Avrupa’da ‘enerji yoksulluğu’ CEM COŞKUN
Avrupa Komisyonu’nun çarşamba günü deklare ettiğı yeni vergi paketinde yer alan, binaların ve araçların karbon emisyonuna ek vergi getirilmesi önerisi Avrupa’da büyük yankı buldu.
Avrupa Komisyonu’nun çarşamba günü deklare ettiğı yeni vergi paketinde yer alan, binaların ve araçların karbon emisyonuna ek vergi getirilmesi önerisi Avrupa’da büyük yankı buldu. (Bakınız: AB, bütçesine katkı için 3 yeni vergi teklif etti)
AB’nin 800 milyar euroluk kurtarma programının finansmanında kullanılacak paketteki unsurlardan birine nazaran, AB emisyon ticaret sistemi (ETS) revize edilecek. Bu revizyona bakılırsa denizcilik bölümü ETS’ye dahil edilirken, havacılık dalından sağlanan gelirler artırılacak. Buna ek olarak binaların ısınması ve karayolu nakliyatı için kullanılan fosil yakıtların sebep olduğu karbon emisyonuna ek vergi getirilecek. İşte bilhassa bu nokta, yürürlüğe konulması için Avrupa Parlamentosu’nun ve üye ülkelerin onayına gereksinim duyan 3 unsurluk paketin sorgulanmasına yol açıyor.
Paketin açıklanmasından yalnızca bir hafta evvel 16 Aralık’ta düzenlenen AB Önderler Zirvesi’nde görüşmeler güç konusunda tıkanmış ve hususun bir daha sonraki görüşmede tekrar masaya getirilmesi kararlaştırılarak muahede sağlanamadan tepeye son verilmişti. Doruğa yeşil yatırıma dahil olacak güç kaynakları tartışmalarının yanı sıra Polonya ve İspanya’nın karbon piyasasında spekülatif faaliyetlerin olduğuna yönelik tenkitleri damga vurmuştu. Polonya Başbakanı Mateusz Morawiecki tepe daha sonrası “ETS düzgün işlemiyor. Yüksek karbon maliyetleri hayli tehlikeli zira hem imalat maliyetlerini birebir vakitte tüketici fiyatlarını üst taşıyor” açıklamasıyla kaygılarını lisana getirmişti.
ETS’nin karayolu nakliyatını ve binaların ısınmasını kapsayacak biçimde genişletilmesi hususu sene ortasında tartışmaya açıldığında ise; Avrupa Parlamentosu’nun Fransız Üyesi Pascal Canfin “Sarı Yelekliler” hareketini hatırlatarak, bunun siyaseten bir intihar olacağını ve toplumsal huzursuzluğu tetikleyecek bir risk taşıdığını söz edip AB’yi misal bir yanlışa düşmemesi konusunda uyarmıştı.
Almanya’da yeni hükümetin koalisyon metninde de bu bahse değinilmiş, ısınma ve nakliyecilik için kullanılan yakıtlarda karbon meblağlarının yükseltilmemesi gerektiğine vurgu yapılmıştı.
Güç yoksulluğuna vurgu
Avrupa genelinde yükselen enflasyon aslına bakarsanız siyaset yapıcılar üzerinde büyük baskı yaratıyor. Enflasyonu tetikleyen kalemlerin başında ise güç meblağları var. Ve güç fiyatlarında süregiden bu kriz “enerji yoksulluğu” tartışmalarını da alevlendiriyor. Eurostat bilgilerine bakılırsa yaklaşık 31 milyon Avrupalı güç yoksulluğu ortasında, yani meskenlerini gereğince sıcak tutma bahtından uzak yaşıyor. Güç yoksulluk endeksine göre bir hane halkının toplam güç harcamaları, bütçesinin yüzde 25’ini aştığında güç fakiri olarak nitelendiriliyor. Orta ve Doğu Avrupa ülkelerinde bu oranın yüzde 15-20 düzeylerine ulaştığının altı çiziliyor.
