Bilim Kurulu’nun eski üyesi Alpay Azap, SÖZCÜ’ye konuştu: Hükümet, görüşlerimizi alıp kendi gerçek bildiğini yaptı Prof. Dr. Alpay Azap, coronavirüs salgınının başladığı birinci günlerde ismini en çok duyduğumuz isimlerden bir tanesiydi. Birtakım konuşma ve ikazlarının hükümet kanadında rahatsızlık yarattığı da biliniyordu. Bu yılın Nisan ayından itibaren Bilim Heyeti’nde bir daha nazaranvlendirilmedi. Lakin, mesleği gereği salgınla ilgili gelişmeleri yakından izliyor. Kendisiyle Burhaniye’de karşılaştık. Maskesini takmış, araya dikkat ediyordu. Kolonyası da yanındaydı. Prof. Dr. Alpay Azap, SÖZCÜ’nün sorularını şöyleki yanıtlandırdı:
Alpay Azap, salgında gelinen noktayı Hürmet Öztürk’e anlattı.
BÜSBÜTÜN YOK OLMAZ
– Bu hastalık beşerden beşere teneffüs yoluyla bulaşan bir hastalık. Tedbirleri azalttığınızda, olgu sayısı artar. Tedbirleri sıkılaştırdığınızda olgu sayısı azalır. Fakat virüsü büsbütün yok etmek mümkün değil. O yüzden tesirli aşı ve ilaçlar yaygın bir biçimde kullanılana kadar hem kişisel birebir vakitte topluma yönelik kısıtlamaları uygulamak gerekiyor.
– Salgınlar yalnızca tıbbi problemler değil. Gördüğümüz üzere toplumsal, ekonomik hatta siyasi sonuçları olur. O yüzden yalnızca tıp bakış açısıyla yönetilmesi eksik kalır. Kesinlikle başka boyutlarını da hesaba katarak yönetmek gerekir. Bu niçinle de salgının idaresinde temel olarak şüphesiz tıp uzmanlarının teklifleri uygulanmalı. Bu epeyce değerlidir. Ancak tıp boyutu haricinde kalan boyutlarına hakim olan ve onları değiştirme gücü, yetkisi olan kurumlar salgını yönetir.
SORUMLULUK HÜKÜMETİN
– olağan olarak bilim heyetleri hükümetlere hizmet veriyor lakin asıl kararları alan ve onun sorumluğunu taşıyan hükümettir. Olması gereken bu. Lakin Türkiye’de şöyleki bir algı oldu, “Okulun ne vakit açılacağına, AVM’lerin ne vakit açılıp kapanacağına varıncaya kadar her hususta Bilim Konseyi karar veriyor.” Doğal olarak bu bu biçimde olmuyor. Yeni bir hastalıkla karşı karşıyayız ve daima bilgiler değişiyor. ayrıntıların net olmadığı alanlar var. Bilim insanları içinde da bilim şuralarında da bilgi farklılığı var. O yüzden Bilim Konseyi’nde da kararlar oy birliğiyle alınmıyordu. Hastalık idaresi, hastanın idaresi ve pandeminin toplumda idaresi var. Hasta idaresi ve hastalığın idaresi hususlarında Bilim Heyeti’nin görüşleri dikkate alındı. Lakin toplumda pandemi idaresine gelince şüphesiz ki hükümet, görüşleri almakla birlikte kendi gerçek bildiğini yaptı.
– Salgının sonuna yaklaşıyoruz lakin salgın bitmedi. O yüzden kişisel tedbirleri olabildiğince uygulamak lazım. Ne kadar uygularsak o kadar az virüsle karşılaşır ve hastalanma riskini azaltırız. Aşı olmamız gerekiyor. Aşı hastalığı ağır geçirme riskini ve vefatı azaltıyor.
Coronavirüs toplumda kolay yayılan hastalık olduğu için ferdi ve topluma dönük kısıtlamaların daima ve farklı derecelerde uygulanması gerektiğini kaydeden Azap, şunları kaydetti: “Pandemi sürecinde kısıtlamaları bırakırsanız, kaçınılmaz olarak virüsün dolanımı artar. Süratli aşılama yapıldı. Sıhhat nazaranvlileri fedakarca çalıştı. Aşının süratli yapılması, tıpkı günlerde de salgın tedbirlerinin kaldırılması vatandaşta ‘Pandemi bitiyor’ algısı yarattı. Algıyı yönetebilmek epey kritik süreç. Çok kişi aşılandı lakin tek doz aşının koruyuculuğu yok. İki doz olacak ve üzerinden de 14 gün geçecek. Basamaklı olarak kaldırılması gereken tedbirler, geçen yıl olduğu üzere bu yıl da büyük ölçüde kaldırıldı. Bu durum, hastalığın bir daha yayılmasına yol açtı.”
– 2 doz BioNTech aşısı, 9 ay kadar koruyor. Bu mühletin sonunda 3. doz aşı gerekebilir.
– Hiç aşı olmayanlar için deltaya karşı daha tesirli olan BioNTech aşısından 2 doz olmalarını öneriyorum.
– İki doz Sinovac yaptırılmış ve üzerinden üç aydan fazla müddet geçmişse, 3. doz olarak BioNTech aşısı öneriyorum.
– 4. doz aşıyı önermek için elimizde kuvvetli bilgi yok. Riski yüksek olanlara 4. doz uygulanabilir.
