Barcali
Active member
- Katılım
- 14 Şub 2021
- Mesajlar
- 1,145
- Puanları
- 38
Nötron yıldızı ile kara delik çarpışmaları hakkındaki keşif niye değerli? Bilim insanları, bir nötron yıldızı ile bir kara delik içinde 10 gün içerisinde iki çarpışmanın yaşandığını tespit etti.
Araştırmacılar bu cinsten çarpışmaların olabildiğini iddia etseler de ne çoğunlukla olduklarını bilmiyordu.
Bu sebeple de kelam konusu müşahedeler, yıldızların ve galaksilerin nasıl oluştuğuna dair birtakım ayrıntıların bir daha gözden geçirilmesi manasına gelebilir.
sonuçları “harika” olarak yorumlayan Cardiff Üniversitesi’nden Prof. Vivien Raymond BBC’ye yaptığı açıklamada, “Tahta başına geri dönüp teorilerimizi bir daha yazmalıyız” dedi.
Raymond şu biçimde devam etti:
“bir daha bir ders aldık. Bir şeyi var iseydığımızda, bir süre daha sonra yanlış olduğu kanıtlanma eğilimindeyiz. Bu yüzden zihnimizi açık tutmalı ve cihanın bize ne dediğini görmeliyiz.”
Çok kuvvetli yerçekimine sahip astronomik objeler olan kara deliklerden ışık dahi kaçamaz. Nötron yıldızları ise son derece ağır olan meyyit yıldızlardır. Bir nötron yıldızından alınacak bir çay kaşığı dolusu hususun yaklaşık dört milyar ton yükünde olduğu varsayım edilmekte.
Her iki objeyi de kozmolojik canavarlar olarak tanımlamak mümkün. Ancak kara delikler nötron yıldızlarından epey daha büyük.
5 Ocak 2020’de tespit edilen birinci çarpışmada, güneşin kütlesinin 6,5 katı bir kara delik, bir daha güneşten 1,5 kat daha büyük kütleli bir nötron yıldızına çarptı.
10 gün daha sonra ortaya çıkan ikinci çarpmada da da, güneş kütlesinden 10 kat büyük bir kara delik, 2 güneş kütlesine sahip bir nötron yıldızı ile birleşti.
Uzayda bu kadar büyük objeler çarpıştığında ise uzayın dokusunda yerçekimi dalgaları ismi verilen dalganlamalar yaşanır. Araştırmacların da tespit ettikleri bu dalganlanmalar.
Araştırmacılar birçoğu misal uyumsuz çarpışmalar olması mümkün daha evvelki müşahedeleri de bir daha gözden geçirdi ve çarpışan iki kara delik ve iki nötron yıldızı tespit etti. Lakin bu, birinci defa bir nötron yıldızının bir karadeliğe yanlışsız çarpması oldu.
Bu son çarpışma niye kıymetli?
Mevcut teorilere ve geçmiş müşahedelere bakılırsa, nötron yıldızlarının öbür nötron yıldızlarıyla birlikte bulunma ve onlarla çarpışma eğilimleri mevcut. Birebir şey kara delikler için de geçerli.
Lakin Astrophysical Journal Letters’da yayımlanan bu araştırma neticelerina göre, iki nötron yıldızı ile iki kara delik çarpışması mevcut bilgilere meydan okuyabilir.
Bunun yerine karadeliklerin ve nötron yıldızlarının sahiden yan yana bulunduğunu var iseyan, diğer teorilerden de kelam edilebilir.
Bu alternatif teoriler, yıldızların ve galaksilerin, kozmosun nasıl oluştuğuna dair standart görüşlerle çizilen tablodan farklı hallerde oluştuğuna işaret etmekte.
Örneğin, milyarlarca yıl boyunca yıldızlar; gezegenler ve galaksiler üzere daha büyük kozmik yapıların oluştuğu yapı taşlarının birçoklarını üretti. Yıldızların ortasındaki demir, karbon ve oksijen üzere ağır elementlerin üretimi de kainattaki kara deliklerin ve nötron yıldız çiftlerinin oranı ile ilgili.
Yıldızların patladıklarında içlerindeki hususları dışarı itme gücü de kara delik ve nötron yıldızı çiftlerinin kelam konusu oranıyla ilgili.