EURACTİV’in bahisle ilgili düzenlediği aktiflikte konuşan uzmanların büyük bir kısmı, elektrik ve gaz fiyatlarının devasa yükseklikte düzeylere geldiğini, atılacak adımlarda kesinlikle ulusal şartların ve toplumsal tesirlerin göz önüne alınması gerektiğini tabir ettiler. Avrupa Komitesi Güç Departmanı’nda bakılırsav yapan Adela Tesarova ise, AB üyesi ülkelerin güç meblağlarından etkilenen düşük gelirli hanelere finansal dayanak sağlayacağını, bunun için 72 milyar euro kıymetinde bir “sosyal iklim fonu” yaratıldığını hatırlattı. Tesarova, kurulun yenilenebilir güç ve güç verimliliği üzere uzun vadeli tahlillere odaklandığını lisana getirerek, “enerji yoksulluğunu birinci kere ve kökten ortadan kaldırma potansiyeline sahibiz” biçiminde konuştu.
Karbon meblağlarında yükseliş sürüyor
2022’nin birinci yarısına bu tartışmaların damga vuracağı açık. Doğal gaz fiyatlarındaki artışla bir arada 2021 yılbaşında ton başına 30 euro düzeyinde bulunan karbon meblağları da Aralık ayında 90 euro düzeylerine ulaşmış durumda. Bağımsız bir iklim ve güç fikir kuruluşu olan EMBER’in yayınladığı grafikte ise karbon fiyatlarındaki yükselişin güç meblağlarına çabucak hemen minör bazda tesir ettiği görülüyor. Hatta Avrupa Komitesi Lideri Ursula von der Leyen, Twitter’dan bu grafiği paylaşarak karbon meblağları üzerinden yapılan tenkitlere yanıt verdi ve “enerji sistemimizi daha sağlam ve daha sürdürülebilir kılacak teklifleri sunduk” dedi. (EMBER karbon grafiği buraya yapıştırılacak)
Avrupa Komisyonu’nun çarşamba günü deklare ettiğı yeni vergi paketinde yer alan, binaların ve araçların karbon emisyonuna ek vergi getirilmesi önerisi Avrupa’da büyük yankı buldu.
Avrupa Komisyonu’nun çarşamba günü deklare ettiğı yeni vergi paketinde yer alan, binaların ve araçların karbon emisyonuna ek vergi getirilmesi önerisi Avrupa’da büyük yankı buldu. (Bakınız: AB, bütçesine katkı için 3 yeni vergi teklif etti)
AB’nin 800 milyar euroluk kurtarma programının finansmanında kullanılacak paketteki unsurlardan birine nazaran, AB emisyon ticaret sistemi (ETS) revize edilecek. Bu revizyona bakılırsa denizcilik bölümü ETS’ye dahil edilirken, havacılık dalından sağlanan gelirler artırılacak. Buna ek olarak binaların ısınması ve karayolu nakliyatı için kullanılan fosil yakıtların sebep olduğu karbon emisyonuna ek vergi getirilecek. İşte bilhassa bu nokta, yürürlüğe konulması için Avrupa Parlamentosu’nun ve üye ülkelerin onayına gereksinim duyan 3 unsurluk paketin sorgulanmasına yol açıyor.
Paketin açıklanmasından yalnızca bir hafta evvel 16 Aralık’ta düzenlenen AB Önderler Zirvesi’nde görüşmeler güç konusunda tıkanmış ve hususun bir daha sonraki görüşmede tekrar masaya getirilmesi kararlaştırılarak muahede sağlanamadan tepeye son verilmişti. Doruğa yeşil yatırıma dahil olacak güç kaynakları tartışmalarının yanı sıra Polonya ve İspanya’nın karbon piyasasında spekülatif faaliyetlerin olduğuna yönelik tenkitleri damga vurmuştu. Polonya Başbakanı Mateusz Morawiecki tepe daha sonrası “ETS düzgün işlemiyor. Yüksek karbon maliyetleri hayli tehlikeli zira hem imalat maliyetlerini birebir vakitte tüketici fiyatlarını üst taşıyor” açıklamasıyla kaygılarını lisana getirmişti.
