AYM seçimleri için ‘kadın temsili’ daveti: Meclis’e en az 1 bayan aday gönderilmeli ANKARA – Hala hiç bir bayan üyenin bulunmadığı Anayasa Mahkemesi’nin (AYM) bu sene gerçekleşecek üye seçimine giden demokratik süreçte bayan hakları örgütleri ve hukukçular, adaylar içinden bayanlara en kuvvetli biçimde dayanak verilmesi istikametinde davetlerini bir kere daha bir dahaliyorlar.
15 üyeden oluşan AYM’nin bir üyesinin seçimi, baro liderleri tarafınca belirlenen ve TBMM’ye gönderilen avukatlar içinden yapılıyor.
Üyelik müracaatları için mühlet 31 Aralık itibariyle tamamlanmıştı.
AYM üyesi Celal Mümtaz Akıncı’nın yaş haddinden emekliye ayrılacak olması niçiniyle, Türkiye Barolar Birliği bünyesinde baro liderlerinin Anayasa Mahkemesi’ne üye seçimi için Cumartesi günü (15 Ocak) oy kullanımı ile üç aday belirlenecek ve bu isimler ondan sonrasında parlamento tarafınca oylanarak Anayasa Mahkemesi üye seçim süreci tamamlanacak.
Türkiye Bayan Dernekleri Federasyonu (TKDF), Cuma günü basınla paylaştığı açıklamada, “Anayasal hak ve hürriyetlerin teminatı olması gereken Anayasa Mahkemesi cinsiyet eşitsizliğinin fiili sembolü haline gelmiştir” diyerek Cumartesi günü yapılacak aday belirleme sürecinde en az bir bayan adayın seçilmesi doğrultusunda baro liderlerine davette bulundu. Açıklamada, “15 Ocak, tarafsız ve bağımsız yargıda eşitliğin tesis edilmesi ve meşruiyetin sağlanması istikametinde atılacak kıymetli bir adımdır” tabirlerine yer verildi ve “Tek bir bayan üyenin yer almadığı bir yargının meşruiyetinden kelam edilemez” dendi.
‘BU AYIBI ARTIK SONLANDIRMAK GEREKİYOR’
Türkiye’de barolara kayıtlı yaklaşık 143.330 avukatın yüzde 45’i bayanlardan oluşuyor. Halihazırda 83 kişinin yer aldığı aday listesinde on bayan aday bulunuyor ve bayan hakları savunucuları AYM’nin bir “erkekler kulübü”ne dönüşmesinden rahatsız.
Gazete Duvar’a konuşan Güllü, “Bu ayıbı artık sonlandırmak gerekiyor. Karşımızda büsbütün erkeklerden oluşan bir fotoğraf var. Meclise gönderilecek adaylardan en az biri bayan olmalı” diyor.
TKDF, sürecin TBMM ayağında da lobi çalışmalarını sürdürüp tüm siyasi partilerle görüşecek. Ayrıyeten aday müracaat sürecinde de baroların bayan hakları merkezleriyle daima bir temas halindeydi.
Geçtiğimiz günlerde Avukat Cihan Aydın, Diyarbakır Barosu’ndan AYM üyeliği aday adaylığından, meslektaşı Zülal Erdoğan Bilal lehine çekildiğini açıklayıp bayan adaylara takviye davetinde bulunmuştu.
‘BAROLAR DEĞERLİ BİR İMTİHAN VERECEK’
Güllü, “Nüfusunun yarısı bayanlardan oluşan Türkiye’nin artık toplumsal cinsiyet eşitliği bakımından adım atması gerekiyor. Yarın barolar değerli bir imtihan verecek. Baro liderleri, cinsiyet eşitliği ismine, taraflarını belirli edecekler” diyor.
Avukat Erdal Doğan’a bakılırsa, AYM’de kuruluşundan bugüne nazaranv almış sırf 5 bayan üyenin bulunması ve ayrıyeten mevcut gorevlendirmede 1995’ten bugüne kadar hiç bir bayan üyenin bulunmaması yargının cinsiyet tablosunu net bir biçimde gösteriyor.
