- Katılım
- 15 Nis 2021
- Mesajlar
- 2,706
- Puanları
- 0
Yemek tercihlerine dikkat: Tadı tatlı fakat sonu acı olmasın! Tatlı ve şeker sözcükleri bize daima güzel ve hoş olanı çağrıştırır. halbuki bu güzelliğe kanarak tükettiğimiz şekerli besinlerin hepsi bizi tatlı tatlı zehirler. Şeker birtakım kimi en saf ve sade haliyle, kimi birtakım da öbür besinlere eklenip onları tatlandırarak birtakım kimide kılık değiştirmiş ve kapalı biçimde karşımıza çıkabilir. Yiyeceklerin içerdiği şeker oranına ve tüketim tekniklerine dikkat çeken Kardiyoloji uzmanı Dr. Demet Erciyes Cumhuriyet.com.tr’ye açıklamalarda bulundu.
GLİSEMİK İNDEKS NEDİR?
Glisemik indeksini besinlerin kan şekerini yükseltme suratı olarak tanımlayan Erciyes, “bu bedel her besinin sindirimine ve içerdiği şeker oranına nazaran 0 ile 100 içinde değişir. Beyaz şekerin glisemik indeksi 100’dür. Yavaş sindirilen bol posalı besinlerin glisemik indeks kıymetleri düşük olurken, süratli sindirilen besinlerin glisemik indeksleri yüksektir. Buna göre glisemik indeks kıymeti 55’in altında olanlar düşük glisemik indeksli besinler sınıfına girer. Glisemik indeks kıymeti 55 ile 70 içinde olan besinler, orta glisemik indeksli, 70’in üzerinde bedele sahip besinler ise yüksek glisemik indeksli besinlerdir
Tatlı olan tüm besinler şeker içeriyor demiştik. Bunlara örnek olarak çayımıza, kahvemize koyduğumuz şeker ile birlikte yazın çokça tükettiğimiz dondurmaları, meyve sularını ve gazozları sayabiliriz. Ayrıyeten ekmek, pilav, makarna, patates, pizza, pide üzere un ve nişasta içeren tüm yiyecekler ve tüm meyveler değişen süratte kan şekerini yükselten önde giden yiyeceklerdendir” dedi.
“ŞEKER ORANI TÜKETİM BİÇİMLERİNE NAZARAN ARTABİLİR”
Bol posa içeren sindirimi uzun süren yiteceklerin glisemik indeksi düşüktür diyen Erciyes, “Yiyeceği pişirmek, sindirilmesini kolaylaştırdığı için glisemik indeksini artırır. Hatta pişirme biçimi de kıymetlidir. Örneğin fırında pişmiş patatesin haşlanmış patatese göre glisemik indeksi daha yüksektir. Yiyeceklerin içerdiği nişasta ölçüsünün yanı sıra çeşidi de değerlidir. Örneğin baklagiller üzere amilaz içeren besinlerin glisemik indeksi düşük, buğday unundaki üzere amilopektinin fazla olduğu yiyeceklerin glisemik indeksi yüksektir. Beyaz unlu ekmek yerine kepekli ekmek yahut çavdar ekmeği, beyaz pirinç yerine kahverengi pirinç tercih edilmeli posa oranı yüksek besinlere daha fazlaca yer verilmelidir” dedi.
Meyveleri tüketirken suyunu sıkıp içmek yerine meyvenin kendisini tüketilmesinin daha uygun olacağını belirten Erciyes, “meyvenin suyunu sıkınca esasen kısa bir süre daha sonra vitamini de epeyce azalacağından yalnızca renkli ve şekerli su içmiş üzere olursunuz. halbuki meyvenin tamamını tüketmekle posası ile birlikte hem şeker oranı daha düşük hem daha fazlaca vitaminli birebir vakitte bağırsakları da çalıştıran daha faydalı bir yiyecek tüketmiş olursunuz. Misal biçimde kuru meyveler de tıpkı meyvenin taze haline oranla fazlaca daha fazla şeker içerir. Kuru yemişlerin yanında tükettiğiniz kuru kayısıların, kuru incirlerin, kuru üzümlerin birer şeker bombası olabileceğini unutmayın. Glisemik indeksi yüksek bu besinler kan şekerini yükseltmenin yanı sıra bir daha kanda yükselmiş trigliserid pahası ile birlikte kocaman yağlı bir karaciğer de bırakabilirler” sözlerini kullandı.