Alpay Azap, hala fazlaca sayıda aşısız olduğunu belirterek, “hiç bir aşının koruyuculuğu yüzde 100 değil. Aşılı olanların yüzde 25’i hastalanıyor. Elimizde hala tesirli ilaç yok. O yüzden vefatları durduramıyoruz. Aşılamanın yaygınlaştırmasını sağlamak gerekiyor. Ferdî tedbirlerin maske, uzaklık, paklık, havalandırma ve temas mühletini kısa tutma uygulamasını sağlamak lazım” dedi.
Alpay Azap, salgında gelinen noktayı Hürmet Öztürk’e anlattı.
BÜSBÜTÜN YOK OLMAZ
– Bu hastalık beşerden beşere teneffüs yoluyla bulaşan bir hastalık. Tedbirleri azalttığınızda, olgu sayısı artar. Tedbirleri sıkılaştırdığınızda olgu sayısı azalır. Fakat virüsü büsbütün yok etmek mümkün değil. O yüzden tesirli aşı ve ilaçlar yaygın bir biçimde kullanılana kadar hem kişisel birebir vakitte topluma yönelik kısıtlamaları uygulamak gerekiyor.
– Salgınlar yalnızca tıbbi problemler değil. Gördüğümüz üzere toplumsal, ekonomik hatta siyasi sonuçları olur. O yüzden yalnızca tıp bakış açısıyla yönetilmesi eksik kalır. Kesinlikle başka boyutlarını da hesaba katarak yönetmek gerekir. Bu niçinle de salgının idaresinde temel olarak şüphesiz tıp uzmanlarının teklifleri uygulanmalı. Bu epeyce değerlidir. Ancak tıp boyutu haricinde kalan boyutlarına hakim olan ve onları değiştirme gücü, yetkisi olan kurumlar salgını yönetir.
SORUMLULUK HÜKÜMETİN
– olağan olarak bilim heyetleri hükümetlere hizmet veriyor lakin asıl kararları alan ve onun sorumluğunu taşıyan hükümettir. Olması gereken bu. Lakin Türkiye’de şöyleki bir algı oldu, “Okulun ne vakit açılacağına, AVM’lerin ne vakit açılıp kapanacağına varıncaya kadar her hususta Bilim Konseyi karar veriyor.” Doğal olarak bu bu biçimde olmuyor. Yeni bir hastalıkla karşı karşıyayız ve daima bilgiler değişiyor. ayrıntıların net olmadığı alanlar var. Bilim insanları içinde da bilim şuralarında da bilgi farklılığı var. O yüzden Bilim Konseyi’nde da kararlar oy birliğiyle alınmıyordu. Hastalık idaresi, hastanın idaresi ve pandeminin toplumda idaresi var. Hasta idaresi ve hastalığın idaresi hususlarında Bilim Heyeti’nin görüşleri dikkate alındı. Lakin toplumda pandemi idaresine gelince şüphesiz ki hükümet, görüşleri almakla birlikte kendi gerçek bildiğini yaptı.
– Salgının sonuna yaklaşıyoruz lakin salgın bitmedi. O yüzden kişisel tedbirleri olabildiğince uygulamak lazım. Ne kadar uygularsak o kadar az virüsle karşılaşır ve hastalanma riskini azaltırız. Aşı olmamız gerekiyor. Aşı hastalığı ağır geçirme riskini ve vefatı azaltıyor.
Coronavirüs toplumda kolay yayılan hastalık olduğu için ferdi ve topluma dönük kısıtlamaların daima ve farklı derecelerde uygulanması gerektiğini kaydeden Azap, şunları kaydetti: “Pandemi sürecinde kısıtlamaları bırakırsanız, kaçınılmaz olarak virüsün dolanımı artar. Süratli aşılama yapıldı. Sıhhat nazaranvlileri fedakarca çalıştı. Aşının süratli yapılması, tıpkı günlerde de salgın tedbirlerinin kaldırılması vatandaşta ‘Pandemi bitiyor’ algısı yarattı. Algıyı yönetebilmek epey kritik süreç. Çok kişi aşılandı lakin tek doz aşının koruyuculuğu yok. İki doz olacak ve üzerinden de 14 gün geçecek. Basamaklı olarak kaldırılması gereken tedbirler, geçen yıl olduğu üzere bu yıl da büyük ölçüde kaldırıldı. Bu durum, hastalığın bir daha yayılmasına yol açtı.”
– 2 doz BioNTech aşısı, 9 ay kadar koruyor. Bu mühletin sonunda 3. doz aşı gerekebilir.
– Hiç aşı olmayanlar için deltaya karşı daha tesirli olan BioNTech aşısından 2 doz olmalarını öneriyorum.
– İki doz Sinovac yaptırılmış ve üzerinden üç aydan fazla müddet geçmişse, 3. doz olarak BioNTech aşısı öneriyorum.
– 4. doz aşıyı önermek için elimizde kuvvetli bilgi yok. Riski yüksek olanlara 4. doz uygulanabilir.
Alpay Azap, hala fazlaca sayıda aşısız olduğunu belirterek, “hiç bir aşının koruyuculuğu yüzde 100 değil. Aşılı olanların yüzde 25’i hastalanıyor. Elimizde hala tesirli ilaç yok. O yüzden vefatları durduramıyoruz. Aşılamanın yaygınlaştırmasını sağlamak gerekiyor. Ferdî tedbirlerin maske, uzaklık, paklık, havalandırma ve temas mühletini kısa tutma uygulamasını sağlamak lazım” dedi.