Danıştay başkanlığına 18 Temmuz 2013 tarihinde birinci kere bir bayan, Zerrin Güngör, seçilmiş, 20 Mart 2020 tarihine kadar bakılırsavde kalmıştı. Danıştay başkanlığına seçilen birinci bayan ise, 1994 tarihinde Füruzan İkincioğulları olmuştu.
‘EŞİT TEMSİL VE SEÇİLME KOŞULU OLMALIYDI’
Doğan, “Eski Diyarbakır Baro Lideri Cihan Aydın’ın aday bayan meslektaşı lehine adaylıktan çekilmesi tüm erkek adaylar için bir örnek olmalıydı, lakin maalesef olamadı. bahsetmiş olduğumiz AYM’ye bir bayan hukukçunun seçilmesi! meğer tüm yargıda bayan yargıçların nazaranvlendirilmesi için oldukcatan eşit bir temsil ve seçilme kaidesi olmalıydı” diyor. Doğan’a göre tartışılması gereken asıl problem; hanımın insan haklarını hukukçu olarak ve yargıç olarak içselleştirmiş bayan yargıçların olması.
“beraberinde erkek yargıçların da bu toplumsal cinsiyet hak kuramını benimsemiş olma kaidesinin da ön kabulüyle tüm bunları söylüyorum. Bayan ve erkek yargıç temsiliyetinin başta AYM olarak tüm yargıda toplumsal cinsiyet hak kuramı bağlamında gerçekleştirilmesinde epey gecikti. O yüzden bugün seçime girecek tüm erkek adayların bayan adaylar lehine adaylıktan çekilmeleri küçük lakin değerli bir hukuksal adım olacaktır. Hukuk ismine, ülkenin geleceği adına” diye ekliyor Doğan.
Pekala AYM’de bayan üye olması hangi açılardan kıymetli?
Güllü, avukatların bayan katliamlarının yakın şahitleri olduğunu ve bu biçimde bir ortamda toplumu var eden nüfusun yarısının bayan olması sebebiyle yüksek yargıda da bayan temsiliyetinin sağlanması gerektiğini belirtiyor. “AYM’de toplumsal düzeneğin başka modülü da temsil edilmeli. Türkiye’de biroldukça karar alma düzeneğinde adamların bayanın insan haklarını gereğince savunmadığını düşünüyorum” diye ekliyor.
AYM tarihinde kuruluşundan beri bakılırsav alan 131 üyeden yalnızca 5’i bayan olup, Türkiye çapında yargıçların yüzde 46’sı, avukatların da yaklaşık yarısı bayanlardan oluşuyor. Bir bayan AYM üyesinin atandığı en yakın tarih ise 1995.
Yargıçlar ve Savcılar Konseyi 2020 Faaliyet raporuna göre 2010-2020 yılları içinde Türkiye genelinde bayan hakim-savcı oranında yüzde 13,4 oranında artış yaşanırken, Türkiye genelinde hâkim-savcıların yüzde 36’sı bayan.
‘ERKEK SAYISI ARTTIKÇA ERİL SİSTEM HÜKÜMRAN OLUYOR’
Avukat Kardelen Yarlı, bayanlara avukatlık ve hakimlik yaparken epey fazla rastlanmasına karşın yüksek yargıda (Yargıtay, Danıştay, İstinaf mahkemeleri ve AYM’de) ve savcılıkta bayan temsilinin az bulunmasına, buraların eril alan olarak kodlanmasına dikkat çekiyor. Yarlı, “Yüksek yargıda adamların sayısı arttıkça erkek bakış açısı, eril sistem hükümran oluyor. Aslında herkes yargı makamı temsilcisi olarak eşitlikçi olduğunu düşünse de, yüksek yargıda bir liderin bayan olamayacağı istikametinde bir yaklaşım karar sürüyor” diyor.
“Biz bayanların daha yüksek yerlerde, karar verici pozisyonda, lider pozisyonunda olamayacağını zımnen var iseydıkları için bu mercilere adaylıklar sunulurken bile bayanlar ikincil plana atılıyor. Bayan avukatların, yargıçların sayısı arttığına göre yargı makamlarının üst mercilerinde de bayanları daha fazla görmek istiyoruz. Hem toplumsal cinsiyet eşitsizliğini giderecek, hanımı güçlendirecek, bayan aleyhine çıkan kararları yüksek yargıda değiştirmek için fazlaca hoş bir atılım olacak” diye ekliyor Yarlı.
