- Katılım
- 15 Nis 2021
- Mesajlar
- 2,706
- Puanları
- 0
Korkutan araştırma: Koronavirüs daha sonrası tat, koku bozukluğu kalıcı olabilir Covid-19’da uzun süren ya da kalıcı hale gelebilen koku kaybında “tazı burun” anatomisine sahip olanların epeyce daha yüksek risk taşıdığı tespit edildi. Acıbadem Üniversitesi, Biruni Üniversitesi ve Iowa Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden Türk hekimlerin 50’ye yakın hasta üzerinde yürüttüğü çalışma sonuçları, farklı sonuçlar ortaya çıkardı.
Araştırmayı yürüten takımdan Kulak Burun Boğaz Uzmanı Prof. Dr. Aytuğ Altundağ, burnun şimdiye dek daima dış görünüş itibariyle daha epey önemsendiğini lakin burun iç anatomik yapısının, bilhassa virüs enfeksiyonlarındaki risklerin belirlenmesi açısından hayli değerli bir yapı olduğunu söylemiş oldu.
“TAZI BURUNLULAR” DAHA YÜKSEK RİSK ALTINDA
Koku hissi hayli hassas olan ve “tazı burun” olarak tanımlanan bireylerde, “olfaktor sinirlerin” yani koku hudutlarının geçtiği beynin ön uzantısı olarak isimlendirilen koku bölgesi, olağan insanlardakine nazaran fazlaca daha geniş oluyor. Olfaktor anatominin Kovid-19 riskleri açısından da epeyce kıymetli olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Altundağ, bu bölgesi geniş olan bireylerin Kovid’e yakalandığında “burun içi sitokin fırtınasına” maruz kalarak kalıcı koku kaybı açısından fazlaca daha büyük risk altında olduklarını vurguladı. Geçtiğimiz haftalarda ORL (Journal for Oto-Rhino-Laryngology, Head and Neck Surgery) isimli memleketler arası mecmuada de yayınlanan çalışmanın bilgilerinı anlatan Prof. Dr. Altundağ, “Kalıcı koku kaybı ve uzun vadeli koku kaybı, uzun Kovid bulgularından bir tanesi. Biz bu çalışmamızda grup arkadaşlarımızla birlikte, Kovid daha sonrası kalıcı koku kaybı olanlarla olmayanlar içinde bir farklılık var mı, buna bakmayı amaçladık. Zira Koronavirüs enfeksiyonunda yüzde 50 ila 70 oranında koku kaybı görülüyor. Birtakım bireylerde koku duyusu süratle geri geliyor, kimilerinde ise uzun süren ya da hiç gelmeyen koku kaybı olarak karşımıza çıkıyor” dedi.
GENİŞ ALAN, DAHA FAZLA VİRÜS YÜKÜ VE SONUÇ, BURUN İÇİ SİTOKİN FIRTINASI
Pandemi başladığından beri bu bahiste araştırmalar yürüttüklerini anlatan Prof. Dr. Altundağ, “İlk evvel Kovid’de uzun mühlet koku kaybı olanlarda, burun ortasındaki koku alanının daha geniş olduğunu tespit ettik. Biz bu bireyleri tazı burun olarak isimlendiriyoruz. Bu çalışmamızda Kovid geçiren iki kümeye baktık, hem kalıcı koku kaybı olanlar tıpkı vakitte olmayanlar. Şayet sizin burun içerisindeki koku alanınız hayli genişse, bu bölge daha fazla Ace 2 reseptör içerdiği için, daha fazla virüs yüküne maruz kalıyor. Beden, bu virüs yüküne karşı daha fazla tepki gösteriyor ve ‘burun içi stokin fırtınası’ olarak isimlendirdiğimiz bir durum ortaya çıkıyor ki bu da yeni bir kavram aslında. Bunun niçini de, o bölge beyne epeyce yakın bir alan ve bağışıklık sistemi beyni enfeksiyondan korumak için savunma sistemi oluşturuyor. Bu sırada da hem virüsü, hem koku hücrelerini, hem koku takviye hücrelerini ki bunlar da epey fazla Ace 2 reseptörleri içeriyor, süratli bir biçimde hasarlandırmaya başlıyor” diye konuştu.
