Kanunlar kimin için? Yargı bağımsızlığının önemli bir sorun olduğu Türkiye’de mahkemelerin son devirde verdiği birtakım kararlar adalete olan itimadı derinden sarsıyor. Bilhassa cinsel istismar ve bayana yönelik şiddet evraklarında uygulanan âlâ hal ve haksız tahrik indirimi, çocuğa yönelik istismar hatalarında somut kanıt aranma kuralı, boşanma davalarında süresiz nafaka, çocukların icra yoluyla teslimi üzere bir epey düzenleme reaksiyonların odağında bulunuyor. İşte her insanın uygulanma münasebetleri niçiniyle şikâyet ettiği o maddelerin kimileri:
ÂLÂ HAL İNDİRİMİ:
Kamuoyunda kravat indirimi olarak bilinen ‘İyi hal indirimi’ Türk Ceza Kanunu’nun 62. hususunda düzenleniyor. Bu unsur mahkemelere, “Fail faydasına cezayı hafifçeletecek niçinlerin bulunması” halinde takdir indirimi yapabilme imkânı tanınıyor. Failin geçmişi, toplumsal ilgileri, fiilden daha sonraki ve yargılama sürecindeki davranışları, cezanın failin geleceği üstündeki mümkün tesirleri üzere hususlar indirimde tesirli oluyor. Bu indirimler ve infaz maddesinden yararlanan failler kısa müddette özgür kalıyor.
HAKSIZ TAHRİK İNDİRİMİ:
Reaksiyon çeken bir öteki düzenleme de TCK’nın 29. hususunda düzenlenen ‘Haksız tahrik’ indirimi. Düzenleme ile “Haksız bir fiilin meydana getirdiği hiddet yahut şiddetli ıstırabın tesiri altında cürüm işleyen kimseye” verilecek cezada dörtte birden dörtte üçe kadar indirim yapılabiliyor. Aldatma, kıskançlık ve hatta kan davası dahi haksız tahrik indiriminden yararlandırmanın öne sürülen nedeni olabiliyor.
CİNSEL HATALARDA SOMUT KANIT:
Kamuoyunda rahatsızlık yaratan bir öteki düzenleme ise, 4. Yargı Paketi’yle getirildi. Buna göre, katalog kabahatlerde tutuklama için artık somut kanıt aranıyor. Birinci bakışta kişi hürriyeti açısından fazlaca faydalı görünen bu düzenlemeden cinsel istismar ve bilhassa de ‘çocuğa yönelik cinsel istismar’ hatasının istisna tutulmaması büyük reaksiyon çekti. TBMM ve kamuoyunda da “Cinsel istismar hatalarında somut kanıtın nasıl bulunacağı” uzun müddet tartışıldı. Fakat reaksiyonlara rağmen düzenlemede değişikliğe gidilmedi.
SÜRESİZ NAFAKA:
Reaksiyon çeken bir öbür uygulama da boşanma davalarında verilen süresiz nafaka. Uygar Kanunu’nun eski haline döndürülmesini isteyen ve çoğunluğu erkeklerden oluşan mağdurlar, “10 gün evli kalıyorsun, 10 yıl nafaka ödüyorsun. Bu nafaka bayan bir daha evlenene kadar sürüyor” diyerek isyan ederken. Bayan dernekleri ise “Kadın, erkek eşit olduğu için bayan da erkeğe nafaka ödeyebilir. Süresiz nafaka ömür uzunluğu demek değildir” diyorlar.
ÇOCUKLARA İCRA:
Bir öteki sorun da çocukların icra yoluyla alınması. Boşanmış çiftlerden birinin çocuğu göstermek istememesi durumunda başka ebeveyn çocuğunu bakılırsabilmek için icra yoluna başvuruyor. Çocuklar icra memuru ile alınarak başka ebeveyne teslim ediliyor. Bu durum da çocukların psikolojisini olumsuz istikamette etkiliyor. Hazırlıkları tamamlanmak üzere olan 5. Yargı Paketi’nde düzenlemeler getirilmesi bekleniyor. Buna bakılırsa ‘İcra ile çocuk alma’, 89 yıllık icra iflas kanunundan çıkarılacak. Çocuğun teslimi, psikolojisine uygun bir ortamda uzman yardımından faydalanılarak yapılacak. Nafakanın ise alt hudut 2, üst hudut en çok 6 yıl olarak ödenmesi planlanıyor.
“AİLEME İZAH EDEMİYORUM!”
Mahkemelerin aldığı birtakım kararlardan yargı mensupları da rahatsızlık duyuyor. O denli ki, son olarak TBMM Bayana Yönelik Şiddetin Önlenmesi Komitesi’nde konuşan Yargıtay 1. Ceza Dairesi Üyesi Fatih Akdoğan, kimi kararları ailesine dahi izah edemediğini deklare etti. Son olarak Ankara Bölge Adliye Mahkemesi, eski eşi hakkında 3 kere uzaklaştırma sonucu alan ve savcılığa 23 defa dilekçe vererek, “Ben ölünce mi yardım edeceksiniz?” diyen Ayşe Tuba Arslan cinayetine ait reaksiyon çeken bir karar vermişti. Mahkeme, eşini öldüren katile verilen müebbet mahpus cezasını, Arslan’a bir erkek tarafınca gönderilen “canım” iletisi niçiniyle 24 yıla indirmişti.