15 üyeden oluşan AYM’nin bir üyesinin seçimi, baro liderleri tarafınca belirlenen ve TBMM’ye gönderilen avukatlar içinden yapılıyor.
Üyelik müracaatları için mühlet 31 Aralık itibariyle tamamlanmıştı.
AYM üyesi Celal Mümtaz Akıncı’nın yaş haddinden emekliye ayrılacak olması niçiniyle, Türkiye Barolar Birliği bünyesinde baro liderlerinin Anayasa Mahkemesi’ne üye seçimi için Cumartesi günü (15 Ocak) oy kullanımı ile üç aday belirlenecek ve bu isimler ondan sonrasında parlamento tarafınca oylanarak Anayasa Mahkemesi üye seçim süreci tamamlanacak.
Türkiye Bayan Dernekleri Federasyonu (TKDF), Cuma günü basınla paylaştığı açıklamada, “Anayasal hak ve hürriyetlerin teminatı olması gereken Anayasa Mahkemesi cinsiyet eşitsizliğinin fiili sembolü haline gelmiştir” diyerek Cumartesi günü yapılacak aday belirleme sürecinde en az bir bayan adayın seçilmesi doğrultusunda baro liderlerine davette bulundu. Açıklamada, “15 Ocak, tarafsız ve bağımsız yargıda eşitliğin tesis edilmesi ve meşruiyetin sağlanması istikametinde atılacak kıymetli bir adımdır” tabirlerine yer verildi ve “Tek bir bayan üyenin yer almadığı bir yargının meşruiyetinden kelam edilemez” dendi.
‘BU AYIBI ARTIK SONLANDIRMAK GEREKİYOR’
Türkiye’de barolara kayıtlı yaklaşık 143.330 avukatın yüzde 45’i bayanlardan oluşuyor. Halihazırda 83 kişinin yer aldığı aday listesinde on bayan aday bulunuyor ve bayan hakları savunucuları AYM’nin bir “erkekler kulübü”ne dönüşmesinden rahatsız.
Gazete Duvar’a konuşan Güllü, “Bu ayıbı artık sonlandırmak gerekiyor. Karşımızda büsbütün erkeklerden oluşan bir fotoğraf var. Meclise gönderilecek adaylardan en az biri bayan olmalı” diyor.
TKDF, sürecin TBMM ayağında da lobi çalışmalarını sürdürüp tüm siyasi partilerle görüşecek. Ayrıyeten aday müracaat sürecinde de baroların bayan hakları merkezleriyle daima bir temas halindeydi.
Geçtiğimiz günlerde Avukat Cihan Aydın, Diyarbakır Barosu’ndan AYM üyeliği aday adaylığından, meslektaşı Zülal Erdoğan Bilal lehine çekildiğini açıklayıp bayan adaylara takviye davetinde bulunmuştu.
‘BAROLAR DEĞERLİ BİR İMTİHAN VERECEK’
Güllü, “Nüfusunun yarısı bayanlardan oluşan Türkiye’nin artık toplumsal cinsiyet eşitliği bakımından adım atması gerekiyor. Yarın barolar değerli bir imtihan verecek. Baro liderleri, cinsiyet eşitliği ismine, taraflarını belirli edecekler” diyor.
Avukat Erdal Doğan’a bakılırsa, AYM’de kuruluşundan bugüne nazaranv almış sırf 5 bayan üyenin bulunması ve ayrıyeten mevcut gorevlendirmede 1995’ten bugüne kadar hiç bir bayan üyenin bulunmaması yargının cinsiyet tablosunu net bir biçimde gösteriyor.
Danıştay başkanlığına 18 Temmuz 2013 tarihinde birinci kere bir bayan, Zerrin Güngör, seçilmiş, 20 Mart 2020 tarihine kadar bakılırsavde kalmıştı. Danıştay başkanlığına seçilen birinci bayan ise, 1994 tarihinde Füruzan İkincioğulları olmuştu.
