Yargıtay: Bankanın IBAN ile alıcı karşılaştırma sorumluluğu yok Banka havalelerinde vatandaşların mağdur olmaması ismine Yargıtay’dan kıymetli bir karar çıktı. Yüksek mahkeme; IBAN numarasının alıcıya ilişkin olup olmadığını denetim etme üzere bir sorumluluğunun bulunmadığına hükmetti.
Milyonlarca havale süreci için emsal teşkil edecek karar, milletlerarası bir şirketin Kore merkezli şirkete para göndermek istemesiyle gerçekleşti. Bir banka şubesine müracaat eden şirket yetkilisi, ticari alakası olduğu ve Kore’de faaliyet gösteren şirket ile yaptığı işle ilgili olarak bu şirkete 15 bin dolar havale gönderdi.
21 gün daha sonra bir daha tıpkı IBAN numarası ile 15 bin dolar daha gönderdi. Parayı banka yetkilisine veren şirket yetkilisi, beraberinde gönderilmesini istediği şirketin ismini ve International Bank Account Number (IBAN)’ı verdi.
PARA MÜŞTERİSİNİN HESABINA GİTMEDİ
Ortadan geçen vakte karşın paranın müşterinin eline geçmediğini öğrenen şirket yetkilisi hayatının şokunu yaşadı. Bankadan paranın iadesini talep eden şirket yetkilisi, talebi geri çevrilince Asliye Ticaret Mahkemesi’nin yolunu tuttu.
Davalı bankanın fiyat karşılığı yaptığı süreçler sırasında ihmâl ya da kastı kararı ziyana uğradığını belirten davacı iş adamı, ticari prestijini zedelendiğini, zararın tahsili için icra takibi yapıldığını fakat takibe haksız olarak itiraz edildiğini ileri sürerek itirazın iptali ile icra takibinin devamına, alacağın yüzde 40 oranından az olmamak üzere icra inkâr tazminatının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etti.
Banka, transfer sürecinin lehdar ismine bakılırsa değil IBAN üzerinden yapılmış olması sebebiyle iade talebinin reddedilmesini talep etti.
MAHALLÎ MAHKEME: BANKA DA SORUMLU
Mahkeme; havalenin IBAN kullanılarak yapıldığı, bankanın süratle gelişen teknolojinin sağladığı imkânı kullandığı, müşteri banka bağlantısında bankanın mukavelenin ekonomik manada kuvvetli tarafı olduğuna dikkat çekti.
Bankanın finans kesiminde faaliyet gösteriyor olması ve uzmanlık alanı niçiniyle daha fazla ihtimam yükümlülüğü altında bulunduğu, davacı IBAN’ı yanlış bildirmiş olsa da sistemin sağladığı kolaylıktan faydalanan bankanın ifa yardımcısı pozisyonundaki havale alıcısının bulunduğu banka vasıtası ile en azından müşteri ismi ve hesap numarası eşleştirmesini yapması ve havale sürecini bu doğrultuda gerçekleştirmesinin mevduat sahiplerinin korunabilmesi açısından hukuk sisteminin beklediği bir itina yükümlülüğü olduğuna hükmetti.
Mahkeme hadisede her iki tarafın eşit kusurlarıyla ziyana niçiniyet verdikleri nedeni öne sürülerek davanın kısmen kabulü ile davalı bankanın yüzde 50 kusuruna tekabül eden 15 bin dolar temel alınarak itirazın bu ölçü üzerinden iptaline, davacının icra inkar tazminatı isteminin reddine karar verdi.
YARGITAY 19. HUKUK DAİRESİ MAHKEME KARARINI BOZDU
sonucu davalı banka temyiz edince devreye giren Yargıtay 19. Hukuk Dairesi, mahkeme kararını bozdu. Bozma sonucunda; “Davalı banka tarafınca davacının yazılı emirinde belirtilen IBAN numarası gözetilerek havale yapılması olayında davalıya atfedilebilecek bir kusur bulunmamasına karşın mahkemece somut olayın değerlendirilmesinde yanılgıya düşülerek yazılı biçimde karar kurulması hakikat görülmemiştir” tabiri yer aldı.
YARGITAY HUKUK GENEL ŞURASI: BANKANIN YÜKÜMLÜLÜĞÜ YOK
bir daha yapılan yargılamada Asliye Ticaret Mahkemesi, birinci sonucunda direnince bu defa devreye Yargıtay Hukuk Genel Şurası girdi. Emsal nitelikte bir karara imza atan Hukuk Genel Şurası, mahkeme kararını bozdu.
Kararda şu sözlere yer verildi:
Milyonlarca havale süreci için emsal teşkil edecek karar, milletlerarası bir şirketin Kore merkezli şirkete para göndermek istemesiyle gerçekleşti. Bir banka şubesine müracaat eden şirket yetkilisi, ticari alakası olduğu ve Kore’de faaliyet gösteren şirket ile yaptığı işle ilgili olarak bu şirkete 15 bin dolar havale gönderdi.
21 gün daha sonra bir daha tıpkı IBAN numarası ile 15 bin dolar daha gönderdi. Parayı banka yetkilisine veren şirket yetkilisi, beraberinde gönderilmesini istediği şirketin ismini ve International Bank Account Number (IBAN)’ı verdi.
PARA MÜŞTERİSİNİN HESABINA GİTMEDİ
Ortadan geçen vakte karşın paranın müşterinin eline geçmediğini öğrenen şirket yetkilisi hayatının şokunu yaşadı. Bankadan paranın iadesini talep eden şirket yetkilisi, talebi geri çevrilince Asliye Ticaret Mahkemesi’nin yolunu tuttu.