Sonuç olarak yapılan bu yeni keşif gösteriyor ki, yıldızlar daha az ağır element üretiyor ve ürettiği bu unsurları daha evvel düşünülenden daha az kuvvetle dışarı itiyor. Bu da kainatın gerçek dünya müşahedeleri için çıkarımlara niye olabilir.
‘Bütün bunlar bize yıldız evriminin varlıklı bir fotoğrafını veriyor’
Mevcut hiç bir teori, gökbilimcilerin gece gökyüzünde gördüklerini tam olarak açıklayamıyor. Lakin Dr. Raymond’a nazaran, fikirlerin pek birden fazla bildiklerimize daha yeterli uyacak biçimde düzenlenebilir.
BBC’ye konuşan Glasgow Üniversitesi’nden Profesör Sheila Rowan, karadeliklerin ve nötron yıldızlarının son altı yıldaki çarpışmalarının tipi ve sıklığına ait müşahedelerin, galaksilerin ortasındaki dinamiklerin her zamankinden daha detaylı bir fotoğrafını çizdiğini söylemiş oldu.
Rowan, “Bütün bunlar bize yıldız evriminin varlıklı bir fotoğrafını veriyor. Bu son müşahede, kozmosta ne olduğunu ve nasıl bu hale gelindiğini anlamamız için bir öteki ilk” diye konuştu.
Çarpışmalar, iki büyük gök cisminin çarpışmasıyla oluşan yerçekimi dalgalarının ölçümüyle tespit edildi. Sakin bir suya atılan taş üzere, çarpışmanın akabinde uzayın dokusunda da emsal dalgalanmalar oldu.
Uzayda yüz milyonlarca ışıkyılı boyunca seyahat eden bu dalgalanmalar 18 ülkeden bin 300’den çok bilim insanından oluşan Kütle Çekim Dalga Gözlemevi (ALIGO) işbirliği ile tespit edildi.
Grup gelecekte hem uzayda birebir vakitte yeryüzünde teleskoplar tarafınca da gözlemlenen nötron yıldızı-kara delik çarpışmalarını tespit etmeyi umuyor.
Bu muhtemel keşif de nötron yıldızlarının kaynağı olan harika ağır gereçler hakkında daha fazla bilgi edinmeyi sağlayacak.
Araştırmacılar bu cinsten çarpışmaların olabildiğini iddia etseler de ne çoğunlukla olduklarını bilmiyordu.
Bu sebeple de kelam konusu müşahedeler, yıldızların ve galaksilerin nasıl oluştuğuna dair birtakım ayrıntıların bir daha gözden geçirilmesi manasına gelebilir.
sonuçları “harika” olarak yorumlayan Cardiff Üniversitesi’nden Prof. Vivien Raymond BBC’ye yaptığı açıklamada, “Tahta başına geri dönüp teorilerimizi bir daha yazmalıyız” dedi.
Raymond şu biçimde devam etti:
“bir daha bir ders aldık. Bir şeyi var iseydığımızda, bir süre daha sonra yanlış olduğu kanıtlanma eğilimindeyiz. Bu yüzden zihnimizi açık tutmalı ve cihanın bize ne dediğini görmeliyiz.”
Çok kuvvetli yerçekimine sahip astronomik objeler olan kara deliklerden ışık dahi kaçamaz. Nötron yıldızları ise son derece ağır olan meyyit yıldızlardır. Bir nötron yıldızından alınacak bir çay kaşığı dolusu hususun yaklaşık dört milyar ton yükünde olduğu varsayım edilmekte.
Her iki objeyi de kozmolojik canavarlar olarak tanımlamak mümkün. Ancak kara delikler nötron yıldızlarından epey daha büyük.
5 Ocak 2020’de tespit edilen birinci çarpışmada, güneşin kütlesinin 6,5 katı bir kara delik, bir daha güneşten 1,5 kat daha büyük kütleli bir nötron yıldızına çarptı.
10 gün daha sonra ortaya çıkan ikinci çarpmada da da, güneş kütlesinden 10 kat büyük bir kara delik, 2 güneş kütlesine sahip bir nötron yıldızı ile birleşti.