‘EŞİT TEMSİL VE SEÇİLME KOŞULU OLMALIYDI’
Doğan, “Eski Diyarbakır Baro Lideri Cihan Aydın’ın aday bayan meslektaşı lehine adaylıktan çekilmesi tüm erkek adaylar için bir örnek olmalıydı, lakin maalesef olamadı. bahsetmiş olduğumiz AYM’ye bir bayan hukukçunun seçilmesi! meğer tüm yargıda bayan yargıçların nazaranvlendirilmesi için oldukcatan eşit bir temsil ve seçilme kaidesi olmalıydı” diyor. Doğan’a göre tartışılması gereken asıl problem; hanımın insan haklarını hukukçu olarak ve yargıç olarak içselleştirmiş bayan yargıçların olması.
“beraberinde erkek yargıçların da bu toplumsal cinsiyet hak kuramını benimsemiş olma kaidesinin da ön kabulüyle tüm bunları söylüyorum. Bayan ve erkek yargıç temsiliyetinin başta AYM olarak tüm yargıda toplumsal cinsiyet hak kuramı bağlamında gerçekleştirilmesinde epey gecikti. O yüzden bugün seçime girecek tüm erkek adayların bayan adaylar lehine adaylıktan çekilmeleri küçük lakin değerli bir hukuksal adım olacaktır. Hukuk ismine, ülkenin geleceği adına” diye ekliyor Doğan.
Pekala AYM’de bayan üye olması hangi açılardan kıymetli?
Güllü, avukatların bayan katliamlarının yakın şahitleri olduğunu ve bu biçimde bir ortamda toplumu var eden nüfusun yarısının bayan olması sebebiyle yüksek yargıda da bayan temsiliyetinin sağlanması gerektiğini belirtiyor. “AYM’de toplumsal düzeneğin başka modülü da temsil edilmeli. Türkiye’de biroldukça karar alma düzeneğinde adamların bayanın insan haklarını gereğince savunmadığını düşünüyorum” diye ekliyor.
AYM tarihinde kuruluşundan beri bakılırsav alan 131 üyeden yalnızca 5’i bayan olup, Türkiye çapında yargıçların yüzde 46’sı, avukatların da yaklaşık yarısı bayanlardan oluşuyor. Bir bayan AYM üyesinin atandığı en yakın tarih ise 1995.
Yargıçlar ve Savcılar Konseyi 2020 Faaliyet raporuna göre 2010-2020 yılları içinde Türkiye genelinde bayan hakim-savcı oranında yüzde 13,4 oranında artış yaşanırken, Türkiye genelinde hâkim-savcıların yüzde 36’sı bayan.
‘ERKEK SAYISI ARTTIKÇA ERİL SİSTEM HÜKÜMRAN OLUYOR’
Avukat Kardelen Yarlı, bayanlara avukatlık ve hakimlik yaparken epey fazla rastlanmasına karşın yüksek yargıda (Yargıtay, Danıştay, İstinaf mahkemeleri ve AYM’de) ve savcılıkta bayan temsilinin az bulunmasına, buraların eril alan olarak kodlanmasına dikkat çekiyor. Yarlı, “Yüksek yargıda adamların sayısı arttıkça erkek bakış açısı, eril sistem hükümran oluyor. Aslında herkes yargı makamı temsilcisi olarak eşitlikçi olduğunu düşünse de, yüksek yargıda bir liderin bayan olamayacağı istikametinde bir yaklaşım karar sürüyor” diyor.
“Biz bayanların daha yüksek yerlerde, karar verici pozisyonda, lider pozisyonunda olamayacağını zımnen var iseydıkları için bu mercilere adaylıklar sunulurken bile bayanlar ikincil plana atılıyor. Bayan avukatların, yargıçların sayısı arttığına göre yargı makamlarının üst mercilerinde de bayanları daha fazla görmek istiyoruz. Hem toplumsal cinsiyet eşitsizliğini giderecek, hanımı güçlendirecek, bayan aleyhine çıkan kararları yüksek yargıda değiştirmek için fazlaca hoş bir atılım olacak” diye ekliyor Yarlı.