Kardiyoloji uzmanı Erciyes, şeker tüketiminin niye olduğu hastalıkları ve belirtilerini şöyle sıraladı;
Bağımlılık yapıyor;
Çocukken bize ödül üzere, ikram üzere verilen şekerler, çikolatalar vakit içinde bağımlılık yaratıyor. Çoğumuz bu tada çocuklukta alışıyoruz daha doğrusu bizi alıştırıyorlar. Daima televizyon reklamlarında da çikolatalar, dondurmalar keyifli memnun anları ima eder ya. Güya onu yediğinizde hayli keyifli olacakmışsınız üzere. Üzüldüğümüzde sevindiğimizde biz de kendimizi şekerle avutmak yahut ödüllendirmek istiyoruz. Üstelik bu o denli bir zehir ki yedikçe yemek istiyoruz. Kanımızda düştüğü vakit yoksunluğunu hissedip onu arıyoruz, çabucak bulup tüketmek istiyoruz.
İnsülin direnci yapıyor;
Şekerin aslında tüm dengeyi bozup da bedeni harap ettiği nokta insülini alet etmesiyle başlar.
Şeker bedene girdiğinde hücre içine girip de işe fayda hale gelmek için insüline gereksinimi vardır. Bu niçinle insülin hormonunun pankreastan salgılanmasına niye olur. Bu öyküyü en kolay şöyleki tanım edelim. Hücre konut sahibi olsun. Bu meskenin kapısındaki bekçiler de insülin reseptörleri olsun. Bu bekçiler insülini bir biçimde tanıyor ve getirdiği konuğu de onun hatırına içeri alıyor. Konuk de şeker olsun. Bu şeker konuk her geldiğinde insülini salgılatıyor ve yardımıyla meskene girmeye çalışıyor. Lakin bir değil, iki değil, beş değil, işin suyunu çıkarıp vakitli vakitsiz gelmeye kalkınca konut sahibinin talimatı üzerine kapıda insülini tanıyan reseptör bekçiler artık onu tanımazdan gelmeye başlıyor. Direnç gösteriyor. İşte insülin direnci de burada başlıyor. İnsülin bu olayı aksi anlayıp bu direnci yenerim diye düşünerek salgılanma ölçüsünü artırsa da yenemiyor. Bu sefer kanda insülin epeyce artıyor. Kan şekerindeki düşme ile acıkma başlıyor. Gerisinden da gelsin kilolar ve şeker hastalığı.
İNSÜLİN DİRENCİNİN BELİRTİLERİ
– Acıkınca el, ayak titremesi, çarpıntı, sonluluk.
– Yemeklerden daha sonra uyku ve halsizlik.
– Bayanlarda bel etrafının 80 cm, erkeklerde ise 94 cm üzerinde olması.
Kandaki şeker, kas, yağ dokusu, beyin, karaciğer üzere organlarda kullanılmak üzere insülin hormonu sayesinde hücre içine girer. Bu süreç kararında kan şekeri dengelenir ve hayati organlar kendileri ve beden için gerekli enerjiyi sağlamak üzere kullandığı yakıta yani şekere kavuşur. Bu niçinle insülin fonksiyonunu yerine getiremediği vakit beyin ve kas gücünde azalma, çabuk yorulma, dikkat ve konsantrasyon eksikliği ortaya çıkabilir.
Şeker hastalığına sebep oluyor
Şeker tüketimiyle gelişen insülin direnci bir öteki deyişle insülin duyarsızlığı kararında vakit içinde insülini salgılayan pankreasın da gücü tükenir. Artık gereğince insülin salgılayamaz hale gelir ve kan şekeri yükselmeye başlar. Gerekli tedbirler alınmaz ve şekerli, glisemik indeksi yüksek besinler tüketilmeye devam ederse tip 2 Diabet yani şeker hastalığı kaçınılmaz bir biçimde karşımıza çıkar.
