Covid: Koronavirüs hayvanlarda mutasyona uğrayıp yeni bir salgına yol açabilir mi?

Barcali

Active member
Katılım
14 Şub 2021
Mesajlar
1,145
Puanları
38
Covid: Koronavirüs hayvanlarda mutasyona uğrayıp yeni bir salgına yol açabilir mi? Getty ImagesFransa Saint-Martin-la-Plaine’deki zooloji parkında beslenen bu goril sağlıklı, ancak kimi hayvanat bahçelerinde virüse yakalanmış goriller var.

Hong Kong’da bir evcil hayvan dükkanı çalışanının koronavirüs testi olumlu çıktı. Yetkililer ülkedeki binlerce hamsterin öldürülmesini istedi. Hastaya virüsün, dükkanda satılan ve enfekte olmuş bir hamsterdan geçtiği düşünülüyor. Bu bilgi çabucak hemen teyit edilmemiş olsa da, hayvan sıhhati bilimcileri, virüsün hayvanlarda mutasyona uğrayıp insanlarda yeni salgınlara yol açması olasılığından telaş duyuyor.

Hong Kong’daki hamster itlafı bir fazlaca ülkede yankı buldu. Öldürülmedilk evvel hayvanları sahiplenmek ve evcil hayvan dükkanlarına giderek onları kurtarmak için satın almak isteyen bir hayli kişi oldu.

Aslında bu, hayvanlarda görülen bir fazlaca salgından yalnızca sonuncusu. Geçen ay, Dünya Hayvan Sıhhati Örgütü (OIE), 32 ülkede aslan ve kaplanlardan kedi ve köpeklere, vaşak ve vizonlara kadar 17 çeşitte 625 salgın görüldüğünü bildirdi. Lakin bu hayvanların çabucak hepsi hayvanat bahçesi ve kapalı alanlarda, testin ve karantinanın daha kolay olduğu yerlerdeydi.

Hayvan sıhhati uzmanları yırtıcı hayvanların daha büyük bir tehdit olduğunu söylüyor.

Getty ImagesABD ve Kanada’daki ak kuyruklu geyikler, insanlardan koronavirüs kapmıştı.

Şimdiye kadar beşerden koronavirüs kaptığı bilinen tek yırtıcı hayvan ak kuyruklu geyik oldu. Bu, ABD ve Kanada’da hayvanların test edilmesiyle ortaya çıkmıştı.

Lakin çabucak hemen hayvanlara test yapılmayan ülkelerde virüsün insanlardan öbür yabanî hayvanlara da bulaşmasından korkuluyor.

OIE, dünya çapında hayvanlar üzerinde hemen test yapılabilmesi için uzmanlarla çalışıldığını bildirdi.

niye kıymetli?

Uzmanlar, virüsün yabanî hayvanlarda mutasyona uğrayarak beşerler ve yırtıcı hayat için daha tehlikeli bir varyanta dönüşebileceğini söylüyor.

Singapur Duke-NUS Tıp Okulu’nda bulaşıcı hastalıklar programından Prof. Linfa Wang, “Bu mevzuda yaban ömrü izlemek hayli değerli lakin yapılmıyor. Bunu ben yapmak istersem, nereden fon bulacağımı ve kiminle birlikte çalışabileceğimi bilmiyorum” diyor.

BBC

Koronavirüs pandemisinin devasa yükseklikte ihtimalle hayvanlardan insanlara geçerek başladığı düşünülüyor.

Dünya Veteriner Doktorları Birliği’nden pandemik risk idaresi uzmanı Prof. Noel Miranda, “Şimdi de insanlardan hayvanlara geri bulaşma ihtimaline odaklanmalıyız” diyor ve ekliyor:

“Covid-19’la ilgili olarak yabanî hayatın izlenmesi, şu anda global dünya gündeminde olmalı”.

Miranda ayrıyeten kent planlamacıları ve atık idaresi uzmanlarıyla bilim insanlarının bir ortada çalışmasının kıymetli olduğunu, virüsün insanlardan hayvanlara ne biçimde bulaştığının tespit edilmesi gerektiğini söylüyor.

Yabani hayatta virüs

İnsanları etkileyen virüsler için hayvanların rezervuar oluşturduğu bir epeyce olay var. Bilim insanları yarasaların Ebola, Hendra, Nipah üzere virüsler için, rakun ve tilkilerin tüberküloz ya da kuduz için rezervuar nazaranvi gördüklerini söylüyor.

Uzmanlar 2009’daki domuz gribi pandemisinin, virüsün beşerler ve hayvanlar içinde nasıl atladığını gösterdiğini söylüyor. O pandemide virüs evvel domuzlardan insanlara bulaşmıştı, daha sonra da insanlardan domuzlara.

Koronavirüs görülen ve semptom göstermeyen ak kuyruklu geyikler ise aslında SARS-COV-2 virüsünün denetimi için test edilmişti.

Testleri gerçekleştiren Penn State Üniversitesi Hayvan Teşhis Laboratuvarı’nın Lider Yardımcısı Dr. Suresh Kuchipudi, “Aldığımız örneklerde bariz bir mutasyona rastlamadık” dedi ve ekledi:

“Ancak test ettiğimiz örneler pandeminin erken periyodunda alınmıştı. Şayet virüs geyikler içinde dolaşmaya devam ederse, mutasyona uğrayıp uğramadığı, daha yeni örnekler tahlil edilerek belirlenecek.”

Getty ImagesBilim insanları Güney Afrika’da üç aslan ve iki pumanın bakıcılarından virüs kaptığını söylemiş oldu.

Fakat virüs ne kadar dolaşırsa, beşerler için risk oluşturabilecek bir mutasyona uğrama bahtı o kadar artar.

Dr. Miranda, “Herkes inançta olana kadar kimse inançta değil, bu durum hayvanları da kapsıyor” diyor.

Ama sırf memelilerin 5 binden çok tipi varken tüm yabanî hayatı nasıl nezaret altında tutabiliriz?

Covid-19 enfeksiyonuna devasa yükseklikte, yüksek ve orta duyarlılıktaki 103 tipten 40’ı, Dünya Tabiat ve Doğal Kaynakları Muhafaza Birliği’nin kırmızı listesinde savunmasız, tehlikede yahut kritik olarak tehlikede formunda sınıflandırılıyor.

Getty ImagesDanimarka’daki bilim insanları, kürk için yetiştirilen vizonlarda mutasyona uğramış koronavirüse rastlandığını söylemiş oldu.

2020’deki bir hakemli yayında, “Tüm antik periyot primatlarının ACE2 yoluyla SARS-COV-2’ye hassas olduğu kestirim ediliyor. Bu niçinle, Çin’e mahsus 21 primat çeşidinin birçok, SARS-COV-2 için potansiyel bir rezervuar olabilir” tabirleri yer alıyordu.

City University of Hong Kong’tan Prof. Dirk Pfeiffer, “Bu samanlıkta iğne aramaya benzeri bir iş. Bir yandan hala Covid-19 hastaları için teneffüs aygıtı bulmakta zorlanan ülkeler var, bu onlar için bundan öncelik olmayacak. Artık asıl soru, bu araştırmaları nasıl tesirli biçimde yapabileğimizle ilgili” diyor.
 
Üst