“BU HASTALARDA BURUN KÖKÜNDE KESKİN BİR BAŞ AĞRISI ŞİKAYETİ GÖRÜYORUZ”
Uzun vadeli ya da kalıcı koku kaybı yaşama riski yüksek olan bu hastalarda gözlemledikleri kıymetli bir belirtiden daha bahseden Prof. Dr. Altundağ, “Bu hastalar Kovid enfeksiyonunda 4-5 gün boyunca burun kökünde, alına yanlışsız şiddetli bir baş ağrısından şikayet ediyor. Burun tıkanıklığı yok, öksürük, akciğer tutulumu yok. Lakin şiddetli bir baş ağrısı var. Bunun da sebebi, virüsün izlediği rota. Bedende virüs için iki rota var. Biri burundan beyne olan, başka de burundan akciğere yanlışsız olan rota. Bu şahıslarda evvela burundan beyne olan rotada virüs yükü fazla olduğu için baş ağrısı da sık görülüyor. Bu bizim için epey kıymetli? Zira bir evvelki viral hastalıkların bir kısmında da bu anatomik yatkınlığı biz göstermiştik. sonrasındasında çıkacak hastalıklar açısından da bireyler öncesinde kendi risklerini bilebilir bu sayede.”şeklinde konuştu.
YALNIZCA COVİD DEĞİL VİRAL ENFEKSİYONLARIN HEPSİNDE RİSKLERİ DAHA YÜKSEK
Tazı burun olan insanların viral enfeksiyonlarda koku duyularını kaybetme açısından daha fazla bir risk altında olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Altundağ, “Bu çalışmanın ehemmiyeti bu. Ayrıyeten bu insanların güzelleşme mühletini de takip ediyoruz. 40 yaş altı ile 40 yaş üstü hastalarda bu manada önemli farklılıklar gördük. Genç kümede, koku hasarı daha fazla lakin ilerleyen yaş kümesinde ise (hasar daha az olsa da) düzgünleşme hayli daha yavaş. Virüs akciğerlere inmesin, ağırlaşmasın diye koku duyusunu kurban veren bir beden düzeneği var. Muhtemelen aslında genç yaş kümesinin burunda erken immün cevabı daha süratli olduğu için çabuk yanıt veriyor. Klasik başka viral enfeksiyonlarda da (gripte vs) hastalığın zatürreye dönme riski ileri yaş kümesinde daha çabuktur. Zira erken immün cevap bu yaş kümesinde daha düşük orandadır. Muhtemelen genç hastalarda burun içi immün cevap epeyce süratli verildiği için de koku kaybı onlarda daha fazla oluyor” dedi.
“KOKU KAYBINDA TEDAVİ ÖNCELİĞİ, BURUN ANATOMİSİNE NAZARAN BELİRLENMELİ”
Burun anatomisinde koku alanı geniş olmayan insanlarda koku kaybının kısa müddette geri geldiğine de işaret eden Prof. Dr. Altundağ, kelamlarını şu biçimde noktaladı: “Bu çalışma bize şunu göstermiş oldu. Karantina periyodu bitti, hasta koku kaybı şikayeti ile doktora başvurdu. Hekim, hastada anatomik olarak bir genişlik saptarsa, koku kaybı tedavisi için daha süratli ve daha agresif seçeneklere başvurabilir. Çabucak tedaviye başlanması gerekir. Koku hücrelerini yenileyen ilaçlar, koku antrenmanları üzere. Bu ayrım yapılmadığı vakit, hastalar ekseriyetle bekle-gör siyaseti ile izleniyor. 6 ay bekleyelim, gelirse gelir, gelmezse duruma göre kıymetlendiririz üzere yazı cinse oyununa misal bir durum kelam konusu oluyor. Bu da geriye dönüşsüz koku kayıplarına yol açabiliyor. Uzun periyodik koku kaybı var ise birinci başlangıç noktası, burun içi koku anatomisinin bu hastalarda düzgün bir biçimde tespit edilmesidir.”