Obeziteye sebep oluyor
Şeker taşıdığı kalorinin dışında bir de çabuk acıktırarak kilo aldırır. Ayrıyeten bedende kullanılamayan, yakılamayan şeker yağ olarak birikir. İnsülin direncinin akabinde gelişen sorun diabetin yanı sıra önlemesi ve düzeltmesi güç bir obezitedir.
Karaciğer yağlanır
Bedende karaciğerin kullanabileceğinden daha fazla şeker bulunduğunda, bu şekeri yağa dönüştürür. Bu yağlar kana salınır ve kanda trigliserid oranı artar. Devamında da karşımıza hepatosteatoz dediğimiz karaciğer yağlanması çıkar. Karaciğerdeki bu yağlanma olayın şiddetine ve müddetine bakılırsa gitgide artan değişik evreler göstererek I ile IV içinde değişir.
Bağışıklığı bozuyor
Bilhassa Covid-19 ile gayret ettiğimiz şu günlerde bağışıklığımızın gücünün ne kadar kıymetli olduğunu hepimiz biliyoruz. Şeker mikroplarla olan savaştaki askerlerimiz akyuvarların bakteri ve virüsleri yenme gücünü düşürür, C vitamininden yaralanma oranını azaltır. Yapılan bir araştırmada yüksek kan şekeri seviyesinin bakteri ve virüsleri tanıyan özel reseptörlerin hassasiyetini azalttığı gösterilmiş. Ayrıyeten kan şekerindeki yükseklik bedenin C vitamini emmesini de engelliyor.
Yaşlanmayı hızlandırıyor
Kollajenin yapısını bozar. Cildin erken sarkmasına ve kırışmasına niye olur. Bedende hür oksijen radikallerin artmasına ve oksidatif gerilime yol açar. ötürüsıyla bir biçimde paslanmaya niye olur.
Diş çürüklerine niye oluyor
Tükürük yapısını da etkileyerek diş çürümelerine, diş eti hastalıklarına yol açar.
Kanser hücreleri şekeri sever
Şeker kanser hücrelerini besler. Pankreas, kalın bağırsak, yumurtalık, göğüs, prostat kanserlerinin oluşma riskini artırır.
Beyin fonksiyonunu olumsuz tesirler
Beyinde delta, alfa ve tetra dalgalarını bozar, baş ağrısı ve migrene yol açar. Çocuklarda hiperaktivite, konsantrasyon bozukluğu, adrenalin düzeyinde artışa niye olabilir. Epileptik nöbet, Alzheimer ve Parkinson hastalığı riskini artırır.
Damarların tıkanmasına yol açıyor
Kandaki fazla şeker kan yağlarındaki dengeyi bozar. Trigliseridi nasıl yükselttiğinden bahsettik. Şeker birebir vakit içinde makûs kolesterol dediğimiz LDL’yi taşıyan küçük parçacıkların da artmasına sebep olur. Yani damarların tıkanmasına yol açan makûs kolesterolün daha da yapışkan hale gelmesine niye olur. Güzel kolesterol olarak tanımladığımız yüksek yoğunluklu lipoprotein olan HDL’nin düşmesine sebep olur. Şeker beraberinde kanın pıhtılaşmasını da artırarak damarların tıkanmasına yol açar.
Kemik erimesini artırıyor
Şeker bedendeki mineral istikrarını bozar. Kalsiyum ve magnezyum emilimini azaltır. bu biçimdece yiyeceklerden bu mineralleri almamız zorlaşır. Kemiklerin yapısı güçsüzleşir.
Hazımsızlık yapar
Fosfataz isimli enzimi bağlar ve yok eder. bu biçimdece sindirimi zorlaştırır. Besinlerin mide bağırsak sistemde ilerlemesini yavaşlatır, kabızlığa sebep olur.
PEKALA NE YAPMALIYIZ?
-Tüm bu bilgiler ışığında şekeri sonucunda tüketmeli
-Meyveyi suyunu sıkıp değil bütününü tüketmeli, kurusunu değil tazesini tüketmeli.
-Yediklerimiz içinde posalı glisemik indeksi düşük besinlere yük vermeliyiz.