Davalı bankanın fiyat karşılığı yaptığı süreçler sırasında ihmâl ya da kastı kararı ziyana uğradığını belirten davacı iş adamı, ticari prestijini zedelendiğini, zararın tahsili için icra takibi yapıldığını fakat takibe haksız olarak itiraz edildiğini ileri sürerek itirazın iptali ile icra takibinin devamına, alacağın yüzde 40 oranından az olmamak üzere icra inkâr tazminatının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etti.
Banka, transfer sürecinin lehdar ismine bakılırsa değil IBAN üzerinden yapılmış olması sebebiyle iade talebinin reddedilmesini talep etti.
MAHALLÎ MAHKEME: BANKA DA SORUMLU
Mahkeme; havalenin IBAN kullanılarak yapıldığı, bankanın süratle gelişen teknolojinin sağladığı imkânı kullandığı, müşteri banka bağlantısında bankanın mukavelenin ekonomik manada kuvvetli tarafı olduğuna dikkat çekti.
Bankanın finans kesiminde faaliyet gösteriyor olması ve uzmanlık alanı niçiniyle daha fazla ihtimam yükümlülüğü altında bulunduğu, davacı IBAN’ı yanlış bildirmiş olsa da sistemin sağladığı kolaylıktan faydalanan bankanın ifa yardımcısı pozisyonundaki havale alıcısının bulunduğu banka vasıtası ile en azından müşteri ismi ve hesap numarası eşleştirmesini yapması ve havale sürecini bu doğrultuda gerçekleştirmesinin mevduat sahiplerinin korunabilmesi açısından hukuk sisteminin beklediği bir itina yükümlülüğü olduğuna hükmetti.
Mahkeme hadisede her iki tarafın eşit kusurlarıyla ziyana niçiniyet verdikleri nedeni öne sürülerek davanın kısmen kabulü ile davalı bankanın yüzde 50 kusuruna tekabül eden 15 bin dolar temel alınarak itirazın bu ölçü üzerinden iptaline, davacının icra inkar tazminatı isteminin reddine karar verdi.
YARGITAY 19. HUKUK DAİRESİ MAHKEME KARARINI BOZDU
sonucu davalı banka temyiz edince devreye giren Yargıtay 19. Hukuk Dairesi, mahkeme kararını bozdu. Bozma sonucunda; “Davalı banka tarafınca davacının yazılı emirinde belirtilen IBAN numarası gözetilerek havale yapılması olayında davalıya atfedilebilecek bir kusur bulunmamasına karşın mahkemece somut olayın değerlendirilmesinde yanılgıya düşülerek yazılı biçimde karar kurulması hakikat görülmemiştir” tabiri yer aldı.
YARGITAY HUKUK GENEL ŞURASI: BANKANIN YÜKÜMLÜLÜĞÜ YOK
bir daha yapılan yargılamada Asliye Ticaret Mahkemesi, birinci sonucunda direnince bu defa devreye Yargıtay Hukuk Genel Şurası girdi. Emsal nitelikte bir karara imza atan Hukuk Genel Şurası, mahkeme kararını bozdu.
Kararda şu sözlere yer verildi:
- Banka tarafınca davacının yazılı talimat ve proforma faturada bulunan banka detaylarıne istinaden davacının talep ettiği IBAN’a para transferi gerçekleştirilmiştir.
- Mahkemece alınan eksper raporunda, IBAN ile yapılan havale sürecinde, bu numaranın verilmesinden daha sonra banka ismi, ülke ismi, hesap numarası ve bunun üzere ek bilgilere muhtaçlık olmadığı,
- Yirmi iki adet harf ve sayıdan oluşan bu sistemde havale süreci sırasında bir sayının yanlış girilmesi hâlinde sistemin yanlış IBAN uyarısı vereceği, sistemin tam inançlı olup, sayıların pahasında yahut sırasında yapılacak bir yanlışlığı kabul etmediği belirtilmiştir.
- Paranın gönderildiği İngiltere’deki banka hesabının hakikaten ithalatçı şirkete ilişkin olup olmadığının belirlenmesinin mümkün olmadığı,
- İngiliz hukukunda para transferi gerçekleştirilirken IBAN ile alıcının isminin uyuşup uyuşmadığını araştırma yükümlülüğünü önnazarann bir kanun kararına rastlanılmadığı belirtilmiştir.
- Evrak içerisindeki eksper raporunu düzenleyen uzmanların nitelikleri de dikkate alındığında , davalı bankanın davacı şirket tarafınca verilen IBAN detaylarıne göre havale süreçlerini gerçekleştirdiği, paranın gönderildiği IBAN ile havale alıcısının isminin tıpkı olup olmadığını denetim etme yükümlülüğünün bulunmadığı anlaşılmaktadır.
- Yapılan birinci havale sürecinden daha sonra, davacı şirketin basiretli tacir olarak paranın gönderilmek istendiği alıcı şirket ile irtibata geçerek paranın alıcının hesabına geçip geçmediğini teyit etmeden ortadan 20 günden çok müddet geçtikten daha sonra tıpkı IBAN’a havale süreci yapılmasını talep etmesinde kusurlu olduğunun kabulü gerekir.
- Hâl bu biçimde olunca; tarafların karşılıklı sav ve savunmalarına, evraktaki tutanak ve ispatlara, bozma sonucunda açıklanan gerektirici niçinlere nazaran, Hukuk Genel Kurulunca da benimsenen Özel Daire bozma sonucuna uyulmak gerekirkilk evvelki kararda direnilmesi yol ve yasaya alışılmamıştır. Mahkeme sonucu oy oldukçaluğu ile bozulmuştur. (İHA)