ÂLÂ HAL İNDİRİMİ:
Kamuoyunda kravat indirimi olarak bilinen ‘İyi hal indirimi’ Türk Ceza Kanunu’nun 62. hususunda düzenleniyor. Bu unsur mahkemelere, “Fail faydasına cezayı hafifçeletecek niçinlerin bulunması” halinde takdir indirimi yapabilme imkânı tanınıyor. Failin geçmişi, toplumsal ilgileri, fiilden daha sonraki ve yargılama sürecindeki davranışları, cezanın failin geleceği üstündeki mümkün tesirleri üzere hususlar indirimde tesirli oluyor. Bu indirimler ve infaz maddesinden yararlanan failler kısa müddette özgür kalıyor.
HAKSIZ TAHRİK İNDİRİMİ:
Reaksiyon çeken bir öteki düzenleme de TCK’nın 29. hususunda düzenlenen ‘Haksız tahrik’ indirimi. Düzenleme ile “Haksız bir fiilin meydana getirdiği hiddet yahut şiddetli ıstırabın tesiri altında cürüm işleyen kimseye” verilecek cezada dörtte birden dörtte üçe kadar indirim yapılabiliyor. Aldatma, kıskançlık ve hatta kan davası dahi haksız tahrik indiriminden yararlandırmanın öne sürülen nedeni olabiliyor.
CİNSEL HATALARDA SOMUT KANIT:
Kamuoyunda rahatsızlık yaratan bir öteki düzenleme ise, 4. Yargı Paketi’yle getirildi. Buna göre, katalog kabahatlerde tutuklama için artık somut kanıt aranıyor. Birinci bakışta kişi hürriyeti açısından fazlaca faydalı görünen bu düzenlemeden cinsel istismar ve bilhassa de ‘çocuğa yönelik cinsel istismar’ hatasının istisna tutulmaması büyük reaksiyon çekti. TBMM ve kamuoyunda da “Cinsel istismar hatalarında somut kanıtın nasıl bulunacağı” uzun müddet tartışıldı. Fakat reaksiyonlara rağmen düzenlemede değişikliğe gidilmedi.
SÜRESİZ NAFAKA:
Reaksiyon çeken bir öbür uygulama da boşanma davalarında verilen süresiz nafaka. Uygar Kanunu’nun eski haline döndürülmesini isteyen ve çoğunluğu erkeklerden oluşan mağdurlar, “10 gün evli kalıyorsun, 10 yıl nafaka ödüyorsun. Bu nafaka bayan bir daha evlenene kadar sürüyor” diyerek isyan ederken. Bayan dernekleri ise “Kadın, erkek eşit olduğu için bayan da erkeğe nafaka ödeyebilir. Süresiz nafaka ömür uzunluğu demek değildir” diyorlar.
ÇOCUKLARA İCRA:
Bir öteki sorun da çocukların icra yoluyla alınması. Boşanmış çiftlerden birinin çocuğu göstermek istememesi durumunda başka ebeveyn çocuğunu bakılırsabilmek için icra yoluna başvuruyor. Çocuklar icra memuru ile alınarak başka ebeveyne teslim ediliyor. Bu durum da çocukların psikolojisini olumsuz istikamette etkiliyor. Hazırlıkları tamamlanmak üzere olan 5. Yargı Paketi’nde düzenlemeler getirilmesi bekleniyor. Buna bakılırsa ‘İcra ile çocuk alma’, 89 yıllık icra iflas kanunundan çıkarılacak. Çocuğun teslimi, psikolojisine uygun bir ortamda uzman yardımından faydalanılarak yapılacak. Nafakanın ise alt hudut 2, üst hudut en çok 6 yıl olarak ödenmesi planlanıyor.
“AİLEME İZAH EDEMİYORUM!”
Mahkemelerin aldığı birtakım kararlardan yargı mensupları da rahatsızlık duyuyor. O denli ki, son olarak TBMM Bayana Yönelik Şiddetin Önlenmesi Komitesi’nde konuşan Yargıtay 1. Ceza Dairesi Üyesi Fatih Akdoğan, kimi kararları ailesine dahi izah edemediğini deklare etti. Son olarak Ankara Bölge Adliye Mahkemesi, eski eşi hakkında 3 kere uzaklaştırma sonucu alan ve savcılığa 23 defa dilekçe vererek, “Ben ölünce mi yardım edeceksiniz?” diyen Ayşe Tuba Arslan cinayetine ait reaksiyon çeken bir karar vermişti. Mahkeme, eşini öldüren katile verilen müebbet mahpus cezasını, Arslan’a bir erkek tarafınca gönderilen “canım” iletisi niçiniyle 24 yıla indirmişti.