-Eğer insülin direnci geliştiyse ve diyetle tedbir alamadıysak hekimimize danışarak ilaç kullanmasına başlayabiliriz.
-Hareket etmeliyiz. Sıhhatimiz için hareket etmek bedenimizdeki şeker metabolizmasına da uygun gelir. Kandaki şekerin düşmesine yardım eder. Her gün en az bir saat yürümek hatta bu süreyi yorulana kadar olacak biçimde artırmak faydalı olacaktır.
GLİSEMİK İNDEKS NEDİR?
Glisemik indeksini besinlerin kan şekerini yükseltme suratı olarak tanımlayan Erciyes, “bu bedel her besinin sindirimine ve içerdiği şeker oranına nazaran 0 ile 100 içinde değişir. Beyaz şekerin glisemik indeksi 100’dür. Yavaş sindirilen bol posalı besinlerin glisemik indeks kıymetleri düşük olurken, süratli sindirilen besinlerin glisemik indeksleri yüksektir. Buna göre glisemik indeks kıymeti 55’in altında olanlar düşük glisemik indeksli besinler sınıfına girer. Glisemik indeks kıymeti 55 ile 70 içinde olan besinler, orta glisemik indeksli, 70’in üzerinde bedele sahip besinler ise yüksek glisemik indeksli besinlerdir
Tatlı olan tüm besinler şeker içeriyor demiştik. Bunlara örnek olarak çayımıza, kahvemize koyduğumuz şeker ile birlikte yazın çokça tükettiğimiz dondurmaları, meyve sularını ve gazozları sayabiliriz. Ayrıyeten ekmek, pilav, makarna, patates, pizza, pide üzere un ve nişasta içeren tüm yiyecekler ve tüm meyveler değişen süratte kan şekerini yükselten önde giden yiyeceklerdendir” dedi.
“ŞEKER ORANI TÜKETİM BİÇİMLERİNE NAZARAN ARTABİLİR”
Bol posa içeren sindirimi uzun süren yiteceklerin glisemik indeksi düşüktür diyen Erciyes, “Yiyeceği pişirmek, sindirilmesini kolaylaştırdığı için glisemik indeksini artırır. Hatta pişirme biçimi de kıymetlidir. Örneğin fırında pişmiş patatesin haşlanmış patatese göre glisemik indeksi daha yüksektir. Yiyeceklerin içerdiği nişasta ölçüsünün yanı sıra çeşidi de değerlidir. Örneğin baklagiller üzere amilaz içeren besinlerin glisemik indeksi düşük, buğday unundaki üzere amilopektinin fazla olduğu yiyeceklerin glisemik indeksi yüksektir. Beyaz unlu ekmek yerine kepekli ekmek yahut çavdar ekmeği, beyaz pirinç yerine kahverengi pirinç tercih edilmeli posa oranı yüksek besinlere daha fazlaca yer verilmelidir” dedi.
Meyveleri tüketirken suyunu sıkıp içmek yerine meyvenin kendisini tüketilmesinin daha uygun olacağını belirten Erciyes, “meyvenin suyunu sıkınca esasen kısa bir süre daha sonra vitamini de epeyce azalacağından yalnızca renkli ve şekerli su içmiş üzere olursunuz. halbuki meyvenin tamamını tüketmekle posası ile birlikte hem şeker oranı daha düşük hem daha fazlaca vitaminli birebir vakitte bağırsakları da çalıştıran daha faydalı bir yiyecek tüketmiş olursunuz. Misal biçimde kuru meyveler de tıpkı meyvenin taze haline oranla fazlaca daha fazla şeker içerir. Kuru yemişlerin yanında tükettiğiniz kuru kayısıların, kuru incirlerin, kuru üzümlerin birer şeker bombası olabileceğini unutmayın. Glisemik indeksi yüksek bu besinler kan şekerini yükseltmenin yanı sıra bir daha kanda yükselmiş trigliserid pahası ile birlikte kocaman yağlı bir karaciğer de bırakabilirler” sözlerini kullandı.
