KesikÇayır
New member
- Katılım
- 26 Mar 2021
- Mesajlar
- 1,744
- Puanları
- 0
Teyemmüm nedir,nasıl alınır? Sözlükte “kastetmek, yönelmek” anlamındaki teyemmüm Kur’ân-ı Kerîm’de kelamlık manasıyla kullanılmıştır.
Teyemmüm, su bulunmadığında, ya da var olan suyu kullanma imkânı olmadığında, abdestsizlik, cünüplük üzere hükmî kirliliği gidermek hedefiyle pak toprak yahut toprak cinsinden bir şeye sürülen ellerle yüz ve iki kolun mesh edilmesi halinde yapılan hükmî paklık demektir.
TEYEMMÜM NE VAKİT ORTAYA ÇIKTI?
İslam dininde Teyemmüm, Benî Mustaliḳ Gazvesi dönüşünde yahut bir öteki gazvede, Hz. Âişe’nin gerdanlığını kaybetmesi ötürüsıyla Resûlullah ve ashabının susuz bir yerde konaklaması ve abdest alacak su bulamaması üzerine nâzil olan ayetle yasal olmuştur.
Kur’an-ı Kerim’de, “Eğer hasta iseniz, seyahatte bulunuyorsanız, tuvaletten gelmiş iseniz yahut bayanlara yaklaşmışsanız da su bulamamışsanız pak bir toprağa yönelip, onunla yüzlerinizi ve ellerinizi mesh edin (teyemmüm edin),” (Nisâ, 4/43; Mâide, 5/6) buyrulmaktadır.
Teyemmüm edecek kimse, ne için teyemmüm edeceğine (abdeste yahut gusle) niyet eder. Parmakları açık olarak ellerini pak bir toprağa yahut toprak cinsinden bir şeye vurur, ileri ve geri hareket ettirerek kaldırır, hafifçeçe birbirine vurarak ellerini silkeler.
Ellerinin içiyle yüzünün tamamını bir kez mesh eder. daha sonra ikinci sefer ellerini tıpkı biçimde toprağa vurur ve sol elin içiyle, dirseğiyle birlikte sağ kolunu mesh eder; ondan sonrasında da sağ elinin içiyle sol kolunu tıpkı biçimde mesh eder.
Abdesti bozan şeyler teyemmümü de bozar. Ayrıyeten, abdest yahut gusle yetecek suyun bulunması, hastalığın güzelleşmesi, suyu kullanabilme imkânının elde edilmesi üzere, teyemmüm etmeyi mubah kılan mazeretlerin ortadan kalkması da teyemmümü bozar.
HANGİ DURUMLARDA TEYEMMÜM YAPILIR?
Teyemmüm, kimi durumlarda abdest ve gusül yerine geçen istisnâî bir uygulama olup, lakin muhakkak bir mazeretin bulunması hâlinde yapılabilir. Abdest ve gusül için su bulunmaz yahut bulunur da kullanma imkânı şayet olmazsa her ikisi yerine geçmek üzere teyemmüm yapılır.
Teyemmümün su bulunmadığında yapılabileceği âyet-i kerimelerde açıkça belirtilmiştir (Nisâ, 4/43; Mâide, 5/6). Teyemmümle ilgili hadisler de su bulunamadığında teyemmümün yapılabileceği istikametindeki Kur’an kararını teyit etmektedir.
Hakikaten bir kenara çekilip duran, cemaatle namaza iştirak etmeyen birini bakılırsan Resûlullah, “Ey falan! niye cemaate iştirak etmiyorsun?” diye sorduğunda adam, “Ey Allah’ın Resulü, cünüp oldum; su da yok” deyince Peygamber (s.a.s.), “Toprağı kullan, o sana yeterlidir” buyurdular (Buhârî, Teyemmüm, 9).
Teyemmüm şu hâllerde yapılır:
Uzuvlarının yarısından azında yara olan bir kimse ise, sağlam olan organlarını yıkar, yaralı olanları mesh eder. Mevzu ile ilgili bir rivayette söz edildiğine bakılırsa, cünüp olan yaralı bir şahsa gusletmesi söylenmiş, o da yıkanmış ve bu sebeple ölmüştür. Haber Resûlullah’a ulaşınca, “O’nu öldürmüşler! Hâlbuki ona, teyemmüm kafiydi.” (Ebû Dâvûd, Tahâret, 128) buyurmuştur.
HAPSEDİLMİŞ OLAN KİMSE SU VE TOPRAK YOKSA NASIL ABDEST ALIR?
Diyanetten alınan bilgilere göre bir yerde hapsedilen ve abdest alacak su yahut teyemmüm yapacak pak toprak cinsinden bir şey bulamayan kişi, Hanefilerde tercih edilen görüşe nazaran vakte hürmeten namaz kılanların hareketlerini yapar, çıktığında da namazlarını kaza eder.
Şâfiî mezhebinde sahih kabul edilen görüş de böyledir.
Hanbelilere göre ise o biçimdeyken namaz kılınabileceğinden sonrasındasında kaza edilmesi üzere bir durum kelam konusu olmaz.