Araştırmayı yürüten takımdan Kulak Burun Boğaz Uzmanı Prof. Dr. Aytuğ Altundağ, burnun şimdiye dek daima dış görünüş itibariyle daha epey önemsendiğini lakin burun iç anatomik yapısının, bilhassa virüs enfeksiyonlarındaki risklerin belirlenmesi açısından hayli değerli bir yapı olduğunu söylemiş oldu.
“TAZI BURUNLULAR” DAHA YÜKSEK RİSK ALTINDA
Koku hissi hayli hassas olan ve “tazı burun” olarak tanımlanan bireylerde, “olfaktor sinirlerin” yani koku hudutlarının geçtiği beynin ön uzantısı olarak isimlendirilen koku bölgesi, olağan insanlardakine nazaran fazlaca daha geniş oluyor. Olfaktor anatominin Kovid-19 riskleri açısından da epeyce kıymetli olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Altundağ, bu bölgesi geniş olan bireylerin Kovid’e yakalandığında “burun içi sitokin fırtınasına” maruz kalarak kalıcı koku kaybı açısından fazlaca daha büyük risk altında olduklarını vurguladı. Geçtiğimiz haftalarda ORL (Journal for Oto-Rhino-Laryngology, Head and Neck Surgery) isimli memleketler arası mecmuada de yayınlanan çalışmanın bilgilerinı anlatan Prof. Dr. Altundağ, “Kalıcı koku kaybı ve uzun vadeli koku kaybı, uzun Kovid bulgularından bir tanesi. Biz bu çalışmamızda grup arkadaşlarımızla birlikte, Kovid daha sonrası kalıcı koku kaybı olanlarla olmayanlar içinde bir farklılık var mı, buna bakmayı amaçladık. Zira Koronavirüs enfeksiyonunda yüzde 50 ila 70 oranında koku kaybı görülüyor. Birtakım bireylerde koku duyusu süratle geri geliyor, kimilerinde ise uzun süren ya da hiç gelmeyen koku kaybı olarak karşımıza çıkıyor” dedi.
GENİŞ ALAN, DAHA FAZLA VİRÜS YÜKÜ VE SONUÇ, BURUN İÇİ SİTOKİN FIRTINASI
Pandemi başladığından beri bu bahiste araştırmalar yürüttüklerini anlatan Prof. Dr. Altundağ, “İlk evvel Kovid’de uzun mühlet koku kaybı olanlarda, burun ortasındaki koku alanının daha geniş olduğunu tespit ettik. Biz bu bireyleri tazı burun olarak isimlendiriyoruz. Bu çalışmamızda Kovid geçiren iki kümeye baktık, hem kalıcı koku kaybı olanlar tıpkı vakitte olmayanlar. Şayet sizin burun içerisindeki koku alanınız hayli genişse, bu bölge daha fazla Ace 2 reseptör içerdiği için, daha fazla virüs yüküne maruz kalıyor. Beden, bu virüs yüküne karşı daha fazla tepki gösteriyor ve ‘burun içi stokin fırtınası’ olarak isimlendirdiğimiz bir durum ortaya çıkıyor ki bu da yeni bir kavram aslında. Bunun niçini de, o bölge beyne epeyce yakın bir alan ve bağışıklık sistemi beyni enfeksiyondan korumak için savunma sistemi oluşturuyor. Bu sırada da hem virüsü, hem koku hücrelerini, hem koku takviye hücrelerini ki bunlar da epey fazla Ace 2 reseptörleri içeriyor, süratli bir biçimde hasarlandırmaya başlıyor” diye konuştu.