Kardiyoloji uzmanı Erciyes, şeker tüketiminin niye olduğu hastalıkları ve belirtilerini şöyle sıraladı;
Bağımlılık yapıyor;
Çocukken bize ödül üzere, ikram üzere verilen şekerler, çikolatalar vakit içinde bağımlılık yaratıyor. Çoğumuz bu tada çocuklukta alışıyoruz daha doğrusu bizi alıştırıyorlar. Daima televizyon reklamlarında da çikolatalar, dondurmalar keyifli memnun anları ima eder ya. Güya onu yediğinizde hayli keyifli olacakmışsınız üzere. Üzüldüğümüzde sevindiğimizde biz de kendimizi şekerle avutmak yahut ödüllendirmek istiyoruz. Üstelik bu o denli bir zehir ki yedikçe yemek istiyoruz. Kanımızda düştüğü vakit yoksunluğunu hissedip onu arıyoruz, çabucak bulup tüketmek istiyoruz.
İnsülin direnci yapıyor;
Şekerin aslında tüm dengeyi bozup da bedeni harap ettiği nokta insülini alet etmesiyle başlar.
Şeker bedene girdiğinde hücre içine girip de işe fayda hale gelmek için insüline gereksinimi vardır. Bu niçinle insülin hormonunun pankreastan salgılanmasına niye olur. Bu öyküyü en kolay şöyleki tanım edelim. Hücre konut sahibi olsun. Bu meskenin kapısındaki bekçiler de insülin reseptörleri olsun. Bu bekçiler insülini bir biçimde tanıyor ve getirdiği konuğu de onun hatırına içeri alıyor. Konuk de şeker olsun. Bu şeker konuk her geldiğinde insülini salgılatıyor ve yardımıyla meskene girmeye çalışıyor. Lakin bir değil, iki değil, beş değil, işin suyunu çıkarıp vakitli vakitsiz gelmeye kalkınca konut sahibinin talimatı üzerine kapıda insülini tanıyan reseptör bekçiler artık onu tanımazdan gelmeye başlıyor. Direnç gösteriyor. İşte insülin direnci de burada başlıyor. İnsülin bu olayı aksi anlayıp bu direnci yenerim diye düşünerek salgılanma ölçüsünü artırsa da yenemiyor. Bu sefer kanda insülin epeyce artıyor. Kan şekerindeki düşme ile acıkma başlıyor. Gerisinden da gelsin kilolar ve şeker hastalığı.
İNSÜLİN DİRENCİNİN BELİRTİLERİ
– Acıkınca el, ayak titremesi, çarpıntı, sonluluk.
– Yemeklerden daha sonra uyku ve halsizlik.
– Bayanlarda bel etrafının 80 cm, erkeklerde ise 94 cm üzerinde olması.
Kandaki şeker, kas, yağ dokusu, beyin, karaciğer üzere organlarda kullanılmak üzere insülin hormonu sayesinde hücre içine girer. Bu süreç kararında kan şekeri dengelenir ve hayati organlar kendileri ve beden için gerekli enerjiyi sağlamak üzere kullandığı yakıta yani şekere kavuşur. Bu niçinle insülin fonksiyonunu yerine getiremediği vakit beyin ve kas gücünde azalma, çabuk yorulma, dikkat ve konsantrasyon eksikliği ortaya çıkabilir.
Şeker hastalığına sebep oluyor
Şeker tüketimiyle gelişen insülin direnci bir öteki deyişle insülin duyarsızlığı kararında vakit içinde insülini salgılayan pankreasın da gücü tükenir. Artık gereğince insülin salgılayamaz hale gelir ve kan şekeri yükselmeye başlar. Gerekli tedbirler alınmaz ve şekerli, glisemik indeksi yüksek besinler tüketilmeye devam ederse tip 2 Diabet yani şeker hastalığı kaçınılmaz bir biçimde karşımıza çıkar.
Obeziteye sebep oluyor
Şeker taşıdığı kalorinin dışında bir de çabuk acıktırarak kilo aldırır. Ayrıyeten bedende kullanılamayan, yakılamayan şeker yağ olarak birikir. İnsülin direncinin akabinde gelişen sorun diabetin yanı sıra önlemesi ve düzeltmesi güç bir obezitedir.
