın vatandaşlara ve çalışanlara yönelik ek harcama ve gelir dayanağı olarak gerçekleştiği belirtilirken, “Türkiye tarafınca sağlanan nakit gelir dayanağının büyük kısmı İşsizlik Sigortası Fonu, Toplumsal Yardımlaşma ve Dayanışma Fonu ile ‘Biz Bize Yeteriz Türkiye’m’ isimli kampanyadan karşılandı. ötürüsıyla direkt hükümet takviyeleri fazlaca hudutlu seviyede kaldı” tespitlerine yer verildi.
TÜRKİYE, EN DÜŞÜK DAYANAK SAĞLAYAN ÜLKELER KÜMESİNDE
IMF bilgilerinin kullanıldığı DİSK-AR araştırmasına bakılırsa, Türkiye’nin Covid-19’a yönelik yaptığı ek harcamalar, nakdi yardım ve minimum emekli aylığına ait tamamlayıcı ödemeler (22.5 milyar TL), işsizlik ödeneği (5.9 milyar TL), kısa çalışma ödeneği (33.2 milyar TL), çalışanlara nakdi fiyat takviyesi (11.4 milyar TL), olağanlaştırma takviyesi (4.5 milyar TL), toplumsal takviye programı (8.8 milyar TL) ve esnaf takviyesi (4.6 milyar TL) olmak üzere 90.9 milyar TL olarak yer alıyor. Türkiye, düşük nakit harcama ve gelir takviyesi sağlayan ülkeler içinde yer alırken, sıhhatte yaptığı nakit harcamalar ise 18.6 milyar TL oldu.
KAYNAK FONLARDAN
Türkiye, salgın için GSYH’nin yalnızca yüzde 2.7’si kadar nakit dayanak ayırdı. Bu oran ABD’de yüzde 25.4, Yunanistan’da 21.1 ve Yeni Zelanda’da 19.3 oldu.
DİSK-AR tarafınca ikincisi hazırlanan “Covid-19’un toplumsal ve ekonomik tesirleri için ayrılan kaynaklar” araştırmasına nazaran, güçlü ülkeler salgın için ulusal gelirlerinin yüzde 17.3’ü kadar ek harcama ve dolaylı gelir takviyesi ayırırken, fakir ülkelerde ise bu sayı yalnızca yüzde 2 oldu. Türkiye’de Covid-19 salgınında yapılan toplam ekonomik ve mali dayanakların ve kolaylıkların yüzde 78’i şirketlere, işletmelere ve bankalara (sermayeye) sağlanırken, bu vakitte işsizlikle sınanan ve gelirlerinin büyük bir kısmını kaybeden vatandaşlar dayanaklardan epeyce az faydalanabildi.
TAKVİYE YETERSİZ
Araştırmada, tüm takviyelerin yalnızca yaklaşık beşte birini oluşturan yüzde 22’lik kısmın vatandaşlara ve çalışanlara yönelik ek harcama ve gelir dayanağı olarak gerçekleştiği belirtilirken, “Türkiye tarafınca sağlanan nakit gelir dayanağının büyük kısmı İşsizlik Sigortası Fonu, Toplumsal Yardımlaşma ve Dayanışma Fonu ile ‘Biz Bize Yeteriz Türkiye’m’ isimli kampanyadan karşılandı. ötürüsıyla direkt hükümet takviyeleri fazlaca hudutlu seviyede kaldı” tespitlerine yer verildi.
TÜRKİYE, EN DÜŞÜK DAYANAK SAĞLAYAN ÜLKELER KÜMESİNDE
IMF bilgilerinin kullanıldığı DİSK-AR araştırmasına bakılırsa, Türkiye’nin Covid-19’a yönelik yaptığı ek harcamalar, nakdi yardım ve minimum emekli aylığına ait tamamlayıcı ödemeler (22.5 milyar TL), işsizlik ödeneği (5.9 milyar TL), kısa çalışma ödeneği (33.2 milyar TL), çalışanlara nakdi fiyat takviyesi (11.4 milyar TL), olağanlaştırma takviyesi (4.5 milyar TL), toplumsal takviye programı (8.8 milyar TL) ve esnaf takviyesi (4.6 milyar TL) olmak üzere 90.9 milyar TL olarak yer alıyor. Türkiye, düşük nakit harcama ve gelir takviyesi sağlayan ülkeler içinde yer alırken, sıhhatte yaptığı nakit harcamalar ise 18.6 milyar TL oldu.