Uzayda bu kadar büyük objeler çarpıştığında ise uzayın dokusunda yerçekimi dalgaları ismi verilen dalganlamalar yaşanır. Araştırmacların da tespit ettikleri bu dalganlanmalar.
Araştırmacılar birçoğu misal uyumsuz çarpışmalar olması mümkün daha evvelki müşahedeleri de bir daha gözden geçirdi ve çarpışan iki kara delik ve iki nötron yıldızı tespit etti. Lakin bu, birinci defa bir nötron yıldızının bir karadeliğe yanlışsız çarpması oldu.
Bu son çarpışma niye kıymetli?
Mevcut teorilere ve geçmiş müşahedelere bakılırsa, nötron yıldızlarının öbür nötron yıldızlarıyla birlikte bulunma ve onlarla çarpışma eğilimleri mevcut. Birebir şey kara delikler için de geçerli.
Lakin Astrophysical Journal Letters’da yayımlanan bu araştırma neticelerina göre, iki nötron yıldızı ile iki kara delik çarpışması mevcut bilgilere meydan okuyabilir.
Bunun yerine karadeliklerin ve nötron yıldızlarının sahiden yan yana bulunduğunu var iseyan, diğer teorilerden de kelam edilebilir.
Bu alternatif teoriler, yıldızların ve galaksilerin, kozmosun nasıl oluştuğuna dair standart görüşlerle çizilen tablodan farklı hallerde oluştuğuna işaret etmekte.
Örneğin, milyarlarca yıl boyunca yıldızlar; gezegenler ve galaksiler üzere daha büyük kozmik yapıların oluştuğu yapı taşlarının birçoklarını üretti. Yıldızların ortasındaki demir, karbon ve oksijen üzere ağır elementlerin üretimi de kainattaki kara deliklerin ve nötron yıldız çiftlerinin oranı ile ilgili.
Yıldızların patladıklarında içlerindeki hususları dışarı itme gücü de kara delik ve nötron yıldızı çiftlerinin kelam konusu oranıyla ilgili.
Sonuç olarak yapılan bu yeni keşif gösteriyor ki, yıldızlar daha az ağır element üretiyor ve ürettiği bu unsurları daha evvel düşünülenden daha az kuvvetle dışarı itiyor. Bu da kainatın gerçek dünya müşahedeleri için çıkarımlara niye olabilir.
‘Bütün bunlar bize yıldız evriminin varlıklı bir fotoğrafını veriyor’
Mevcut hiç bir teori, gökbilimcilerin gece gökyüzünde gördüklerini tam olarak açıklayamıyor. Lakin Dr. Raymond’a nazaran, fikirlerin pek birden fazla bildiklerimize daha yeterli uyacak biçimde düzenlenebilir.
BBC’ye konuşan Glasgow Üniversitesi’nden Profesör Sheila Rowan, karadeliklerin ve nötron yıldızlarının son altı yıldaki çarpışmalarının tipi ve sıklığına ait müşahedelerin, galaksilerin ortasındaki dinamiklerin her zamankinden daha detaylı bir fotoğrafını çizdiğini söylemiş oldu.
Rowan, “Bütün bunlar bize yıldız evriminin varlıklı bir fotoğrafını veriyor. Bu son müşahede, kozmosta ne olduğunu ve nasıl bu hale gelindiğini anlamamız için bir öteki ilk” diye konuştu.
Çarpışmalar, iki büyük gök cisminin çarpışmasıyla oluşan yerçekimi dalgalarının ölçümüyle tespit edildi. Sakin bir suya atılan taş üzere, çarpışmanın akabinde uzayın dokusunda da emsal dalgalanmalar oldu.
Uzayda yüz milyonlarca ışıkyılı boyunca seyahat eden bu dalgalanmalar 18 ülkeden bin 300’den çok bilim insanından oluşan Kütle Çekim Dalga Gözlemevi (ALIGO) işbirliği ile tespit edildi.
Grup gelecekte hem uzayda birebir vakitte yeryüzünde teleskoplar tarafınca da gözlemlenen nötron yıldızı-kara delik çarpışmalarını tespit etmeyi umuyor.
Bu muhtemel keşif de nötron yıldızlarının kaynağı olan harika ağır gereçler hakkında daha fazla bilgi edinmeyi sağlayacak.