Karaciğer yağlanır
Bedende karaciğerin kullanabileceğinden daha fazla şeker bulunduğunda, bu şekeri yağa dönüştürür. Bu yağlar kana salınır ve kanda trigliserid oranı artar. Devamında da karşımıza hepatosteatoz dediğimiz karaciğer yağlanması çıkar. Karaciğerdeki bu yağlanma olayın şiddetine ve müddetine bakılırsa gitgide artan değişik evreler göstererek I ile IV içinde değişir.
Bağışıklığı bozuyor
Bilhassa Covid-19 ile gayret ettiğimiz şu günlerde bağışıklığımızın gücünün ne kadar kıymetli olduğunu hepimiz biliyoruz. Şeker mikroplarla olan savaştaki askerlerimiz akyuvarların bakteri ve virüsleri yenme gücünü düşürür, C vitamininden yaralanma oranını azaltır. Yapılan bir araştırmada yüksek kan şekeri seviyesinin bakteri ve virüsleri tanıyan özel reseptörlerin hassasiyetini azalttığı gösterilmiş. Ayrıyeten kan şekerindeki yükseklik bedenin C vitamini emmesini de engelliyor.
Yaşlanmayı hızlandırıyor
Kollajenin yapısını bozar. Cildin erken sarkmasına ve kırışmasına niye olur. Bedende hür oksijen radikallerin artmasına ve oksidatif gerilime yol açar. ötürüsıyla bir biçimde paslanmaya niye olur.
Diş çürüklerine niye oluyor
Tükürük yapısını da etkileyerek diş çürümelerine, diş eti hastalıklarına yol açar.
Kanser hücreleri şekeri sever
Şeker kanser hücrelerini besler. Pankreas, kalın bağırsak, yumurtalık, göğüs, prostat kanserlerinin oluşma riskini artırır.
Beyin fonksiyonunu olumsuz tesirler
Beyinde delta, alfa ve tetra dalgalarını bozar, baş ağrısı ve migrene yol açar. Çocuklarda hiperaktivite, konsantrasyon bozukluğu, adrenalin düzeyinde artışa niye olabilir. Epileptik nöbet, Alzheimer ve Parkinson hastalığı riskini artırır.
Damarların tıkanmasına yol açıyor
Kandaki fazla şeker kan yağlarındaki dengeyi bozar. Trigliseridi nasıl yükselttiğinden bahsettik. Şeker birebir vakit içinde makûs kolesterol dediğimiz LDL’yi taşıyan küçük parçacıkların da artmasına sebep olur. Yani damarların tıkanmasına yol açan makûs kolesterolün daha da yapışkan hale gelmesine niye olur. Güzel kolesterol olarak tanımladığımız yüksek yoğunluklu lipoprotein olan HDL’nin düşmesine sebep olur. Şeker beraberinde kanın pıhtılaşmasını da artırarak damarların tıkanmasına yol açar.
Kemik erimesini artırıyor
Şeker bedendeki mineral istikrarını bozar. Kalsiyum ve magnezyum emilimini azaltır. bu biçimdece yiyeceklerden bu mineralleri almamız zorlaşır. Kemiklerin yapısı güçsüzleşir.
Hazımsızlık yapar
Fosfataz isimli enzimi bağlar ve yok eder. bu biçimdece sindirimi zorlaştırır. Besinlerin mide bağırsak sistemde ilerlemesini yavaşlatır, kabızlığa sebep olur.
PEKALA NE YAPMALIYIZ?
-Tüm bu bilgiler ışığında şekeri sonucunda tüketmeli
-Meyveyi suyunu sıkıp değil bütününü tüketmeli, kurusunu değil tazesini tüketmeli.
-Yediklerimiz içinde posalı glisemik indeksi düşük besinlere yük vermeliyiz.
-Eğer insülin direnci geliştiyse ve diyetle tedbir alamadıysak hekimimize danışarak ilaç kullanmasına başlayabiliriz.
-Hareket etmeliyiz. Sıhhatimiz için hareket etmek bedenimizdeki şeker metabolizmasına da uygun gelir. Kandaki şekerin düşmesine yardım eder. Her gün en az bir saat yürümek hatta bu süreyi yorulana kadar olacak biçimde artırmak faydalı olacaktır.