Teyemmüm, su bulunmadığında, ya da var olan suyu kullanma imkânı olmadığında, abdestsizlik, cünüplük üzere hükmî kirliliği gidermek hedefiyle pak toprak yahut toprak cinsinden bir şeye sürülen ellerle yüz ve iki kolun mesh edilmesi halinde yapılan hükmî paklık demektir.
TEYEMMÜM NE VAKİT ORTAYA ÇIKTI?
İslam dininde Teyemmüm, Benî Mustaliḳ Gazvesi dönüşünde yahut bir öteki gazvede, Hz. Âişe’nin gerdanlığını kaybetmesi ötürüsıyla Resûlullah ve ashabının susuz bir yerde konaklaması ve abdest alacak su bulamaması üzerine nâzil olan ayetle yasal olmuştur.
Kur’an-ı Kerim’de, “Eğer hasta iseniz, seyahatte bulunuyorsanız, tuvaletten gelmiş iseniz yahut bayanlara yaklaşmışsanız da su bulamamışsanız pak bir toprağa yönelip, onunla yüzlerinizi ve ellerinizi mesh edin (teyemmüm edin),” (Nisâ, 4/43; Mâide, 5/6) buyrulmaktadır.
Teyemmüm edecek kimse, ne için teyemmüm edeceğine (abdeste yahut gusle) niyet eder. Parmakları açık olarak ellerini pak bir toprağa yahut toprak cinsinden bir şeye vurur, ileri ve geri hareket ettirerek kaldırır, hafifçeçe birbirine vurarak ellerini silkeler.
Ellerinin içiyle yüzünün tamamını bir kez mesh eder. daha sonra ikinci sefer ellerini tıpkı biçimde toprağa vurur ve sol elin içiyle, dirseğiyle birlikte sağ kolunu mesh eder; ondan sonrasında da sağ elinin içiyle sol kolunu tıpkı biçimde mesh eder.
Abdesti bozan şeyler teyemmümü de bozar. Ayrıyeten, abdest yahut gusle yetecek suyun bulunması, hastalığın güzelleşmesi, suyu kullanabilme imkânının elde edilmesi üzere, teyemmüm etmeyi mubah kılan mazeretlerin ortadan kalkması da teyemmümü bozar.
HANGİ DURUMLARDA TEYEMMÜM YAPILIR?
Teyemmüm, kimi durumlarda abdest ve gusül yerine geçen istisnâî bir uygulama olup, lakin muhakkak bir mazeretin bulunması hâlinde yapılabilir. Abdest ve gusül için su bulunmaz yahut bulunur da kullanma imkânı şayet olmazsa her ikisi yerine geçmek üzere teyemmüm yapılır.
Teyemmümün su bulunmadığında yapılabileceği âyet-i kerimelerde açıkça belirtilmiştir (Nisâ, 4/43; Mâide, 5/6). Teyemmümle ilgili hadisler de su bulunamadığında teyemmümün yapılabileceği istikametindeki Kur’an kararını teyit etmektedir.
Hakikaten bir kenara çekilip duran, cemaatle namaza iştirak etmeyen birini bakılırsan Resûlullah, “Ey falan! niye cemaate iştirak etmiyorsun?” diye sorduğunda adam, “Ey Allah’ın Resulü, cünüp oldum; su da yok” deyince Peygamber (s.a.s.), “Toprağı kullan, o sana yeterlidir” buyurdular (Buhârî, Teyemmüm, 9).
Teyemmüm şu hâllerde yapılır:
- Abdest yahut gusle yetecek ölçüde su bulunamaması,
- Su bulunduğu hâlde, suya ulaşma imkânının olmaması,
- Su bulunduğu hâlde, havanın hayli soğuk oluşu, banyo yapacak yerin bulunmayışı üzere pürüzlerle suyu kullanma imkânının bulunmaması,
- Sıhhat açısından suyun kullanılmasının sakıncalı olması,
- Yıkandığı yahut abdest azalarını yıkadığı takdirde hastalanması, hastalığının artması yahut düzgünleşme mühletinin uzaması,
- Bedenin yahut abdest organlarının yarısından fazlasının yara, yanık vb. sebeplerle yıkanamaması.
Uzuvlarının yarısından azında yara olan bir kimse ise, sağlam olan organlarını yıkar, yaralı olanları mesh eder. Mevzu ile ilgili bir rivayette söz edildiğine bakılırsa, cünüp olan yaralı bir şahsa gusletmesi söylenmiş, o da yıkanmış ve bu sebeple ölmüştür. Haber Resûlullah’a ulaşınca, “O’nu öldürmüşler! Hâlbuki ona, teyemmüm kafiydi.” (Ebû Dâvûd, Tahâret, 128) buyurmuştur.
HAPSEDİLMİŞ OLAN KİMSE SU VE TOPRAK YOKSA NASIL ABDEST ALIR?
Diyanetten alınan bilgilere göre bir yerde hapsedilen ve abdest alacak su yahut teyemmüm yapacak pak toprak cinsinden bir şey bulamayan kişi, Hanefilerde tercih edilen görüşe nazaran vakte hürmeten namaz kılanların hareketlerini yapar, çıktığında da namazlarını kaza eder.
Şâfiî mezhebinde sahih kabul edilen görüş de böyledir.
Hanbelilere göre ise o biçimdeyken namaz kılınabileceğinden sonrasındasında kaza edilmesi üzere bir durum kelam konusu olmaz.