ETS’nin karayolu nakliyatını ve binaların ısınmasını kapsayacak biçimde genişletilmesi hususu sene ortasında tartışmaya açıldığında ise; Avrupa Parlamentosu’nun Fransız Üyesi Pascal Canfin “Sarı Yelekliler” hareketini hatırlatarak, bunun siyaseten bir intihar olacağını ve toplumsal huzursuzluğu tetikleyecek bir risk taşıdığını söz edip AB’yi misal bir yanlışa düşmemesi konusunda uyarmıştı.
Almanya’da yeni hükümetin koalisyon metninde de bu bahse değinilmiş, ısınma ve nakliyecilik için kullanılan yakıtlarda karbon meblağlarının yükseltilmemesi gerektiğine vurgu yapılmıştı.
Güç yoksulluğuna vurgu
Avrupa genelinde yükselen enflasyon aslına bakarsanız siyaset yapıcılar üzerinde büyük baskı yaratıyor. Enflasyonu tetikleyen kalemlerin başında ise güç meblağları var. Ve güç fiyatlarında süregiden bu kriz “enerji yoksulluğu” tartışmalarını da alevlendiriyor. Eurostat bilgilerine bakılırsa yaklaşık 31 milyon Avrupalı güç yoksulluğu ortasında, yani meskenlerini gereğince sıcak tutma bahtından uzak yaşıyor. Güç yoksulluk endeksine göre bir hane halkının toplam güç harcamaları, bütçesinin yüzde 25’ini aştığında güç fakiri olarak nitelendiriliyor. Orta ve Doğu Avrupa ülkelerinde bu oranın yüzde 15-20 düzeylerine ulaştığının altı çiziliyor.
EURACTİV’in bahisle ilgili düzenlediği aktiflikte konuşan uzmanların büyük bir kısmı, elektrik ve gaz fiyatlarının devasa yükseklikte düzeylere geldiğini, atılacak adımlarda kesinlikle ulusal şartların ve toplumsal tesirlerin göz önüne alınması gerektiğini tabir ettiler. Avrupa Komitesi Güç Departmanı’nda bakılırsav yapan Adela Tesarova ise, AB üyesi ülkelerin güç meblağlarından etkilenen düşük gelirli hanelere finansal dayanak sağlayacağını, bunun için 72 milyar euro kıymetinde bir “sosyal iklim fonu” yaratıldığını hatırlattı. Tesarova, kurulun yenilenebilir güç ve güç verimliliği üzere uzun vadeli tahlillere odaklandığını lisana getirerek, “enerji yoksulluğunu birinci kere ve kökten ortadan kaldırma potansiyeline sahibiz” biçiminde konuştu.
Karbon meblağlarında yükseliş sürüyor
2022’nin birinci yarısına bu tartışmaların damga vuracağı açık. Doğal gaz fiyatlarındaki artışla bir arada 2021 yılbaşında ton başına 30 euro düzeyinde bulunan karbon meblağları da Aralık ayında 90 euro düzeylerine ulaşmış durumda. Bağımsız bir iklim ve güç fikir kuruluşu olan EMBER’in yayınladığı grafikte ise karbon fiyatlarındaki yükselişin güç meblağlarına çabucak hemen minör bazda tesir ettiği görülüyor. Hatta Avrupa Komitesi Lideri Ursula von der Leyen, Twitter’dan bu grafiği paylaşarak karbon meblağları üzerinden yapılan tenkitlere yanıt verdi ve “enerji sistemimizi daha sağlam ve daha sürdürülebilir kılacak teklifleri sunduk” dedi. (EMBER karbon grafiği buraya yapıştırılacak)