“BU HASTALARDA BURUN KÖKÜNDE KESKİN BİR BAŞ AĞRISI ŞİKAYETİ GÖRÜYORUZ”
Uzun vadeli ya da kalıcı koku kaybı yaşama riski yüksek olan bu hastalarda gözlemledikleri kıymetli bir belirtiden daha bahseden Prof. Dr. Altundağ, “Bu hastalar Kovid enfeksiyonunda 4-5 gün boyunca burun kökünde, alına yanlışsız şiddetli bir baş ağrısından şikayet ediyor. Burun tıkanıklığı yok, öksürük, akciğer tutulumu yok. Lakin şiddetli bir baş ağrısı var. Bunun da sebebi, virüsün izlediği rota. Bedende virüs için iki rota var. Biri burundan beyne olan, başka de burundan akciğere yanlışsız olan rota. Bu şahıslarda evvela burundan beyne olan rotada virüs yükü fazla olduğu için baş ağrısı da sık görülüyor. Bu bizim için epey kıymetli? Zira bir evvelki viral hastalıkların bir kısmında da bu anatomik yatkınlığı biz göstermiştik. sonrasındasında çıkacak hastalıklar açısından da bireyler öncesinde kendi risklerini bilebilir bu sayede.”şeklinde konuştu.
YALNIZCA COVİD DEĞİL VİRAL ENFEKSİYONLARIN HEPSİNDE RİSKLERİ DAHA YÜKSEK
Tazı burun olan insanların viral enfeksiyonlarda koku duyularını kaybetme açısından daha fazla bir risk altında olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Altundağ, “Bu çalışmanın ehemmiyeti bu. Ayrıyeten bu insanların güzelleşme mühletini de takip ediyoruz. 40 yaş altı ile 40 yaş üstü hastalarda bu manada önemli farklılıklar gördük. Genç kümede, koku hasarı daha fazla lakin ilerleyen yaş kümesinde ise (hasar daha az olsa da) düzgünleşme hayli daha yavaş. Virüs akciğerlere inmesin, ağırlaşmasın diye koku duyusunu kurban veren bir beden düzeneği var. Muhtemelen aslında genç yaş kümesinin burunda erken immün cevabı daha süratli olduğu için çabuk yanıt veriyor. Klasik başka viral enfeksiyonlarda da (gripte vs) hastalığın zatürreye dönme riski ileri yaş kümesinde daha çabuktur. Zira erken immün cevap bu yaş kümesinde daha düşük orandadır. Muhtemelen genç hastalarda burun içi immün cevap epeyce süratli verildiği için de koku kaybı onlarda daha fazla oluyor” dedi.
“KOKU KAYBINDA TEDAVİ ÖNCELİĞİ, BURUN ANATOMİSİNE NAZARAN BELİRLENMELİ”
Burun anatomisinde koku alanı geniş olmayan insanlarda koku kaybının kısa müddette geri geldiğine de işaret eden Prof. Dr. Altundağ, kelamlarını şu biçimde noktaladı: “Bu çalışma bize şunu göstermiş oldu. Karantina periyodu bitti, hasta koku kaybı şikayeti ile doktora başvurdu. Hekim, hastada anatomik olarak bir genişlik saptarsa, koku kaybı tedavisi için daha süratli ve daha agresif seçeneklere başvurabilir. Çabucak tedaviye başlanması gerekir. Koku hücrelerini yenileyen ilaçlar, koku antrenmanları üzere. Bu ayrım yapılmadığı vakit, hastalar ekseriyetle bekle-gör siyaseti ile izleniyor. 6 ay bekleyelim, gelirse gelir, gelmezse duruma göre kıymetlendiririz üzere yazı cinse oyununa misal bir durum kelam konusu oluyor. Bu da geriye dönüşsüz koku kayıplarına yol açabiliyor. Uzun periyodik koku kaybı var ise birinci başlangıç noktası, burun içi koku anatomisinin bu hastalarda düzgün bir biçimde tespit edilmesidir.”